Aug 2010

چندهمسری با آموزه‌های اسلام مطابق نیست

مریم محمدی: روز دوشنبه، هشتم شهریورماه نامه‏ای از سوی «سازمان ائتلاف اسلامی زنان» با ۲۴ انتقاد نسبت به ماده‏ی ۲۳ لایحه‏ی حمایت از خانواده، خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، منتشر شد. این سازمان، مجموعه‏ای از فعالین زن و نهادهای مرتبط با حقوق زنان، از اصلاح‏طلب تا اصول‏گرا را دربر می‏گیرد. در همین زمینه با مینو مرتضی لنگرودی و مریم بهروزی گفت‌وگو کرده‌ام.

روند پرشتاب طلاق در ایران

پانته‌آ بهرامی: طلاق در فاصله‌ی ۱۳ سال گذشته در ایران رشدی ۱۵۰ درصدی یافته است. تعداد طلاق‌های ثبت شده در سال ۱۳۸۸به رقم بی‌سابقه‌ی ۱۲۵ هزار رسیده است. آمار سه ماهه‌ی اول سال ۱۳۸۹نشان می‌دهد که ۳۴ هزار مورد طلاق ثبت شده است. این روند آن‌قدر باعث نگرانی دولت شده که سازمان ثبت احوال در ابلاغیه‌ای از مدیران ستادی و استانی خود خواسته تا از اعلام آمار طلاق خودداری کنند.

«بر پایه شفقت در اسلام، دوستانم را آزاد کنید»

بیش از یک سال از زندانی شدن سه کوهنورد آمریکایی در ایران می‌گذرد. برخی مقام‌های ایالات متحده این اقدام را با جریان گروگانگیری در سال ۱۳۵۸ مقایسه کرده‌اند. در چنین شرایطی یکی از دوستان و همسفران این سه آمریکایی، تلاشی را برای جلب پشیتبانی در رابطه با وضعیت دوستان خود در زندان ایران آغاز کرده است. او در مسیر سفر خود به «سی شهر»، چند روز پیش وارد آمستردام شد و در استودی «زمانه» نیز مهمان برنامه ما شد.

مردم تحریم‌های اقتصادی را حس می‌کنند

حسین علوی: مقامات دولت احمدی‌نژاد بار دیگر مطرح کرده‌اند که نه‌تنها تحریم‌های سازمان ملل بلکه تحریم‌های یک‌جانبه اقتصادی آمریکا و اتحادیه اروپا هیچ تاثیری بر اقتصاد ایران نخواهد داشت. از جمله رییس کل بانک مرکزی گفته است که ایران برای مقابله با تحریم‌های اتحادیه اروپا، قبلا منابع بانکی خود را از این کشورها منتقل کرده‌. در این زمینه با دکتر حس منصور گفت‌وگو کرده‌ام و از او درباره‌ی تاثیرات تحریم‌ها بر اقتصاد ایران پرسیده‌ام.

اسطوره‌ی «راه رشد استبدادی»

برگردان ونداد زمانی: ترکیه خود را به سیستم استبدادی چین و روسیه نزدیک کرده است و به تبعیت از آنها به کنترل، انحصار و استبداد پناه برده است. صدها منتقد دولت به بهانه‌های واهی به زندان افتادند، تور امنیتی و ضبط گفت‌وگوهای مخالفان به شدت اعمال شده است و بعد از مدت‌ها، بار دیگر مخالفان حکومت ترکیه را «جمهوری ترس» می‌نامند.

بازداشت یا ربودن دانشجو؟

مریم محمدی: روز یکشنبه سی‏ویکم مردادماه، سایت ادوارنیوز، متعلق به «سازمان دانش‏آموختگان ایران اسلامی –ادوار تحکیم وحدت» از دستگیری دو عضو خود، حسن اسدی زیدآبادی مسئول کمیته‏ی حقوق بشر سازمان ادوار و هم‏چنین علی جمالی مسئول کمیته‏ی سیاسی آن خبر داد. در همین زمینه با برادر علی جمالی، رضا جمالی، گفت‌وگو کرده‌ام و از او درباره‌ی نحوه‌ی دستگیری و وضعیت کنونی علی جمالی پرسیده‌ام.

غرب از مسئله‏ی هسته‏ای ایران استفاده می‏کند

مریم محمدی: پرونده‏ی انرژی هسته‏ای ایران، دست کم در صحنه‏ی خبر و رسانه‏ها، هم‏چنان باز است و کوچک‏ترین اظهار نظری از جانب مسئولان ایران یا قدرت‏‏های درگیر در این مناقشه، خبرساز می‏شود. سخنان علی‏اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران در روز پنجشنبه، چهارم شهریور، به مناسبت هفته‏ی دولت در یکی از شبکه‌‏های تلویزیونی ایران نیز از این قاعده برکنار نیست. در همین زمینه با دکتر اکبر اعتماد گفت‌وگو کرده‌ام.

لایحه قانونی‌شدن چندهمسری و ازدواج موقت

حسین علوی: لایحه جنجال‌برانگیز موسوم به «لایحه حمایت از خانواده» که بسیاری از حقوق‌دانان و فعالان حقوق زن، و حتی عرف جامعه ایران به‌ویژه موادی از آن را تخریب‌گر نهاد خانواده می‌داند، در شرف تصویب در مجلس شورای اسلامی است. فریده غیرت که خود پژوهش‌هایی در این زمینه انجام داده و برای جلوگیری از تصویب این لایحه تلاش می‌کند، در گفتگو با زمانه درباره علت قرار گرفتن مجدد این لایحه در دستور کار مجلس می‌گوید.

حمایت از تولید مهمتر از ممنوعیت واردات

مریم محمدی:روز گذشته، سازمان توسعه‏ی تجارت با هماهنگی مؤسسه‏ی استاندارد، فهرست ۱۷۰ کالای وارداتی را اعلام کرد که کیفیت لازم را برای ورود به کشور ندارند.از این ۱۷۰ مورد، ۱۴۹تای آن که بیش‌تر کالاهای صنعتی و فنی سبک هستند، از کشور چین و تنها ۳۱ قلم آن از ۱۵ کشور دیگر جهان وارد می‏شوند. در همین زمینه با دکتر کمال اطهاری، استاد اقتصاد دانشگاه علامه‏ی طباطبایی در تهران، گفت‌وگو کرده‌ام.

«دعوت رهبری به وحدت شامل گروه‌های خودی است»

مریم محمدی: در دیدار آیت‌الله خامنه‌ای با تعدادی از دانشجویان دانشگاه‏های تهران و ایران، رهبر جمهوری اسلامی از وحدت سخن گفت که این مساله مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. در این زمینه گفت‌وگویی کرده‌ام با احمد قابل، اسلام‏شناس منتقد نظام و هم‏چنین محمد توسلی، از اعضای مرکزی نهضت آزادی ایران که جز دوران کوتاهی پس از انقلاب، برای فعالیت آزاد سیاسی همواره تحت فشارهای حکومتی بوده است.

بچه‌های خاوران

ایرج ادیب‌زاده: مهرنوش سلوکی، در گفت‌وگویی ویژه با زمانه، در بیست‌ و دومین سالگرد کشتار زندانیان سیاسی در ایران، از چگونگی نگارش کتاب «فتوای خون» می‌گوید و این که پژوهشی انجام داده است که نشان می‌دهد پس از کشتار خونین بارتلومی توسط کلیسای کاتولیک در فرانسه در قرن پانزدهم، قتل عام زندانیان مخالف جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۷، خونین‌ترین رویدادی بوده که در جهان به نام مذهب صورت گرفته است.

زیمنس نوکیا و تکنولوژی سرکوب

شکوفه منتظری: سال‌هاست زیمنس نوکیا و دولت ایران ارتباط تجاری دارند. دو سال و نیم پیش، فعالان حقوق بشر آلمان، اطلاعاتی به‌دست آوردند که نشان می‌داد زیمنس نوکیا دستگاهی را به ایران فرستاده که به‌وسیله‌ی آن می‌توان مکالمات تلفنی مردم را کنترل کرد. ایران تنها کشوری نیست که این شرکت چنین ابزاری به آنها فروخته. در فهرست خریداران، نام بسیاری دیگر از کشورهای ناقض حقوق بشر در آن به چشم می‏خورد.

نقش روحانیت در سقوط دولت ملی مصدق

ایرج ادیب‌زاده: روزنامه‌ی «واشنگتن پست» به مناسبت سالروز ٢٨ مرداد با تیتر «مسئولیت شکست دموکراسی‌طلبی ایرانیان در وقایع ٢٨ مرداد با نهاد آخوندی است»، به نقش روحانیت در وقایع ٢٨ مرداد پرداخته و مقاله‌ی «ری تکیه»، پژوهشگر ایرانی و کارشناس ارشد شورای روابط خارجی آمریکا را چاپ کرده ‏است. به‌راستی نقش روحانیت در رویدادهای ٢٨ مرداد و سقوط دولت ملی دکتر مصدق چگونه بود؟ در این زمینه با محمد برقعی گفت‌وگو کرده‌ام.

جنبش دانشجویی ایران؛ از فرود تا فراز

کیارش پارسا عالی‏پور: جنبش‏های اجتماعی در گذر تاریخ، فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده‏اند؛ از جمله جنبش دانشجویی ایران؛ جنبشی که در سال‏های اخیر، هرگاه که خواستار مطالباتش شده، با دستگیری‏های گسترده‏ی کنش‌گران آن، رفته‏رفته دچار رخوت شده است. این جنبش، نظیر این فرایند را در میانه‏ی سال‌های دهه‏ی چهل خورشیدی نیز تجربه کرد. در این زمینه، با سیامک پورجزنی، پژوهشگر تاریخ اجتماعی معاصر، به گفت‏وگو پرداخته‌ام.

لاریجانی از اختیاراتش استفاده نمی‌کند

مریم محمدی: دکتر احمد صدر حاج‏سید جوادی، از بنیان‏گذاران نهضت آزادی ایران است و به گفته خود او: پیرترین فعال سیاسی ایران. آقای حاج‏سید جوادی در سن ۹۳ سالگی هم‏چنان در حوزه‏ی سیاست فعال است. او اخیراً دو نامه‏ی سرگشاده منتشر کرد؛ نامه‏ای که روز بیست و چهارم مرداد ماه جاری خطاب به آقای لاریجانی، رییس قوه‏ی قضاییه نوشت و نامه‏ی دیگری که روز بیست و هفتم مرداد، خطاب به فعالان سیاسی خارج از کشور.

بانک‌های ایرانی و مشکلات تحریم اقتصادی

مریم محمدی: بیست‌وهفتم مردادماه، برخی رسانه‏های داخل کشور، بر پایه‏ی گزارشی که روزنامه‏ی «کویت‏ تایمز» منتشر کرده است، خبر از اقدام بانک مرکزی کویت در جلوگیری از فعالیت چهار بانک ایرانی در این کشور داده‏اند. این اقدام بانک مرکزی کویت در شرایطی صورت می‏گیرد که در فروردین ماه جاری، مسئولان هردو کشور خواهان گسترش روابط تجاری و بانکی میان دو کشور شده بودند. در همین زمینه با هوشنگ ادهمی گفت‌وگو کرده‌ام.

نامه‌ی نوری‌زاد؛ تجربه‏‌ی منتقد و اقلیت‌بودن

سراج‌الدین میردامادی: آخرین نامه‏ی محمد نوری‏‏زاد، نویسنده و مستند‏ساز، خطاب به رهبر جمهوری اسلامی، بی‏تردید جدیدترین سند ایجاد شکاف عمیق در میان معتقدان به ایدئولوژی نظام اسلامی در ایران است. نوری‏زاد در این نامه تلاش می‏کند تا از سر خیرخواهی، رهبری را از آن روز و از چنان رویارویی‌ای برحذر دارد. در همین زمینه با محمدعلی توفیقی و هادی کحال‌زاده گفت‌وگو کرده‌ام.

تبدیل دارایی‌های ایران به طلای خام؛ رویکردی مثبت

مریم محمدی: روز گذشته در اخبار اقتصادی داخل کشور، خبری مبنی بر ورود ده تن طلای خام به کشور، تنها در یک ماه گذشته منتشر شد. در این خبر آمده بود که واردات بیش از ۲۳هزار کیلوگرم طلای خام به کشور در چهارماهه‏ی اول امسال، هزار کیلوگرم بیش از واردات طلا در تمامی سال گذشته است. درباره‏ی ‏این خبر و مجموعه‏ی تدبیرهای اقتصادی دولت ایران با دکتر جمشید اسدی، استاد اقتصاد دانشگاه آمریکایی پاریس، گفت‌وگو کرده‌ام.

حصار اسلامی

سحاب سپهری: به نظر می‌رسد که هنوز حصار بین خودی‌های قدیمی و غیر خودی‌ها سرجایش محکم مانده است. مثلاً اگر به سایت جرس نگاه کنید می‌بینید که در آن کم‌تر مطلبی از غیر خودی‌ها (همان طیف نیروهای مستقل و ملی یا مایل به چپ ایران) وجود دارد، ولی فراوان نوشته‌هایی از افرادی هست که تا گذشته‌ای نه خیلی دور جزو خودی‌های فعال در داخل ساختار قدرت و حاکمیت بودند.

نوزادان یک میلیون تومانی؛ آری یا خیر؟!

کیارش پارسا عالی‌پور: چندی پیش، محمود احمدی‏نژاد خبر داد که دولت به هر کودکی که از آغاز سال ۱۳۸۹ به دنیا بیاید، یک میلیون تومان خواهد داد. به گفته‏ی او، برای تأمین آینده‏ی این کودکان، دولت در «صندوق آتیه‏ی مهر رضا»، برای هر نوزاد حسابی باز خواهد کرد و چون نوع این حساب سرمایه‏گذاری است، سالانه صدهزار تومان سود هم به آن تعلق خواهد گرفت. او در پاسخ مخالفان گفته بود: «کسانی که درباره‏ی کنترل جمعیت سخن می‏گویند، خود را جای خدا نشانده‏اند