بی‌سابقه‌ترین بازداشت‌‌ها طی ۲۵سال گذشته

شیرین فامیلی

موج جديد بازداشت روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی در روزهای اخير افزايش يافته است. بنابر آخرين گزارش‌ها روز يک‌شنبه چهار روزنامه‌نگار در تهران و شهرستان‌ها بازداشت شده‌اند.

هم‌چنين علی کلايی (فعال حقوق بشر و عضو کميته‌ی گزارش‌گران حقوق بشر) نيز در همين‌روز بازداشت شد. پيش از آن روز سه‌شنبه جميله دارالشفايی و خواهرش بنفشه دارالشفايی از فعالان عرصه‌ی هنر و موسيقی و روز پنج‌شنبه سما بهمنی (فعال حقوق بشر در مهاباد) بازداشت شدند.

رضا معينی، مسوول بخش ايران سازمان «گزارش‌گران بدون مرز»

رضا معينی، مسئول بخش ايران سازمان «گزارش‌گران بدون مرز»، احتمال می‌دهد که تعداد بازداشت‌شدگان بيش از اين‌ها باشد و می‌گويد:

«از روز پنجشنبه تا امروز يعنی ظرف کم‌تر از يک هفته بيش از ۱۴ روزنامه‌نگار در ايران بازداشت شده‌اند.

ما گزارشاتی از سراسر ايران داشتيم که اين دستگيری‌ها سازماندهی‌شده و سراسری است، چون تعدادی از روزنامه‌نگاران در شهرستان‌ها نيز بازداشت شده‌اند ولی از آن‌جايی که خبر هنوز تاييد نشده است آن را منتشر نکرده‌ايم، اما اخبار را دنبال و جمع‌آوری می‌کنيم.»

به عقيده‌ی رضا معينی اين بازداشت‌ها که در آستانه‌ی روز ۲۲بهمن و سال‌گرد انقلاب صورت می‌گيرد، ادامه‌ی همان روندی است که از ۲۲خرداد پس از انتخابات رياست‌جمهوری آغاز شده و هدف آن جلوگيری از خبررسانی و ايجاد سکوت در جامعه است.

علی کلايی (فعال حقوق بشر و عضو کميته‌ی گزارش‌گران حقوق بشر)، از بازداشتی‌های اخیر

وی در اين‌باره می‌افزايد:

«از ۲۲خرداد تا امروز که به ۲۲بهمن نزديک می‌شويم، جمهوری اسلامی بر اين فکر پافشاری می‌کند که روزنامه‌نگاران و وب‌نگاران و بخشی از فعالين جامعه‌ی مدنی عاملان و آمران اصلی تظاهرات و نارضايتی مردم هستند.

اما به‌رغم اين دستگيری‌ها تظاهرات مختلف از جمله روز قدس، ۱۳آبان، ۱۶آذر و روز عاشورا ادامه پيدا کرده و ارتباط مستقيمی با خبررسانی ندارد. البته خبررسانی مهم است و آن‌چه امروز در حال انجام است نابودی اطلاع‌رسانی و مطبوعات است و جمهوری اسلامی فکر می‌کند می‌تواند بحران را با سکوت و ايجاد خفقان حل کند.

مهسا جزينی (روزنامه‌نگار روزنامه‌ی «ايران» در اصفهان)، از بازداشتی‌های اخیر

از روز ۲۳خرداد ما در اطلاعيه‌های خود گفتيم که راه برون‌رفت از بحران سرکوب و خفقان نيست، بل‌که گفت‌وگو و آزادی بيان برای همگان است.»

در دو هفته‌ی اخير در ايران سرعت اينترنت کاهش و فيلترينگ سايت‌ها و وبلاگ‌ها افزايش يافته است. روز يک‌شنبه رضا تقی‌پور، وزير ارتباطات کشور، اعلام کرد مشکل اختلال در اينترنت و پايين‌بودن سرعت آن تا يک‌هفته‌ی ديگر نيز ادامه خواهد داشت. بر اساس اين گفته اختلال در اينترنت و کندی آن پس از ۲۲بهمن برطرف خواهد شد.

به گفته‌ی رضا معينی، عضو سازمان گزارش‌گران بدون مرز، تجربه نشان می‌دهد اين اقدام‌ها تاثيری در جلوگیری از حرکت‌های اعتراضی مردم ندارد. او در ادامه می‌افزايد:

«در سال ۵۷ اگر انقلابی در ايران رخ داد، روزنامه‌ها و رسانه‌های آزاد و هم‌چنين اينترنت وجود نداشت. اما اطلاع‌رسانی انجام می‌شد.

با قطع اطلاع‌رسانی فقط بحران گسترده‌تر می‌شود. امروز ۶۵ روزنامه‌نگار و وب‌نگار در زندان هستند که پنج‌نفر از اين‌ها قبل از ۲۲خرداد بازداشت شده‌اند و ۶۰نفر ديگر از ۲۲خرداد به اين سو در حالی که تک‌تک اين افراد منادی صلح و آرامش و تلاش مسالمت‌آميز در جامعه بودند.»

زينب کاظم‌خواه (خبرنگار هنری خبرگزاری «ايسنا»)، از بازداشتی‌های اخیر

بدين ترتيب، در شرايطی که فشار بر روی روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی فزونی يافته و وزارت اطلاعات و نيروهای امنيتی تمام تکنيک‌ها را برای جلوگيری از اطلاع‌رسانی به مردم به کار می‌بندند، به عقيده‌ی رضا معينی نقش مردم در جريان انتقال خبر برجسته می‌شود:

«امروز هر فرد به رسانه تبديل شده است. قطع‌کردن ارتباطات ايجاد خشونت است يعنی خشونت فقط سرکوب توسط نيروهای امنيتی به‌شکل وحشيانه نيست، خشونت يعنی محروم‌کردن مردم از دانستن آن‌چيزی که بايد بدانند. اين هم نوعی خشونت است که جمهوری اسلامی به شکل مشخص عامل اصلی آن عليه مردم ايران است.»

بازداشت گسترده‌ی روزنامه‌نگاران در سراسر ايران به‌ويژه طی هفته‌های اخير بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و مجامع حقوق بشری و محافل سياسی جهان داشته است.

رضا معينی با استناد به تاريخچه‌ی فعاليت سازمان گزارش‌گران بدون مرز اين روند را بی‌سابقه می‌داند و می‌گويد:

‌«امسال بيست و پنجمين سال‌گرد تاسيس سازمان گزارش‌گران بدون مرز است. به گواه آمارها طی اين ۲۵سال، چنين دستگيری‌هايی بی‌سابقه بوده است.

به‌عنوان مثال در رواندا يک قتل عام صورت گرفته ولی اين تعداد روزنامه‌نگار بازداشت نشده‌اند. آمار بعدی مربوط به الجزاير است که روزنامه‌نگاران از سوی حکومت مرکزی و افراط‌گرايان اسلامی تحت فشار و تهديد بودند، ولی باز هم اين تعداد روزنامه‌نگار بازداشت نشدند.

بنابر آمار ما طی ۲۵سال گذشته در جهان بی‌سابقه است که اين تعداد روزنامه‌نگار بازداشت و يا مجبور به ترک کشور خود شوند و يا اين تعداد روزنامه‌نگار که امروز تحت فشارها و سرکوب مداوم در ايران مقاومت کنند و هم‌چنان به اطلاع‌رسانی ادامه دهند.»

رضا معينی ضمن هشدار به خطری که جان روزنامه‌نگاران و فعالان سياسی و مدنی را تهديد می‌کند، بر هم‌بستگی با خانواده‌های زندانيان سياسی در بند تاکيد دارد:

«روزنامه‌نگاران زندانی مانند ديگر زندانيان سياسی در خطر قرار دارند و تنها راه نجات علاوه بر صحبت‌کردن درباره‌ی اين موضوع، هم‌بستگی با خانواده‌های آن‌ها و تلاش خانواده‌های زندانيان سياسی است.

در سال‌های سياه دهه‌ی ۶۰ مادران و خواهران و همسران و فرزندان زندانيان بودند که جمهوری اسلامی را وادار کردند زندانی سياسی را به رسميت بشناسد و نتواند آن‌گونه که می‌خواهد به زندانيان تعرض کند.»