تحولات رسانه‌ای


رکود جدی در نمایشگاه مطبوعات

مریم محمدی: دهم آبان هفدهمین دوره‏ی نمایشگاه بین‏المللی مطبوعات در تهران، به‏پایان رسید؛ نمایشگاهی که گفته می‏شود بی‏رونق‏ترین و کم‏مشتری‏ترین نمایشگاه مطبوعات و کتاب در سال‏های اخیر بود. رامین، معاون وزارت ارشاد که درگیری‏های لفظی و قلمی او با اهالی مطبوعات در همین روزهای اخیر، خبرساز بوده‏ است در برنامه‏ی افتتاحیه‏ی نمایشگاه در روز سوم آبان ماه گفته بود: «در حالی که سال قبل ۴۸۰ غرفه داشتیم، امسال این رقم به ۷۰۰ رسیده است.»



گزارش اختصاصی «زمانه» از پارلمان اروپا، بروکسل
مراسم گشایش یورونیوز فارسی در پارلمان اروپا

پژمان اکبرزاده: این مراسم در بروکسل به طور همزمان با آغاز پخش برنامه‌های یورونیوز به فارسی از لیون در جریان بود. رییس هیئت مدیره یورونیوز در مراسم گفت: «با توجه به پخش برنامه‌ به سه زبان اصلی در خاورمیانه (عربی، ترکی و پارسی) از یورونیوز، این شبکه حضور گسترده‌ای در این منطقه خواهد داشت.» ده ثانیه مانده به آغاز پخش برنامه‌های فارسی، همکاران این بخش با ارتباط ماهواره‌ای زنده، از ده تا یک شمردند و دقایقی از برنامه‌های یورونیوز به زبان پارسی برای حاضران در پارلمان اروپا پخش شد.



قند پارسی به یورونیوز می‌رود

پژمان اکبرزاده: شبکه‏ی «یورونیوز» که اکنون از فرانسه به ۹ زبان برنامه پخش می‏کند، از روز ۲۷ اکتبر، پخش برنامه‏های خود به زبان پارسی را نیز آغاز می‏کند. نیل اوریلی، هماهنگ کننده پروژه، نبود شورای سردبیری فارسی در یورونیوز را یکی از دشواری‌های آغاز کار می‌شمارد و ماریا سرسالاری، سردبیر بخش فارسی می‌گوید: این بخش «می‏خواهد دید جهانی به مخاطب فارسی‏زبان بدهد زیرا رسانه‏های فارسی‌زبانی که فعالند، با همه‏ی زحماتی که می‏کشند دید ایرانی‏شان آن‏قدر زیاد است که گاهی از اخبار جهان غافل می‏شوند.»



خبرگزاری فارس دو میلیارد و دویست میلیون کامنت برای احمدی‌نژاد ثبت کرد!
دروغ‌های بزرگ دولت احمدی‌نژاد

امید حبیبی‌نیا: انتشار خبری در سایت خبرگزاری فارس که منبعی حکومتی به حساب می‌آید، حیرت بسیاری از کارشناسان و مردم را برانگیخت. این خبرگزاری در خبری که تا ساعتی پیش هم روی این سایت قرار داشت به نقل از مجری مراسمی که رئیس‌جمهور اسلامی در آن حضور داشته تیتر زده بود: «بازتاب سخنرانی احمدی‌نژاد در نیویورک؛ دو میلیارد و دویست میلیون کامنت در فرانس ۲۴.»



گفت‌وگو با مجتبا واحدی، درباره‌ی قرارگرفتن خبرگزاری ایرنا و چند نهاد مطبوعاتی دیگر زیر نظر رئیس‌جمهور
«علیه خامنه‌ای هم خواهند گفت»

حسین علوی: خبر قرار گرفتن خبرگزاری ایرنا و چند نهاد و موسسه رسانه‌ای و مطبوعاتی دیگر زیر نظر رئیس‌جمهور، واکنش‌های گسترده‌ای در محافل سیاسی و رسانه‌ای ایران به دنبال داشت. اعلام این طرح به معنای کاهش اختیارات معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد و افزایش اختیارات اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر محمود احمدی‌نژاد، تلقی شده است. در همین زمینه با مجتبا واحدی گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با نوشابه امیری درباره‌ی وضعیت رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور به بهانه‌ی یک‌سالگی وب‌سایت جرس
«تحلیل‌هایمان را به جنبش سبز، تحمیل نکنیم»

مریم محمدی: در طول بیش از سه دهه، هر حادثه‏‌ی تعیین‏کننده‏‌ای در فضای سیاسی ایران، تاثیر خود را بر رسانه‏های فارسی‌زبان خارج از کشور نیز گذاشته است؛ چه در شکل‌گیری رسانه‏های تازه و چه در تغییر یا تثبیت مواضع رسانه‏هایی که موجود بودند. انتخابات ریاست جمهوری و به‏ویژه پیدایش جنبش سبز یکی از این حوادث تعیین‌کننده به‌شمار می‌آید. این روزها سایت «جرس»، یک‏سالگی تولد خود را پشت سر می‌گذارد. در این‌باره با نوشابه امیری گفت‌وگو کرده‌ام.



«نسل نو، بینش نو، رسانه‌ی نو»

پانته‌آ بهرامی: جنبش اعتراضی مردم ایران که طی ۱۰ ماه اخیر به‌مرور شکل منسجم‌تری به‌خود گرفته، یکی از اولین جنبش‌های اجتماعی دنیا است که نقش رسانه‌های نوین ارتباط جمعی در آن بسیار پررنگ است. اعتراض‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران، به‌خوبی نشان می‌دهد گرچه حکومت‌های مستبد در تلاش برای انحصاری کردن رسانه‌ها هستند، ولی تکنولوژی مدرن قادر است مرزهای رسانه‌های انحصاری را دور بزند.



گفت‌وگو با مجتبی واحدی، روزنامه‏نگار و سردبیر مستعفی روزنامه‏ی «آفتاب یزد»
۲۴ مجوز انتشار و فشار بر نشریات

مریم محمدی: چند روز پیش اعلام شد که با موافقت هیأت نظارت بر مطبوعات، مجوز انتشار ۲۴ نشریه صادر شده است. این تیتر در فضای مطبوعاتی فعلی ایران و با وجود موج روزنامه‏ها و نشریاتی که طی ماه‏های اخیر لغو مجوز و توقیف دائم یا موقت شده‏اند، جلب توجه می‏کند. پرسش‏ها پیرامون صدور مجوز این نشریات و مسائل دیگری در این زمینه را با مجتبی واحدی، روزنامه‏نگار و سردبیر مستعفی روزنامه‏ی «آفتاب یزد» مطرح کرده‌ام.



گفت‌وگو با آقای عبدالطیف عبادی، درباره‌ی تاثیر پدیده نوین فیس‌بوک‌نویسی بر وبلاگ‌نویسی
وبلاگ‌نویسان ایرانی در فیس‌بوک

کیارش پارسا عالی‌پور: فیس‌بوک و فیس‌بوک‌نویسی رفته‌رفته می‌رود تا به بخشی از هویت کاربر اینترنتی ایرانی‌ بدل شود. اما آیا فیس‌بوک‌نویسی از اهمیت وبلاگ‌نویسی در فضای مجازی فارسی کاسته است؟ در همین راستا سری زدیم به دنیای فیس‌بوک‌نویسان و وبلاگ‌نویسان و گفتگویی کردم با عبدالطیف عبادی، مسئول گروه وبلاگ‌نویسان ایرانی‌ در فیس‌بوک.



گفت‌وگو با امید حبیبی‌نیا، درباره‌ی توقف سانسور جستجوگر گوگل در چین
امنیت اینترنت دچار «آنارشی» شده است

ایرج ادیب‌زاده: هنوز چند ساعت از اعلام تصمیم گوگل در مورد توقف فعالیت موتور جست‌وجوگر خود در چنین نگذشته بود که مقامات این کشور و بیش از همه، رسانه‌های دولتی چین این تصمیم را سراسر خطا توصیف کردند. برای بررسی بیشتر این موضوع که به نوعی اخطاری است به کشورهایی که سانسور اینترنت در آن‌ها جزو قوانینشان است، با آقای امید حبیبی‌نیا، روزنامه‌نگار و پژوهشگر ارتباطات در سوییس گفت‌وگو کرده‌ام.



«چون ما بی‏شماریم!»

مریم محمدی: در آستانه‏ی برگزاری روزهای خاص، صفحات فارسی فیس‏بوک و به ویژه صفحه‏ی فیس‌بوک میرحسین موسوی مراجعان و بازدید کنندگان بیشتری دارد. زیرا اخبار، اعلامیه‏ها و بیانیه‏های مربوط به برگزاری این روزها در این صفحات منعکس است. اما این روزها در آستانه‏ی برگزاری سالگرد ۲۲ بهمن، فیس‏بوک، اینترنت و همه‏ی رسانه‏های واقعی و مجازی زیر فشار و محدودیت قرار دارند. با محمد صادقی، مسئول صفحه‏ی فیس‏بوک میرحسین موسوی گفت‌وگو کرده‌ام.



گفتگو با رضا معینی، درباره‌ی بازداشت‌های اخیر روزنامه‌نگاران و وب‌نگاران
بی‌سابقه‌ترین بازداشت‌‌ها طی ۲۵سال گذشته

شیرین فامیلی: موج جديد بازداشت روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی در روزهای اخير افزايش يافته است. بنابر آخرين گزارش‌ها سميه مؤمنی، مهسا جزينی، احمد جلالی فراهانی، علی کلايی، جميله دارالشفايی و خواهرش بنفشه دارالشفايی، سما بهمنی، و زينب کاظم‌خواه از جمله‌ی بازداشت‌شده‌ها هستند. رضا معينی، مسئول بخش ايران سازمان «گزارش‌گران بدون مرز»، احتمال می‌دهد که تعداد بازداشت‌شدگان بيش از اين‌ها باشد.



چه‌کسانی با شبکه‌ی خبری الجزیره بدند؟

ترجمه‌ی ونداد زمانی: الجزیره نه‌تنها از محدودیت‌های مربوط به گرفتن جواز پخش در آمریکای شمالی در شکل فراگیر محروم است بل‌که توسط کشورهای عربی که از دولت جمهوری فقط نام‌اش را یدک می‌کشند نیز تحت فشار است. دولت مصر «الجزیره» را به نقشه‌های سرنگونی متهم می‌سازد و رییس‌جمهور سودان که رسما به‌عنوان جنایت‌کار جنگی محکوم شده است الجزیره را احمق خطاب می‌کند.



گفت و گو با رضا گنجی و علیرضا نوری‌زاده پیرامون
رویکرد رسانه‌ای تازه میرحسین موسوی

نیک‌آهنگ کوثر: میرحسین موسوی حدود سه ماه پس از انتخابات ریاست جمهوری تصمیم گرفت با مخاطبان خود از طریق ویدیو و یوتیوب صحبت کند. درباره این رویکرد تازه آقای موسوی با رضا گنجی، مجری برنامه تلویزیون موج سوم ستاد اصلاح‌طلبان و علیرضا نوری‌زاده، روزنامه‌نگار مقیم لندن گفت و گو کردم. رضا گنجی درباره این‌که چرا آقای موسوی این قدر دیر به این رسانه روی آورد، می‌گوید: «شاید فکر می‌کردند که فعلأ از این امکان رسانه‌ای نباید استفاده کرد»



سانلی فائز از بنیان‌گذاران سبزاندیش از این شبکه می‌گوید
سبزاندیش، جایی که مردم برای دولت برنامه می‌نویسند

یکی از شبکه‌های اجتماعی که پس از انتخابات کار خود را در کنار سایت‌های خبری شروع کرد، «شبکه‌ی سبز‌اندیش» است که به شکل مجازی برای هم‌فکری در مورد شرایط آینده در ایران فعال شده است. سانلی فائز، یکی از اعضای مرکزی شبکه‌ی سبزاندیش که در آمستردام زندگی می‌کند، درباره این شبکه می‌گوید: «یک برنامه‌ی دولت را تصور کنید که توسط مردم نوشته شده است. من آینده‌ی سبزاندیش را خوش‌بین اگر باشم، این‌طور می‌بینم.»



گفت و گو با عباس بختیاری درباره انتشار دو روزنامه اینترنتی
فوتبال «جویباری متصل به رودخانه جنبش مدنی»

ایرج ادیب‌زاده: انتشار دو روزنامه اینترنتی درباره ورزش و هنر توسط فرهنگ‌سرای «پویا» در پاریس بعد از رویدادهای جنبش اعتراضی مردم به نتیجه انتخابات در ایران آغاز شد. عباس بختیاری، آهنگ‌ساز و مدیر فرهنگ‌سرای پویا در گفت و گو با زمانه در این باره می‌گوید: «ورزش و بویژه فوتبال، شبیه جویباری است که به رودخانه‌ی جنبش مدنی ما وصل است و در این توفان و سیل همگانی آینده می‌‌تواند یک نقش بسیار مهم را دارا باشد.»



گفت و گو با یک متخصص امنیت شبکه
چگونه اینترنت امن‌تری داشته باشیم

نیک‌آهنگ کوثر: اگر جورج اورول شاهد فضای امنیتی حاکم بر اینترنت ایران بود، حتماً تجربه‌ی تعقیب و گریز کاربران اینترنت را در کتاب «۱۹۸۴» خود درج می‌کرد. در حال حاضر برای بسیاری از کاربران اینترنت، این سوال مطرح است که آیا ای‌میل‌های آنان باز می‌شود یا خیر؟ آیا نیروهای امنیتی، امکان ورود به صفحات شخصی فیس‌بوکشان را دارند؟ و چگونه می‌توان بدون آن‌که تحت نظر بود، چت کرد؟



گفت و گو با مهدی یحیی‌نژاد درباره ذکر نام این سایت در کیفرخواست دادستانی
مدیر بالاترین: فیس‌بوک و بالاترین «دشمن کسی نیستند»

نیک‌آهنگ کوثر: برگزاری جلسات پنج‌گانه محاکمه متهمان اعتراض به نتایج انتخابات، ثابت کرد که مقام‌های امنیتی و قضایی، از «هابرماس» و اینترنت بیشتر از اسراییل می‌ترسند. در پنجمین جلسه، سایت بالاترین نیز به صف متهمان دادستانی وارد شد. مهدی یحیی‌نژاد، مؤسس و مدیر بالاترین در گفت و گو با زمانه درباره این اتهام‌زنی‌ها می‌گوید: «دارند برای مخاطبانشان ذهنیت درست می‌کنند که فیس‌بوک و بالاترین خطرناک است و ممکن است کارتان به دادگاه کشیده شود.»



«تجاوز ممنوع است»

مریم محمدی: در روزهای اخیر، حمله‌ی حاکمیت به فضای مجازی و اینترنت به اوج خود رسید؛ تا جایی که به طنز گفته شد متهم ردیف اول دادگاه رویدادهای اخیر، فضای مجازی و به‌ویژه فیس‌بوک بود. محمد صادقی، مؤسس صفحه میرحسین موسوی در فیس‌بوک در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «مهم این است که در این فضا صدایی باشد که به اصول و مسائل پایه‌ای و اولیه رجوع ‌کند. آن‌جاست که می‌شود نقطه‌های مشترک را برای همه در همه جای دنیا، چه در فلسطین، چه در اروپا، چه در آمریکا و چه در ایران پیدا کرد.»



گفت و گو با افشین سبوکی درباره انیمیشن مناظره احمدی‌نژاد
هفت‌تیر در دهان مجری مناظره تک‌نفره

نیک‌آهنگ کوثر: محمود احمدى‌نژاد برای کارتونیست‌ها یک نعمت است. اما وقتی افشین سبوکی، کارتونیست مطبوعاتی به همراه یک انیماتور و یک آهنگ‌ساز، به جای یک طرح، صدها طرح می‌کشد و فیلمی کارتونی از آخرین برنامه تلویزیونی رییس‌جمهوری پیش از انتخابات ۲۲ خرداد می‌سازد، ده‌ها هزار نفر از آن استقبال می‌کنند و لینک کارتونش در ایمیل‌ها دست به دست می‌شود. با سبوکی در این باره گفت و گو کرده‌ام.