Dec 2007


«اغراق در نقش رسانه‌ها، نافی نقش مردم است»

چندی پیش که دکتر حسین شهیدی استادیار علوم ارتباطات در دانشگاه آمریکایی بیروت که سالها در بخش فارسی بی.بی.سی نیز فعالیت ژورنالیستی داشته، برای ایراد یک سخنرانی در کنفرانس مطالعات ایران‌شناسی به تورنتو آمده بود، با او گفت‌وگویی داشتیم درباره‌ی روزنامه‌نگاری در ایران، قوانین مطبوعاتی ایران در دوره‌های مختلف و نیز نقش بخش فارسی بی.بی.سی در رویدادهای انقلاب ایران



سرنوشت ۵۰ میلیارد دلار ناپدیدشده از درآمد نفتی ایران

خارج کردن ارز از کشور، بدون این‌که واردات کالا یا خدمات صورت گرفته باشد، یا بدهی‌های خارجی پرداخت شده باشد و یا افزایشی در ذخایر خارجی پیدا شده باشد، در کنار بیان غیرواقعی هزینه‌های دولت توسط رییس‌جمهور، توجیه ناپدید شدن ۵۰ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی را دشوار کرده است.



مسعود بهنود، فرح کریمی، مهدی جامی و ابراهیم نبوی در میزگرد رادیو زمانه
موج انفجار بوتو تا کجا خواهد رفت؟

حوادث روز پنجشنبه در شهر راولپندی پاکستان و کشته شدن بی‌نظیر بوتو نخست‌وزیر پیشین این کشور در جریان یک حمله‌ی انتحاری، مهم‌ترین خبر سیاسی این روزها است. به همین بهانه، روز پنجشنبه، میزگرد زنده‌ای در استودیو زمانه، در آمستردام برگزار کردیم. در این میزگرد مسعود بهنود روزنامه‌نگار مقیم لندن و فرح کریمی نماینده‌ی پیشین پارلمان هلند از راه تلفن، و نیز مهدی جامی روزنامه‌نگار و مدیر رادیو زمانه و ابراهیم نبوی به صورت حضوری در بحث شرکت داشتند. آن چه در ادامه می‌آید، متن کامل مباحث مطرح‌شده است.



وقایع‌نگاری زندگی «بی نظیر بوتو»

بی‌نظیر بوتو، رهبر حزب مردم پاکستان که شامگاه ششم دی (۲۷ دسامبر) بر اثر حمله تروریستی در شهر راولپندی جان باخت، در ۲۱ ژوئن ۱۹۵۳ در شهر کراچی به دنیا آمد و در طی ۵۴ سال حیات خود، یکی از تاثیرگذارترین رهبران سیاسی این کشور بود. آن چه در ادامه می‌آید، مروری است بر فراز و نشیب‌ها و مهم‌ترین وقایع این سال‌ها



شراب شیراز: از حدسیات و شایعات تا واقعیت!

شراب شیراز امروزه از معروف‌ترین مارک‌های تجارتی در دنیاست و در کشورهایی مانند استرالیا و آفریقای جنوبی در میان انواع شراب قرمز، بیشترین میزان تولید را دارد و در صادرات شراب این دو کشور به بازار اروپا، بالاترین مقام را پیدا کرده است. اما این شراب چه ارتباطی دارد با شهر شیراز در ایران و به طور اخص با شراب خلر شیراز؟



اقتصاد احمدی‌نژادی: پس‌انداز بی پس‌انداز

با این‌که درآمد‌های نفتی در دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد افزایش چشم‌گیری داشته، اما بر اساس گزارش‌ها این درآمد هنگفت در رشد اقتصادی ایران تأثیر چندانی نداشته و رشد اقتصاد کشور در دو سال اخیر کمتر از نرخی بوده که در برنامه‌ی چهارم توسعه پیش‌بینی شده است.



حالیا نیمه‌ی پیدا و متهمان کیهان‌ساخته

شما نمی‌توانید بعد از آن که پنج بار در نشریه‌هایی کار کرده‌اید که توسط آقای مرتضوی که قاضی ولوی است، نه قاضی قانونی - اصطلاحی که در قوه قضاییه ایران به برخی از قضات گفته می‌شود - تعطیل شده است، راهتان را بکشید و از ایران بروید و در جایی مثل رادیو زمانه کار کنید؛ چون متهم خواهید شد به این که جاسوس هستید و مادرتان که از همه جا بی‌خبر می‌شنود که کیهان چه نوشته است، یک‌راست به بخش سی‌سی‌یو بیمارستان مهر می‌رود.



سفرهای زنجیره‌ای رهبران غربی به کابل
یک جمله از زبان سه رهبر

رهبران سه کشور فرانسه، استرالیا و ایتالیا، در دو روز پیاپی، از افغانستان بازدید کردند و به حامد کرزی رییس‌جمهور و مردم این کشور اطمینان دادند که همچنان در کنار آن‌ها باقی خواهند ماند. این سه کشور، در مجموع ۳۳۰۰ نیرو در افغانستان دارند و تحت فرماندهی ناتو با ستیزه‌جویان وفادار به رژیم مخلوع طالبان می‌جنگند.



منطق کیهانی در مقابله با میانه روان ایرانی

مشکل بزرگتر مدیر مسئول کیهان و همفکران نو اقتدارگرای ایشان، اتفاقی است که امروزه در ایران افتاده و در برابر ایشان جبهه ای متشکل از نیروهای میانه رو تشکیل شده است. در این جبهه به علت رفتارهای بی تدبیرانه احمدی نژاد و هوادارانش فاصله میان اصلاح طلبان و کارگزاران از یک سو و اصولگرایان مستقل از سوی دیگر هر روز کمتر و فاصله نیروهای سنتی اصولگرا و حتی تعدادی از حامیان سابق رئیس جمهور با ایشان هر روز بیشتر می شود و از این رهگذر جبهه ای از نیروهای میانه رو تشکیل شده که نقطه مشترک تمامی ایشان انتقاد به سیاستها و عملکرد دولت نهم است.



برادر کیهان

من یک راز دیگر خود را علنی می‌کنم: وقتی می‌خواهم تشخیص دهم که آیا کاری «نامشروع» است یا «بد»، از خود می‌پرسم: اگر کسی از آن باخبر شود، شرمنده نمی‌شوم؟ و در این مورد به همه جواب می‌دهم: هم‌چنان دوستی با انسانی هنرمند چون باسم رسام را، ولو از دور، گرامی می‌دارم. این است فهم من از بنیان و گام نخست «مدرنیته»: پشت شیشه آمدن همه‌ی هر هزار لایه‌ی انسان؛ از عشق تا سیاست.



به مناسبت هفتاد و پنج ساله شدن بی‌بی‌سی
بخش فارسی بی‌بی‌سی از سال ۱۹۴۱تا ۱۹۷۹

رادیو بخش فارسی بی‌بی‌سی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع خبری ایرانیان در کشمکش‌ها و بحران‌های جهانی، در سال‌های پایانی جنگ‌جهانی دوم به راه افتاد و در روابط بریتانیای کبیر با ایران نقش‌‌ عمده‌ای ایفا کرده‌است. این رادیو در ۶۶ سال گذشته در مقابل نفوذ نازی‌ها در ایران، سقوط رضا شاه پهلوی در سال ۱۹۴۱، بحران نفتی اواخر دهه چهل و پنجاه و در انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ کارکرد ویژه‌ای داشته است.



نگاهی به تاریخچه‌ی کیهان
ماجرای کیهان و حقوق انسان ایرانی

روزنامه کیهان توسط مصباح‌زاده در سال‌های دور و در زمان سلطنت محمدرضا پهلوی بنیان گذاشته شد تا به روزنامه‌ای پیشرو در زمان خود تبدیل شود. این روزنامه توانست نسلی از بهترین روزنامه‌نگاران ایرانی را تربیت کند. اما در سال‌های پس از انقلاب اسلامی مثل بسیاری چیزهای دیگر مصادره شد و در حال حاضر به لحاظ حقوقی از آنِ رهبر جمهوری اسلامی است و مسئولیت آن با نهادی است که تقریباً در ایران مسئول همه چیز است.



بررسی تطبیقی سایت‌های خبری عمده فارسی - بخش دوم
شهر فرنگ

به منظور بررسی اولیه سایت‌های خبری عمده فارسی زبان که در خارج از کشور مستقر هستند، در بخش دوم این مطلب نگاهی به محتوای این سایت‌ها خواهیم انداخت تا جهت‌یابی، برخی از شیوه‌های برجسته‌سازی و اولویت‌های خبری آن‌ها و شیوه تنظیم خبر آن‌ها را مورد بحث قرار دهیم تا از این طریق شباهت‌ها و افتراق‌های آن‌ها آشکارتر شود.



گفت‌وگو با احمد شیرزاد و هادی زمانی در مورد گزارش اقتصادی رییس‌جمهور
«مسئولیت دو برابر شدن نرخ تورم با دولت است»

یکشنبه شب، محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهور ایران در گفت‌وگویی با شبکه‌ی اول سیما در مورد مسایل اقتصادی و به ویژه تورم و گرانی صحبت کرد. در گفت‌وگویی با احمد شیرزاد نماینده‌ی مجلس ششم و عضو «حزب مشارکت» و دکتر هادی زمانی اقتصاددان و استاد دانشگاه در لندن، نظر آن‌ها را در مورد این گزارش اقتصادی جویا شدیم.



آقای رئیس جمهور حلالیت می‌طلبد!

نظر به اهمیت فراوان گزارش اقتصادی رئیس جمهور احمدی نژاد به مردم که به همراه مسائل بسیار مهمی نظیر ماجرای هسته ای و پرونده انتخابات فدراسیون فوتبال مستقیما توسط رئیس جمهور محبوب و مردمی و چهار بار حج رفته، برای مردم ایران توضیح داده شد، زیرگذر این شماره را به طور دربست به این گزارش اختصاص می دهیم و برای کمک به درک بهتر این گزارش بسیار مهم، از شما می خواهیم که به سوالات چند جوابی زیر پاسخ دهید.



داستانهای دنباله دار کیهان

با چادر، روی کیپ گرفته، روسری محکم سنجاق خورده، مانتوی بلند، شلوار گشاد، کفش راحتی، همه به رنگ‌های تیره، بیست و چهار ساله بودم و مجرد. دوست نازنینی که رهگشای من شد به قلمروی "قلم به دست‌ها"، ابتدا مرا به یک هفته‌نامه معرفی کرد با این توصیف که: "سردبیرش مرد متأهل و مؤمنی است. با خیال راحت می‌توانی آن‌جا مشغول شوی." درست در اولین ساعت ِ اولین روز ملاقات‌م با این سردبیر محترم (که از قضا عکس یکی از مسئولان رده‌بالای کیهان به‌طور عجیبی چهره‌‌‌ی او را به خاطرم می‌آورد) در دفتر آن نشریه، ایشان صریحاً گفت: "به عنوان یک بچه مسلمان، نظرتان راجع به صیغه چیست؟"



فتوای جنجال برانگیز

مسأله فتوای دکتر محمد سید طنطاوی، شیخ الازهر، با دامن زدن رسانه‌های مختلف خبری به این مسأله، بالا گرفته است. طنطاوی در این فتوا به زنانی که از زنای به عنف باردار شده‌اند، اجازه می‌دهد که جنین خود را سقط کنند. علمای الازهر هم با موضع‌گیری له یا علیه این فتوا، عملاً به دو دسته تقسیم شده‌اند و هر کدام نیز دلایل و ادله شرعی خاص خود را ارائه می‌کنند.



کیهان معتبرترین و بی‌غل‌وغش‌ترین روزنامه‌ی جهان

جناب آقای شریعت‌مداری، مطلع شدم که روزنامه‌ی وزین کیهان که تحت اشرافِ عالی آن جناب به نشر اخبار و معارفِ حقه اهتمام دارد، برای چندمین بار در مطلبی نام این حقیر را ذکر کرده است. من کاملاً واقف هستم که تنوع افشاگری‌های محققانه و راهبردی و کاربردی و نیز تعدد بی‌اندازه‌ی اسم‌ها در جریده‌ی جراره‌ی کیهان ممکن است مسبب این‌گونه خطاهای ریز باشد. اما از آن‌جا که شما وسواس تحسین‌برانگیزی در ثبت تاریخ و سبک خاص خود را در تحقیقات عالیه و عالمانه دارید، وظیفه دیدم که چند نکته‌ی بی‌اهمیت را در این باب ایضاح نمایم.



بررسی تطبیقی سایت‌های خبری عمده فارسی - بخش نخست
کلاف سردرگم

با نگاهی به فرم و محتوای سایت‌های خبری فارسی عمده مستقر در خارج از کشور می‌توان ضمن برشمردن برخی از نقاط ضعف و قوت آن‌ها، به مشخصه‌های رسانه‌شناختی آن‌ها نیز اشاره کرد. در این بررسی مختصر و محدود، تنها برخی از ویژگی‌های این تارنماها با توجه به صفحه اصلی آن‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در بخش اول این مطلب نگاهی به فرم ارائه مطالب این سایت‌ها می‌اندازیم و در بخش بعدی نیز که در روزهای آینده از نظر شما خواهد گذشت، به تفاوت‌های محتوایی آن‌ها خواهیم پرداخت.



گفتگو با دکتر الهه رستمی پیرامون کنفرانس ضدجنگ در لندن
«به مردم قبولانده‌اند که جنگ، آزادی می‌آورد»

هفته گذشته، کنفرانس صلحی در لندن به ابتکار جنبش ضد جنگ انگلستان برگزار شد که در آن مرضیه مرتاضی لنگرودی نیز سخنرانی کرد. دکتر الهه رستمی، استاد اقتصاد دانشگاه لندن از دست‌اندرکاران این کنفرانس بود که در گفتگو با رادیو زمانه گفت: «البته با شرایط اسفناکی که در افغانستان و عراق ایجاد شده، دیگر مردم، کمتر به این حرف‌ها باور دارند. ولی باز هم هستند کسانی که معتقدند که شاید جنگ با ایران، مثلاً زن‌ها را آزاد بکند.»