Nov 2010

کم‌توجهی رسانه‌ها به سجاد و هوتن کیان

پانته‌آ بهرامی: برخی مدعی هستند که جنبش اعتراضی در ایران پس از فرونشستن تظاهرات خیابانی مرده است، اما واقعیت این است که این جنبش امروز خود را در ابعاد دیگری گسترش داده است. دستگیری وکلا، حکم‌های سنگین حکومت برای دانشجویان و روزنامه‌نگاران زندانی، نوشتن نامه‌های اعتراضی از داخل زندان، اعتصاب‌ها و اعتراض‌های پراکنده‌ی کارگری، نمونه‌هایی از زنده بودن حرکت‌های اعتراضی در ایران است.

این «پدر سوخته‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌ی» پدر سوخته چیه؟

کیارش پارسا عالی‌پور: آقا! ما بالاخره نفهمیدیم که بالاخره این پدرسوخته فحش و ناسزا است؟ واژ‏ه‏‌ای است برای ابراز عشق و علاقه و گوگولی نمودن طرف مقابل؟ رندی طرف مقابل رو نشان می‏‌ده؟ بالاخره چیه این؟ تازه در شعر و ترانه و ادبیات ما هم به اون پرداخته شده. مثلاً ایرج‌‏میرزای خدابیامرز می‌گه: «آب حیات است پدرسوخته؛ حب نبات است پدرسوخته؛ وه چه سیه‏‌چرده و شیرین لب است؛ چون شکلات است، پدرسوخته.»

چرخه‌ی خشونت علیه زنان

سراج‌الدین میردامادی: چهارم آذرماه، مصادف با روز جهانی رفع خشونت علیه زنان است. زهرا رهنورد، پژوهشگر، رئیس سابق دانشگاه الزهرا، همسر میرحسین موسوی و از منتقدان حکومت، با نگارش نامه‌ای خطاب به آیت‌الله صادق لاریجانی، رئیس قوه‌ی قضاییه‌ی ایران، از اعمال خشونت علیه زنان شکایت کرد. از محبوبه‌ عباسقلی‌زاده، فعال حقوق زنان در آمستردام پرسیده‌ام: اعمال خشونت در جامعه‌ی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید و این خشونت دارای چه وجوهی است؟

درسی که گامبیا به جمهوری اسلامی داد

ایرج ادیب‌زاده: ۴۸ ساعت پس از اعلام قطع رابطه‌ی کامل کشور آفریقایی گامبیا با جمهوری اسلامی، دو مقام ارشد حکومت اسلامی گفته‌اند: «گامبیا تحت فشار کشورهای دیگر کلیه‌ی روابط خود با ایران را قطع کرده است.» رامین میهمان‌پرست، سخنگوی وزارت خارجه به ایرنا، خبرگزاری جمهوری اسلامی، گفت: «ما شرایط آنها را درک می‌کنیم. زیرا موجی از فشارهای سنگین به این کشورها وارد می‌‌شود.» در این‌باره با دکتر حسین لاجوردی گفت‌وگو کرده‌ام.

سقوط مناسبات خارجی و منزوی‌‏تر شدن ایران

ایرج اديب‌زاده: کشور آفریقایی گامبیا تمام روابط خود را با جمهوری اسلامی قطع کرد و به دیپلمات‏‌های رژیم تهران فرصت داد تا امروز چهارشنبه، سوم آذرماه، خاک آن کشور را ترک کنند. گامبیا دلیلی برای این تصمیم ناگهانی خود اعلام نکرده است. نام دو کشور نیجریه و گامبیا به تازگی در گزارشی دیده شد که به شورای امنیت سازمان ملل برده شده است. در این گزارش از کشف محموله‌‏ی مهمات و سلاح‏‌های جنگی در بندر لاگوس سخن گفته شده است.

واقعه‌ی سعادت‌آباد و انفعال اجتماعی

پانته‌آ بهرامی: کارشناسان مسائل اجتماعی، مولفه‌ی اصلی در اعمال خشونت را اقتدار می‌دانند؛ اقتداری که باعث می‌شود فرد، فرد دیگری را وادار به انجام کاری کند که مایل به انجام آن نیست. خشونت انواع مختلف جسمی، روحی، روانی و غیره دارد و به عقیده برخی از جامعه‌شناسان، روند اعمال آن در جامعه‌ی ایران، روندی نهادینه شده است. دکتر کورش عرفانی، جامعه‌شناس معتقد است طی نزدیک به سه دهه، مرگ به نوعی ارزش در ایران تبدیل شده است.

کدام راه حل؟ کدام توافق؟

مریم محمدی: در پی شکایت‌های علنی رئیس جمهور و رئیس مجلس از یکدیگر، انتشار نامه‏های سرگشاده و سرانجام ارسال نامه‏ای از سوی محمود احمد‏ی‏‏‏نژاد به آیت‏الله خامنه‏ای که در آن خواستار رفع موانع ایجاد شده از سوی مجلس در راه فعالیت‏های دولت بود، کارگروهی مشترک از نمایندگان شورای نگهبان، مجلس و دولت تشکیل شد تا به این اختلاف‌ها رسیدگی کند.

شبی با يارسان در جشن خاوندکار

کاوه کرمانشاهی: جشن «خاوندکار» عيد مذهبی پيروان آيين «يارسان» است. اين جشن هم‌زمان با شب چهاردهم نخستين ماه قمری از آغاز چله‌ی زمستان كُردی، متغير در ايام آبان‌ماه خورشيدی برگزار می‌شود. برای ‌اين‌كه با آداب و رسوم اين جشن آشنا شويم «شب پادشاهی» را در كنار يک خانواده «اهل‌‌حق» می‌‌گذرانيم، اما لازم است پيش از آن‌كه ميهمان خانه‌ی‌ آن‌ها شويم و در مراسم عيدشان شركت كنيم، اطلاعاتی در مورد آيين يارسان و اين جشن داشته باشيم.

«ایران، روز به روز بیشتر منزوی می‌شود»

ایرج ادیب‌زاده: در حالی که محمدجواد لاریجانی، نماینده‌ی جمهوری اسلامی تلاش کرد مانع تصویب قطعنامه‌ی محکومیت دوباره‌ی حکومت اسلامی به دلیل نقض گسترده‌ی حقوق بشر در ایران شود، سازمان ملل روز پنج‌شنبه با پشتیبانی آرای ۸۸ کشور جهان، جمهوری اسلامی را به دلیل نقض گسترده‌ی حقوق بشر در ایران محکوم کرد. با عبدالکریم لاهیجی رئیس جامعه‌‌ی دفاع از حقوق بشر ایران، درباره‌ی چگونگی تهیه‌ی قطعنامه‌ و مراحل تصویب آن گفت‌وگو کرده‌ام.

جنبش سبز در موقعیت رکود است

مریم محمدی: پس از گذشت یکسال و نیم از آغاز پیدایش جنبش سبز در ایران و فروکش کردن امواج اعتراض‌های خیابانی، تحلیل و تفسیرهای پیرامون آن، مهم‏ترین چالش سیاسی در جامعه‏ی اپوزیسیون ایرانی است. حسن شریعتمداری، تحلیل‏گر و فعال سیاسی جمهوری‏خواه، در یک گفت‌وگوی کوتاه، حالت وجودی جنبش سبز را در شرایط فعلی، بیشتر رکود می‏داند.

سوپرانوی سبز برای نسرین ستوده

فروغ.ن.تمیمی: روز ۱۵ نوامبر تنی چند از دانشجویان ایرانی مقیم نیویورک در اعتراض به تشکیل دادگاه نسرین ستوده، فعال حقوق بشر و در بند بودن زندانیان سیاسی در ایران، در موزه‌ی هنرهای مدرن این شهر حضور یافتند و به اجرای فی‌البداهه‌ی نمایشی صوتی به نام «سوپرانوی سبز» پرداختند.«سوپرانوی سبز» در واقع پخش فریاد اعتراضی و به هم پیوسته‌ی این جوانان و پژواک آن در تمام موزه بود.

شهریه‌‌ای شدن دانشگاه‌‌ها و نابرابری‌‌های اجتماعی

ایرج ادیب‌زاده: وزیر علوم جمهوری اسلامی شهریه‌‌ای شدن دانشگاه‌‏‏ها در ایران را تأیید کرد. کامران دانشجو در جمع دانشجویان دانشگاه امام خمینی گفت: «اگر دانشگاه پول را از راه حلال خرج کند، دانشگاه پولی خوب است.» مجلس شورای اسلامی دو هفته‌‏ی پیش تصویب کرد که دانشگاه‏‌های دولتی مجاز به پذیرش دانشجو بدون کنکور و تنها با دریافت شهریه خواهند بود. در این زمینه با سعید پیوندی، استاد دانشگاه در پاریس گفت‌‌وگو کرده‌ام.

«هنوز دنیا خشن است»

مریم محمدی: مهرناز اسدی، مستند‏ساز و همسرش مجتبی داوری، دوچرخه‏سوار هستند، آنها به گفته خودشان دو سال پیش از این با دوچرخه‌های‌شان از ایران راه افتادند تا پیغام‌بر صلح و دوستی مردم ایران به مردم دیگر نقاط جهان باشند. اما چند ماه بعد انتخابات ریاست جمهوری دهم در ایران اتفاق افتاد و پی‌آمدهای آن، آنها را واداشت تا با دوچرخه‌‌های‌شان راهی مناطق مختلف بشوند و در ارتباط با حقوق مردم ایران افشاگری و حرکت کنند. در این‌‌باره با آنها گفت‌‌و‌گو کردم.

خلیج فارس؛ بازیچه‌ای برای منافع سیاسی و مالی

پژمان اکبرزاده: این روزها بسیاری از وبلاگ‌ها و تارنماهای پارسی‌زبان مملو از نوشته‌های پر از تنفر نسبت به حرکت روی داده در چین است و همچنین اعتراض به واکنش ضعیف مقام‌های ایرانی. پس از چندین روز که این بحث‌ها محدود به منابع فارسی‌زبان بوده، «لوس‌آنجلس تایمز» نیز به این موضوع واکنش نشان داده است. شاید هر کجا حضور مالی کشورهای عربی پررنگ‌تر باشد، تعهد به موازین علمی و تاریخی، محوتر می‌شود. حال چه در بازی‌های آسیایی در چین باشد، چه در نمایشگاه تاریخ عربستان، و چه در موزه لوور در پاریس.

پیروزی آزادی

سراج‌الدین میردامادی: آنگ‏‌سن سوچی، رهبر مخالفان دولت میانمار، برمه‌‏ی سابق، روز جمعه پس از تحمل هفت‌‌سال حبس خانگی، حکم آزادی خود را دریافت کرد. آنگ‌سن سوچی که برنده‏‌ی جایزه‌‏ی صلح نوبل سال ۱۹۹۱ و رهبر حزب «اتحاد ملی برای دمکراسی» است، در ۲۱ سال گذشته، بیش از ۱۵ سال را در زندان و حبس به‌‏سر برده است. آنگ‌سن سوچی دیروز در جمع هواداران خود حاضر شد و گفت خواستار گفت‏‌وگو با رهبران دولت است.

تشابه احمدی نژاد و صدام حسین

مریم محمدی: روز سه‏شنبه نهم نوامبر، رسانه‏های خبری در امریکا و دیگر نقاط جهان، از انتشار کتاب خاطرات جرج بوش، رئیس جمهور سابق امریکا، با عنوان «نقاط تصمیم» خبر دادند. هم‏زمان جرج بوش در تلویزیون ان‏بی‏سی امریکا ظاهر شد و ضمن گفت‏وگو در باره‏ی این کتاب، از بسیاری از تصمیم‌های زمان ریاست جمهوری خود، از جمله حمله به عراق دفاع کرد.

بدون آزادی بیان، به آزادی‌های شهروندی نمی‌توان رسید

منصور کوشان در گفت و گو با بخش فرهنگ رادیو زمانه: امیدوارم بتوانم به کمک دوستان و همکاران، نهادی به استواری و اعتباری جمع مشورتی کانون نویسندگان ایران به‌وجود بیاوریم. جمع مشورتی را به این دلیل مثال می‌زنم که توانست در بدترین وضعیت ممکن، به رغم همه‌ی تهدیدها، بازداشت‌ها، بازجویی‌ها، کشته شدن‌ها، استوار بر خواست‌های دموکراتیک بایستد و هرگونه مصلحت‌اندیشی یا سیاست کجدار و مریز را انکار کند.

بازداشت عضو سندیکای شرکت واحد

پانته‌آ بهرامی: روز چهارشنبه‌ی هفته‌ی گذشته، سعيد ترابيان، مسئول روابط عمومی و عضو هيئت مديره‌ی سنديکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه، و غلامرضا غلامحسينی، عضو ديگر اين تشکل مستقل کارگری در شهر کرج بازداشت شدند. ماموران وزارت اطلاعات، سه هفته قبل به منزل غلامرضا غلامحسينی مراجعه کرده بودند، اما او در منزل حضور نداشت. به این ترتیب سه هفته در پی وی بودند. در این‌باره با یکی از فعالان کارگری گفت‌وگو کرده‌ام.

«یونسکو آبروی خودش را خرید»

ایرج ادیب‌زاده: یونسکو وادار به عقب‌نشینی شد و با انتشار بیانیه‌ای، نزدیک به دو هفته پیش از برپایی، کنفرانس روز جهانی فلسفه در تهران را لغو کرد. یونسکو سازمان آموزشی‌، علمی و فرهنگی سازمان ملل، سه‌شنبه نهم نوامبر، اعلام کرد: «از آنجا که شرایط لازم برای برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی از سوی این سازمان در ایران فراهم نیست، این نهاد برنامه‌ی رسمی خود برای بزرگداشت فلسفه در ایران را لغو می‌کند.»

از ارزیابی تا داوری ادبی

یونس تراکمه، دبیر اجرایی جایزه گلشیری در گفت و گو با زمانه: سانسور و ممیزی در این مملکت همیشه بوده است؛ چه قبل انقلاب و چه بعد از آن. گاهی سفت و گاهی هم شُل. نویسندگان جدی و اهالی فرهنگ هم همیشه با این مسئله دست به‌گریبان بوده‌اند. برخیشان هم مثل گلشیری فعالانه با این شرایط جنگیده‌اند اگر کتابی منتشر می‌شود، به این معنی است که خود صاحب اثر معتقد است ممیزی آن‌چنان آسیبی به کتاب نزده است که این البته جای تأمل دارد.