انتخابات

«جنبش سبز، نسخه‌‏ی به‏روز شده‏‌ی جنبش اصلاحات»

مریم محمدی: چندی است بیش از آن که اختلافات میان اپوزیسیون و حکومت منشاء اخبار باشد، اختلافات درونی اصول‏گرایان در شکل برخوردهای میان مراجع، نهادهای حکومتی و بنیادهای نیرومندی که به دلایل مختلف با پایگاه‏های قدرت و یا حتی قوانین حکومتی در کشور شکل گرفته‏اند، خبرساز شده‏اند. شاید به‌همین علت است که شاهد نامه‏های سرگشاده‏ی چهره‏های نظام به‏ یکدیگر هستیم. در این‌باره با فاطمه حقیقت‌جو به گفت‌وگو پرداخته‌ام.

نیاز به رهبری و سازماندهی متفاوت

حسین علوی: آیا رهبری سیاسی و شیوه‌های فعالیت جنبش دمکراسی خواهی مردم ایران، که از پس از دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نام جنبش سبز به خود گرفته، پاسخ گوی نیازهای این جنبش هست؟ این پرسشی است که در یکسالگی جنبش سبز از زوایای مختلف مورد بحث فعالان و کارشناسان است. دکتر مهرداد مشایخی جامعه شناس، در گفتگو با رادیو زمانه، به کاستی‌های این جنبش اشاره دارد.

نیروهای امنیتی بر مزار سهراب

مریم محمدی: امروز بیست‌وپنجم خردادماه است. سال گذشته در چنین روزی، مردمی که به نتیجه‏ی دهمین انتخابات ریاست جمهوری معترض بودند، با علائم و نشانه‏های سبز و با شعار «رأی من کجاست؟» به خیابان‏ها آمدند. با این که این تظاهرات مسالمت‏آمیز اعلام شده بود، تعدادی از معترضان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند، تعدادی دستگیر شدند و تعدادی نیز کشته شدند. علی حسن‏پور، محرم چگینی و سهراب اعرابی از جمله کشته‏شدگان آن روز اعلام شدند.

سالگرد انتخابات و لغو تظاهرات

مریم محمدی: آقایان کروبی و موسوی که در مجموع رهبری حرکت‏های پس از انتخابات را بر عهده داشته‏اند، از وزارت کشور جمهوری اسلامی تقاضای مجوز برای راهپیمایی ۲۲ خرداد کرده و پاسخ منفی گرفته بودند. به همین علت، دو روز پیش از فرارسیدن این روز، طی انتشار بیانیه‌ای به‌دلیل «حفظ جان و مال مردم»، راهپیمایی را لغو کردند. در این رابطه با حسین لاجوردی و محمدعلی عمویی که سابقه‌ی بیش از ۳۵ سال زندان را در کارنامه‌ی خود دارد، گفت‌وگو کرده‌ام.

بیم و امیدها در ارتباط با سالگرد ۲۲خرداد

مریم محمدی: مناسبت‌هایی نظیر ۱۳ آبان، روز قدس، روز دانشجو، عاشورا و سالگرد انقلاب ۲۲ بهمن، هرکدام به درجه‌های مختلفی برآمد جنبش اعتراضی یا تسلط حکومت بر اوضاع را نشان داده است. در کمتر از یک‌ماه آینده نیز سالگرد ۲۲ خرداد، جنجالی‌ترین انتخابات ریاست جمهوری تاریخ حکومت جمهوری اسلامی، در میان بیم و امیدهای حکومت و معترضان فراخواهد رسید. در این رابطه با سعید نعیمی و سعید قاسمی‌نژاد، گفت‌و‌گو کرده‌ام.

طرح وحدت ملی؛ خطر یا راه‌حل

هدایت شناسایی: رادیکال‌ها از عمد مساله‌ی «محاکمه‌ی» سران اصلاح‌طلب را پیش می‌کشانند. آن‌ها دو نتیجه می‌خواهند بگیرند. اول این‌که اصلاح‌طلبان مساله‌ی «تقلب در انتخابات» را جزو اولویت‌های هفتم و هشتم مذاکره‌ی آینده قرار دهند، دوم این‌که این مساله‌ را القا کنند که اصلاح‌طلبان بدانند آن‌ها در شرایط بی‌ثباتی هستند نه نظام.

نسل سوم؛ سقوط اصلاحات و ظهور جنبش سبز

پانته‌آ بهرامی: «ایران در گذار به دمکراسی، انتخابات ۱۳۸۸ و پیامدهای آن» نام همایشی است که نوامبر امسال در دانشگاه مریلند برگزار شد. گرچه موضوعات مختلفی در شش میزگرد به بحث و بررسی گذاشته شد، ولی برای آن که نگاهی عمیق‏تر به موضوعات این همایش بیاندازیم، بخش‏های «کنش‏گران جنبش سبز» و «مدل گذار به دمکراسی» را مورد کنکاش قرار می‏دهیم.

هنر هم با اعتراض‌ها بود

نوش‌آفرین ادبی: بسیاری از اهالی قلم و هنر ایران، در روزهای پیش از انتخابات ریاست جمهوری، با هدف ایجاد تحول در اوضاع ادبیات و هنر، حمایت خود را از نامزدان اصلاح‌طلب اعلام کردند. برخی از همین نویسنده‌ها و هنرمندان پس از برگزاری انتخابات در بیانیه‌هایی به نحوه برگزاری انتخابات و وقایع پس از آن اعتراض کردند و از مسئولان درباره دستگیری و شکنجه معترضان توضیح خواستند. این حرکت اعتراضی هنرمندان و نویسندگان ایران در روزهای پس از انتخابات مدام تکرار شده است و به نظر می‌رسد همچنان ادامه داشته باشد.

ایرانیان آینده یا حشرات اسیر در اردوگاه

محمد مباشری:
با این‌که مصباح و هوادارانش، هدف حکومت ولایت فقیه را اجرای احکام فقه می‌دانند، اما در عمل حتی فقه نیز معیاری برای سنجش رفتار ولی فقیه نیست؛ چرا که مهم‌ترین مرجع تفسیر دین و استنباط احکام فقه، شخص ولی فقیه است و دین آن چیزی است که ولی فقیه می‌گوید. به عبارت دیگر، نه تنها علم و عقلانیت از اعتبار می‌افتند، که خود دین نیز در نهایت وجهی از اعراب ندارد. انگار که شرک تمام‌قد در ردای دین ظهور می‌کند.

مسأله‌ی رهبری

مریم محمدی: تنها سه ماه پیش از این، در ایران هیچ کس تصور پدید آمدن یک جنبش بزرگ اجتماعی − سیاسی را نداشت. آن‏چه که مورد بحث و انتظار بود؛ چگونگی برگزاری دهمین دوره‏ی انتخابات ریاست جمهوری در ایران بود. با خانم‏ها نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و جنبش زنان؛ بهاره‏ هدایت، فعال جنبش دانشجویی و عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت و هم‏چنین محمد هاشمی از شورای مرکزی سازمان اداوار تحکیم وحدت، بحث رهبری این جنبش را با توجه به حساسیت این مبحث طرح کرده‏ام. هم‏چنین با دکتر محمد برقعی محقق و نویسنده‏ و چهره‏ی فعال ملی مذهبی در آمریکا با توجه به اهمیت موضوع در همین رابطه، گفت و ‏گویی انجام داده‏ام.

اشکوری: عمر دولت، بیش از یک سال نیست

مریم محمدی: عدم بازگشت آرامش به جامعه‏ی ایران پس از انتخابات و ادامه‏ی اعتراضات مردمی در اشکال مختلف، ابهامات و پرسش‏ها نسبت به آینده‏ی این رویدادها در ایران را هر روز بیش از گذشته طرح می‏کند. حسن یوسفی اشکوری در این باره به زمانه می‌گوید: «فکر نمی‏کنم آقای خامنه‏ای موفق شود شکافی را که ایجاد شده، به شکلی مدیریت کند که بحران را تخفیف بدهد. به ویژه این‌که تا کنون هم نشانه‏هایی از این‌که تدبیری اندیشیده شود که بحران‏ها کاهش پیدا کند، در ایشان و در حاکمیت نمی‏بینیم.»

گذار به حکومت اسلامی بر اساس قرائت مصباح -(١)

میثم بادامچی: روزهای اخیر مردم ایران شاهد یکی از مهم ترین تحولات سیاسی پس از انقلاب اسلامی سال ١٣٥٧ بودند. دربرابر چشمان بهت زده میلیون ها ایرانی نام محمود احمدی نژاد با ٢٤ میلیون رأی از صندوق های رای بیرون آورده شد و این همه بار دیگر نام آیت الله مصباح یزدی حامی قدرتمند احمدی نژاد را در اذهان مطرح کرد. باید پرسید آیا منطقی که مجوز شرعی حمله به هاشمی و ناطق نوری در مناظره تلویزیونی را به نام غیبت واجب و صیانت از اسلام را داده است، چرا ، لااقل بنا بر درصدی از احتمال، قادر نباشد مجوزشرعی جابجائی آراء مردم به نفع احمدی نژاد به نام صیانت از اسلام و نظام اسلامی را بدهد؟

«مخالفت‌های مدنی و قانونی خود را ادامه دهید»

بیانیه‌ی میر حسین موسوی و مهدی کروبی به مردم: من بار دیگر اعلام می‌کنم انتخاباتی که با حضور پرشور ملت ایران برگزار شد، نباید وسیله سوء استفاده قرار گیرد و نتایح اعلام شده بر این انتخابات نامشروع و دولت برآمده از آن، فاقد وجاهت ملی و صلاحیت اجتماعی است و از این‌رو آقای محمود احمدی نژاد را رییس جمهور ایران نمی‌دانم. اینجانب با تاکید بر هویت مستقل و اصلاح طلبانه خود درخواست ابطال این انتخابات منحرف شده را به نام صیانت از آرای شما پیگیری نموده و در صورتی که دولت و شورای نگهبان بر آن اصرار داشته باشد، تصمیمات خود را به اطلاع ملت ایران خواهم رسانید.

انتخابات یا تغییر نوع نظام ایران به فاشیسم اسلامی

محمد مباشری: شواهد نشان می دهند پیروزی احمدی نژاد در انتخابات دهم، تنها یک پیروزی انتخاباتی نباشد بلکه هدف اصلی و استراتژیک آن، نابودی جمهوریت نیم بند جهوری اسلامی و ایجاد حکومت عدل اسلامی است. آگاه سازی مردم از این پروژه قطعا یکی از راه های از بین بردن این پروژه خطرناک است. شاید ادعای این نوشتار با وجود همه شواهد نادرست باشد اما این پروژه آن قدر برای کیان این کشور خطرناک است که احتمال آن نیز باید مورد بررسی دقیق و افشاگری گسترده قرار گیرد.

«گفتمان مطالبه‏محور، تذکر به کاندیداهاست»

مریم محمدی: امضا کنندگان بیانیه‏ی پر سر و صدا و اثرگذار «گفتمان مطالبه‏محور» دومین اعلامیه‏‏ی خود را انتشار دادند. در این بیانیه، آمده است: «علی‏رغم این‌که در ماه‏های اخیر، نامزدهای انتخابات نکات متعدد و بعضاً، مهمی را در شعارها و برنامه‏های خود مطرح کرده‏اند، اما مطالبات تأثیرگذار و مهمی نیز توسط کاندیداها مغفول مانده است.» در مورد هدف از انتشار این بیانیه، با سه تن از امضا کنندگان سرشناس آن، محمد علی عمویی، از فعالان سیاسی قدیمی چپ در ایران، عزت‏الله سحابی، مسئول «شورای فعالان ملی مذهبی» و هم‏چنین فرزانه‏ طاهری، مترجم، نویسنده و از فعالان «جنبش هم‏گرایی زنان» گفت و گو کرده‌ام.

تمرین دموکراسی در خیابان

مریم محمدی: یک‌شنبه شب میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو نامزد دهمین دوره‏ی انتخابات ریاست جمهوری ایران، سومین و آخرین مناظره‏ی تلویزیونی خود را برگزار کردند. بیشترین بخش‏های این مناظره، به انتقاد از دولت محمود احمدی‏نژاد اختصاص پیدا کرد. پس از این مناظره، هزاران نفر از هواداران نامزدها در خیابان‏های تهران تجمع کردند. هواداران نامزدهای اصلاح‏طلب از یک سو و طرف‏داران محمود احمدی‏نژاد، از سوی دیگر، شعارهایی را علیه نامزد مقابل دادند. طی تماس‏هایی تلفنی با تعدادی از تجمع‏کنندگان، گزارشی از این تجمع تهیه کرده‏ام.

«هر اتفاقی که در بالاترین می‌افتد، به جامعه بر‌می‌گردد»

نیک‌آهنگ کوثر: این روزها بسیاری از روزنامه‌نگارانی که اینترنت را برای کسب اخبار و اطلاعات جست‌وجو می‌کنند، پیش از رفتن به سراغ سایت‌های رسمی خبری، از یک سایت بازدید می‌کنند. اسم آن سایت بالاترین است. با وجود فیلتر شدن سایت بالاترین، بسیاری با فیلتر‌شکن از این سایت بازدید می‌کنند و نمی‌توان آمار دقیقی داشت که نشان بدهد چند نفر بدون فیلتر‌شکن سایت را می‌بینند. اما مهدی یحیی‌نژاد، مدیر سایت بالاترین می‌گوید که همان بازدیدهای ثبت شده هم نشان‌دهنده‌ی افزایش بازدیدکنندگان از سایت بالاترین در محدوده‌ی زمانی رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری است.

انتخابات و طبقه متوسط شهری

امید حبیبی‌نیا: دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران فرصتی است تا به بررسی عمیق‌تر رفتار سیاسی رأی دهندگان بالقوه از منظرها و گرایش‌های مختلف بپردازیم. از آنجا که طبقه متوسط شهری به گمان نگارنده نقشی کلیدی در کنش‌های مرتبط با کارزار انتخاباتی ایفاء می‌کند در این نوشتار که می‌تواند مقدمه‌ای برای بحث و تحلیل‌های عمیق‌تر و عینی‌تر تلقی شود به برخی از ویژگی‌های مرتبط با تحرک‌پذیری این طبقه با توجه به پارامترهای انتخابات پیش رو پرداخته‌ایم. بنا بر داده‌های آماری، طبقه متوسط شهری در ایران در فاصله سال‌های دهه هفتاد تا کنون بیش از یک و نیم برابر رشد یافته است.

پرنسیب موسوی یا چهره‌ی قدرتمند احمدی‌نژاد؟

مریم محمدی: همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد مناظره‏‏ی میرحسین موسوی، کاندیدای اصلاح‏طلبان با محمود احمدی‏نژاد، کاندیدای اصول‏گرایان و رییس جمهور فعلی یکی از داغ‏ترین و پرحاشیه‏ترین مناظره‏ها و اساساً، رویدادهای تبلیغاتی این دوره از انتخابات شد. تا جایی که چهارشنبه شب تا نیمه‏های شب در بعضی از نقاط تهران و شهرستان‏های ایران، تجمعاتی از جانب هواداران دو کاندیدا، ظاهراً به طور خود به‌ خودی صورت گرفت. برای تأمل بیشتر بر این مناظره‏، با دو تن از چهره‏های سیاسی در تهران، آقایان محمد عطریانفر که از آقای میرحسین موسوی حمایت می‏کند و امیر محبیان، از حامیان آقای محمود احمدی‏نژاد گفت و ‏گو کرده‏ام.

سونامی احمدی‏نژاد، حربه‌ی حامیانش یا اصلاح‌طلب‌ها؟

مریم محمدی: در روند شتابان تبلیغات نامزدهای انتخاباتی، موجی از ضد تبلیغات را نیز علیه نامزدهای مختلف می‏توان مشاهده کرد. از جمله شایعه‏ی بروز «سونامی احمدی‏نژاد» که در اس‏ام‏‏اس‏‏ها، فعال‏ترین بخش تبلیغاتی میان ایرانیان، انعکاس پیدا کرده بود، یکی از این ضد تبلیغات را بیان یا افشا می‏کرد. «سونامی احمدی‏نژاد» صرف‏نظر از این‌که واقعیت داشته باشد یا نه، چیست؟ در ارتباط با این حرکت و پیام جدید، با آقای عیسی سحرخیز، روزنامه‏نگار و تحلیل‏گر سیاسی در تهران؛ شهاب طباطبایی، عضو شورای مرکزی حزب مشارکت و رییس ستاد ۸۸، و همین‏طور سه از تن از شهروندان در تهران و شهرستان‏ها، گفت‏ و گو‏ کرده‌ام.