Jul 2007

افغان‌ها در ایران

آخرین قسمت از سفرنامه‌ی مریم به کابل کمی تلخ است. اما بسیار تأمل‌برانگیز.

نشست «سن مسئولیت کیفری» در تهران

گروه «وکلای پارسیان»، که یک NGO حقوقی‌ست، نشستی را در تهران برگزار کرد با عنوان سن مسئولیت کیفری در ایران: «سیاست کیفری ما یک سیاست معارض، غیرمنطبق حتا با منابع فقهی و معارض با اصول علمی و اسناد بین‌المللی‌ست».

احوال عمومی سیمین دانشور

علی دهباشی و علی آقازاده در گفت‌وگو با زمانه از سیمین دانشور می‌گویند: «دانشور متعلق به نسلی از زنان است که موفق شدند در محیطی مردسالار، یعنی دانشکده‌ی ادبیات، تا درجه‌ی دکتری پیش بروند. معجزه‌ی قلم سیمین حتا اجازه نداد که نام او در سایه‌ی نام جلال آل‌احمد محو شود».

«وجود نیروهای خارجی هم تهدید است، هم فرصت»

حضور نیروهای خارجی در افغانستان موضوع حساسی است. امکان ندارد وارد کابل بشوی و به شکلی این موضوع را حس نکنی. یکی از محققان افغان در این‌باره می‌گوید: «وجود نیروهای خارجی در افغانستان هم تهدید هست و هم فرصت. نسل گذشته‌ی ما بیشتر تهدید می‌بینند، ولی نسل جدید بار فرصت‌اش را سنگین‌تر می‌دانند و احساس می‌کنند که می‌توانند از این فرصت استفاده بکنند.»

آزادی بیان؛ فرآیندی دردناک

خودسانسوری ماهرانه در ایالات افغانستان،‌ یک امر مسلم و کاملا عادی در کار روزنامه‌نگاری است. هیچ روزنامه‌نگاری در افغانستان و به‌ويژه دور از پایتخت از حمایت حقوقی و قانونی بهره‌مند نیست. امروز، تا حدودی روزنامه‌نگاران به افکار عمومی و مردم باسواد باور می‌آورند و به آنها به‌مثابه‌ی حامی و سپر دفاعی خود در مواجه با قدرت‌های محلی می‌نگرند.

سینما،‌ منطقه‌ی ممنوع

گشت و گذار در کتاب‌فروشی‌ها و سینماها چهارمین قسمت از سفرنامه‌ی کابل است: «از یک نفر که جلو گیشه ایستاده بود پرسیدم فیلم کجایی هست؟ جواب داد: هندوستانی. دفعه‌ی اولی نبود که به سینما می‌رفت. عموما فیلم هندوستانی می‌دید...»

منبع‌بازهای ژورناليست می‌آيند

عده‌‌ای می‌‌گويند روزنامه‌نگاری منبع‌باز آماتوريسم را در روزنامه‌نگاری تقويت می‌‌كند. از سوی ديگر اين عقيده وجود دارد كه روزنامه‌نگاری منبع‌باز محصول كار بلاگرهای خوش‌ذوق و ماهر می‌‌شود و آنها را متحد می‌‌كند. اگر بلاگرها در يک مجموعه بنويسند و خبرهای يكديگر را كامل كنند، آلترناتيو پرتوانی در برابر روزنامه‌نگاری حرفه‌ای می‌‌شوند.

چرا کافه تیتر تعطیل شد؟

گفت‌وگویی با صاحبان کافه تیتر:‌ «ما هیچ کار خلاف قانون و عرف انجام نداده‌ایم. مگر این‌که آقایون بیایند و بگویند که روزنامه‌نگاری فی‌نفسه جرم است. حتا اگر روزنامه‌نگاری را هم برای مدتی گذاشتید کنار،‌ چون قبلا روزنامه‌نگار بوده‌اید، مجرم‌ هستید. یا چون چهارتا روزنامه‌نگار بلند می‌شوند می‌آیند یک جا با هم صحبت می‌کنند و قهوه‌ای می‌خورند، این هم جرم است...»

مردم متمدن در مینی‌بوس‌های کوچک

در ارمنستان، چیزی که در مینی‌بوس‌ها توجه‌ام را جلب کرد طرز نشستن مردم بود. مینی‌بوس‌ها در ارمنستان کوچک‌اند و جا در آن‌ها کم. مردم با این جای بسیار کم بسیار متمدنانه کنار می‌آیند. طرز نشستن و رفتار آقایان و بانوان در کل طوری بود که انگار همه با هم خویشاوند و برادر و خواهر هستند و نزاکت و پاک‌چشمی حداقل از حرکات‌اشان نمایان بود.

ژورنالیسم شهروندی و ايجاد تغيير در اوضاع جهان*

هیچ‌کس دیگر نباید به امکان‌پذیر بودن و از آن بدتر به تأثیربخشی "ژورنالیسم شهروندی" به دیده‌ی تردید بنگرد. اما پرسش مهم‌تری که باید از خود بپرسیم این است که: آیا مشارکت بیشتر و اطلاعات بهتر برای ما سعادت بیشتری را به ارمغان خواهد آورد؟

دو میلیارد بیننده؛ مخاطب بزرگ‌ترین کنسرت محیط زیست

راجر واترز، دی‌کاپریو، کامرون دیاز، ال‌گور، مدونا، شکیرا، بن جووی، دوران دوران، فیل کالینز و ده‌ها خواننده‌ی دیگر دیروز تلاش کردند تا تعهدات هفت‌گانه‌ی محیط زیستی را به یاد مردم بیاورند و آنها را به مراقبت بیشتر از سیاره‌شان ترغیب کنند.

برقع فقط آبی نیست

در صحبت‌هایی که با فعالان زن داشتم متوجه شدم مشکلات زنان افغانستان هم فقط یک رنگ نیست و یک شبه و فقط با دوره‌ی طالبان بوجود نیامده است. به‌طور مثال، ازدواج و طلاق جایی ثبت نمی‌شود. به‌خصوص در ولایات (شهرستان‌ها)، فقط فامیل (قوم) می‌دانند که چه کسانی مزدوج هستند.

تازه عاشقان و بشقاب‌های پر از توت‌فرنگی

شهر ایروان با اینکه از تهران آزادتر است ولی به‌دلیل کوچک بودنش، تحرک و تنوع آن از تهران کمتر است. کافه‌ها و موسیقی جاز خیابانی آن البته حال و هوای دیگری دارد. چند هزار ایرانی دانشجوی ساکن ایروان هم از این آزادی‌ها گاه استفاده خوب می‌کنند و گاه استفاده‌ی بد. چیزی که در سفر بعدی دوست دارم بدانم این است که چرا جفت‌های عاشق در ارمنستان بیشتر در کافه‌ها بشقاب‌های پر از توت فرنگی سفارش می‌دهند!

بازتاب یک توقیف

برخی روزنامه‌های امروز تهران اصلا خبر توقیف هم‌میهن را منتشر نکردند. برخی منتشر کردند اما در حاشیه و کمرنگ. برخی دیگر به چاپ نامه‌ی سعید مرتضوی اکتفا کردند. اما روزنامه‌هایی هم بودند که این خبر را یا تیتر یک خود کردند، یا لوگوی هم‌میهن را بازچاپ کردند یا استنادات حقوقی دادستان را بازخوانی کردند، یا ...

رسانه‌های از مركز گریخته

یكی از ابعاد قابل تأمل رخدادهای پس از سهمیه‌بندی بنزین در ایران، وضعیت بحران‌خیز و بحران‌آمیزی بود كه در چرخه اطلاع‌رسانی جامعه شهری كشور و نحوه مدیریت آن به چشم می‌خورد. در اولین روز اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین در ایران كاربران تلفن همراه در تهران پس از مدت‌ها شاهد قطعی كامل شبكه سراسری SMS بودند.

ايروان؛ شهر دختران خوش‌پوش

در ايروان مواد مخدر رواج ندارد ولی اکثر مردها سیگار می‌کشند و بیشتر مردم موبایل به‌دست می‌گردند. در مرکز شهر هر طرف که نگاه می‌کنی مغازه‌ها و کافه‌های نو و به‌نسبت شیک دیده می شود ولی وقتی که سرت را بلند می‌کنی و نگاهت به پشت این مغازه‌ها می‌افتد جا می‌خوری. آنچه را که در تلویزیون از صحنه‌‌های آپارتمان‌های جنگ‌زده کوزوو و چچن به خاطر داری اینجا به‌چشم می‌بینی.