زنان

چرخه‌ی خشونت علیه زنان

سراج‌الدین میردامادی: چهارم آذرماه، مصادف با روز جهانی رفع خشونت علیه زنان است. زهرا رهنورد، پژوهشگر، رئیس سابق دانشگاه الزهرا، همسر میرحسین موسوی و از منتقدان حکومت، با نگارش نامه‌ای خطاب به آیت‌الله صادق لاریجانی، رئیس قوه‌ی قضاییه‌ی ایران، از اعمال خشونت علیه زنان شکایت کرد. از محبوبه‌ عباسقلی‌زاده، فعال حقوق زنان در آمستردام پرسیده‌ام: اعمال خشونت در جامعه‌ی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید و این خشونت دارای چه وجوهی است؟

زنان رنگین‌پوست آمریکا و نابرابری‌های تکان‌دهنده

پانته‌آ بهرامی: در ازای هر یک دلار ثروت که در دست خانواده‌های سفیدپوست در آمریکاست، تنها شانزده سنت نصیب خانواده‌های رنگین‌پوست این کشور می‌شود. این آمار تکان‌دهنده، در پیوند با شکاف ثروت و دارایی نژادی، به تازگی در پژوهشی تحت عنوان «ارتقا در هنگام صعود، زنان رنگین پوست، ثروت و آینده‌ی آمریکا» منتشر شده است که مرکز ثقل آن نابرابری‌های اجتماعی به ویژه در مورد زنان رنگین پوست است.

«لزوم مداخله‌ی فمینیستی جنبش زنان در جنبش سبز»

شیرین فامیلی: به سالگرد ۲۲ خرداد نزدیک می‌شویم، به همین مناسبت نگاهی داریم به موقعیت جنبش‌های اجتماعی ایران به ویژه جنبش زنان و پیوند آن با جنبش سبز در یك سالی كه گذشت. یك سال پس از شكل‌گیری جنبش سبز، تاثیر این جنبش، بر جنبش زنان چگونه بوده است؟ در این رابطه، با دكتر نیره توحیدی، كارشناس مسائل زنان و سرپرست بخش مطالعات زنان دانشگاه ایالتی كالیفرنیا گفت‌وگو کرده‌ام.

اعتراض به عضویت ایران در کمیسیون مقام زن

حسین علوی: همزمان با اعلام انصراف جمهوری اسلامی ایران از درخواست عضویت در شورای حقوق بشر، سخنگوی وزارت خارجه‌ جمهوری اسلامی اعلام کرد که دولت ایران قصد دارد در «کمیسیون مقام زن» سازمان ملل، درخواست عضویت کند. در گفت‌وگویی با رادیو زمانه، آسیه امینی، فعال حقوق زنان از هم‌زمانی این دو تصمیم و نیز اعتراض فعالان حقوق زن به این درخواست جمهوری اسلامی، می‌گوید.

توسعه فرهنگ حجاب و زنان ایرانی

ایرج ادیب‌زاده: مصطفی محمد‌نجار، روز دوشنبه در برابر کمیسیون فرهنگی مجلس از قابل اجرا شدن طرح «توسعه فرهنگ عفاف و حجاب» با هدف کنترل بیشتر وضعیت پوشش زنان خبر داد. این طرح که روی استفاده از چادر به عنوان حجاب برتر تاکید دارد، در جلسه شورای اجتماعی وزارت کشور به تصویب رسیده است. در این زمینه با خانم بهیه‌ جیلانی، گفت‌وگو کرده‌ام و از وی پرسیدم چرا این طرح و اجرای آن در شرایط کنونی کشور مطرح شده است؟

کنفرانس «پکن + ۱۵»

شیرین فامیلی: کنفرانس زنان از تاریخ ۲۷ فوریه تا ۱۲ مارس توسط سازمان ملل و تحت عنوان کنفرانس «پکن + ۱۵» برگزار می‌شود. ۱۵ سال پیش در کنفرانس «پکن» ۱۲مورد نگران کننده‌ در جهان هم‌چون فقر، خشونت، آموزش و بهداشت مطرح شد که این موضوعات محور بحث‌های کنفرانس‌های بعدی از جمله کنفرانسی است که اکنون در نیویورک آغاز شده و ادامه دارد. با رضوان مقدم، که در این کنفرانس حضور دارد گفت‌وگو کرده‌ام.

«اجازه دریافت جایزه را هم به فعالان زن نمی‌دهند»

لیدا حسینی‌نژاد: روز شنبه یازدهم مهرماه)جایزه‌ی «کوادریگا» طی مراسمی در برلین به کمپین «یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض‌آمیز» اهدا شد. رضوان مقدم که به نمایندگی از اعضای کمپین این جایزه را دریافت کرد، در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «متأسفانه به فعالان حقوق زن اجازه داده نمی‌شود برای دریافت جایزه‌ای که به پاس خدماتشان به آن‌ها تعلق می‌گیرد، از کشورشان خارج شوند.»

«‌در تظاهرات‌، زنان، کلیشه‏های جنسیتی را شکستند»

مریم محمدی: جنبش زنان که در روند مبارزات انتخاباتی و طرح مطالبات مربوط به آن بسیار برجسته بود، در مبارزات و اعتراضات مردمی بعد از اعلام نتایج در کجا بود؟ شادی صدر در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «در بررسی تحولات بعد از انتخابات، باید تفکیکی میان «زنان» و «جنبش زنان» قایل شویم. زنان به طور بسیار روشنی، با نوعی آگاهی جنسیتی که در درونشان موج می‏زد، تمام کلیشه‏های جنسیتی را که در تمام این سال‏ها تعریف شده بود، به چالش کشیدند.»

به یاد ندا، گل پرپر شده ما

فروغ .ن. تمیمی:شب سنگینی است. خاطره و واقعیت در هم آمیخته و سالهای دور تداعی می شود. ده سال پیش را بیاد می آورم که در لاهه برای اعتراض به قتل فروهر ها ، مختاری و پوینده راه پیمایی کردیم. بعد با شمع های روشن راه رفته را باز می گردیم. آیا امشب می توان خوابید؟ثریا به ندا فکر کی کند و می گوید چشمان باز و صورت پر خون ندا تمام ذهنش را گرفته است. گناه ندا و تمام آنانی که امروز به خاک افتادند چه بود؟

تظاهرات و همبستگی با اعتراضات مردم ایران

فروغ تمیمی:خبر دستگیری‌ها می‌رسد، خبر سرکوب تظاهرات، فیلم کشتن یک دختر دانشجو در ایران. همه‌ی اینها طبیعتا آدمهایی را که در این کنفرانس بودند متاثر کرد. آرامش و روند عادی کنفرانس امکان نداشت و بعد از کنفرانس بچه‌ها تشخیص دادند با شمعی در دست حداقل در خیابانهای شهر راه بیفتند. یک حرکت مشترک انجام بدهند. با خواندن حداقل سرود هم همبستگی‌شان را اعلام کنند هم دردشان را اینجا مشترک باهم تقسیم کنند

بیست سال در متن تجربه های تئوری و عملی زنان

شیرین فامیلی:به رغم اين که کنفرانس «بنياد پژوهش های زنان» توانست به موضوعاتی که در برنامه اعلام کرده بود بپردازد، وقايع و تحولات اخير ايران فضای کنفرانس را تا حد زيادی تغيير داد و به گفته رضوان مقدم، فعال جنبش زنان که دراين کنفرانس حضور داشت به ويژه شنبه شب فضايی توأم با خشم و درد بر کنفرانس حاکم شد.

همگرایی؛ طرح مطالبات زنان یا فعالیتی سیاسی؟

شیرین فامیلی: در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، بخشی از فعالان جنبش زنان که در عرصه‌های گوناگون صنفی و اجتماعی فعالیت دارند، با انتشار بیانیه‌ای تحت عنوان «همگرایی جنبش زنان برای طرح مطالبات در انتخابات» ائتلافی را اعلام کردند. در اولین واکنش‌ها پروین اردلان، از اولین اعضای کمپین یک میلیون امضا، در مطلبی تحت عنوان «به نام همگرایی، به جای کمپین» با اشاره به برخی مطالبی که فعالان همگرایی درمورد رابطه کمپین یک میلیون امضا با همگرایی جنبش زنان مطرح کرده اند، به نقد همگرایی پرداخت. در همین رابطه و پیرامون این همگرایی با پروین اردلان و محبوبه عباسقلی‌زاده، از امضا کنندگان بیانیه همگرایی گفت و گو کرده‌ام.

بهبهانی: مطرح کردن خواسته‌ها، به هيچ عنوان بد نیست

شیرین فامیلی: سيمين بهبهانی، در واکنش به انتقادها و بحث‌هايی که در روزهای اخير درباره «همگرايی جنبش زنان» برای طرح مطالبات در انتخابات مطرح می‌شود، در نامه‌ای سرگشاده خطاب به فعالان جنبش زنان نوشته است: «‌دخترانم، خواهرانم چه شد که در چشمانتان ترديد می‌بينم و در کلامتان گله می‌شنوم؟» خانم بهبهانی در گفت و گو با زمانه می‌گوید: ‌‌«من در اين همگرايی هيچ موضوع بدی نمی‌بينم، مطرح کردن خواسته‌ها را به هيچ عنوان بد نمی‌دانم و با خوش‌بينی به آن نگاه می‌کنم. ما هميشه بايد خواسته‌های خود را مطرح کنيم.»

«جنبش زنان، مطالبات زنان را در انتخابات عمومی کرد»

مریم محمدی: فاطمه‏ حقیقت‏جو از نمایندگان بسیار فعال و معترض مجلس ششم بود که روزنامه‏های جناح راست، معمولاً حملاتی را علیه وی داشتند. حقیقت‏جو پیرامون نقش ویژه‏ی زنان در انتخابات ریاست جمهوری در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «در این انتخابات بحث زنان، نسبت به تمامی انتخابات پیشین، شکل جدی‏تری پیدا کرده و تبدیل به مطالبه‏ای عمومی‏تر شده است. بخش عمده‏ی این نوع برخوردها، برگرفته از تجارب شخصی افراد است. وقتی تجارب افراد عوض می‏شود، باورها هم تغییر می‏کند و اگر به سه جزء نگرش نگاه کنیم، همین را به ما نشان می‏دهد. همین که مدیران زن آمدند و قابلیت خود را نشان دادند، در عمل، تجربه‏ی این آقایان عوض خواهد شد.»

تظاهرات زنان افغانستان، علیه قانون احوال شخصیه

لینا آریا: شماری از نهادهای حمایت کننده حقوق بشر و حقوق زنان، در اعتراض به قانون احوال شخصیه اهل تشیع دست به تظاهرات زدند. این زنان برخی از ماده‌های این قانون را مغایر با کرامت انسانی دانستند و خواستار تعدیل آن گردیدند. قانون احوال شخصیه اهل تشیع که چندی پیش از سوی پارلمان تصویب و از سوی حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان، توشیح گردید. به صورت گسترده‌ای مورد انتقاد نهاد‌های حقوق بشری و روشنفکران در داخل و خارج از افغانستان قرار گرفت. در این تظاهرات مخالفین و موافقین این قانون در مقابل یکدیگر قرار گرفتند و در برابر همدیگر شعار می‌دادند.

سوسن طهماسبی: ممنوع الخروج نبودم

یکشنبه پنجم آبان، ماموران امنیتی در فرودگاه امام خمینی تهران، از سفر سوسن طهماسبی، فعال حقوق زنان، به امریکا جلوگیری کردند. خانم طهماسبی که از فعالان مدنی ایران و عضو کارزار یک میلیون امضاست به زمانه گفت من ممنوع‏الخروج نبودم و آن‏ها هیچ حکمی مبنی بر متوقف کردن من نداشتند ولی نهایتا گذرنامه ام را دادم. آن‏ها به من یک برگه دادند که تا سه روز آینده باید خودم را برای پی‏گیری گذرنامه ام به وزارت اطلاعات معرفی کنم.

«مشارکت ۵۰ درصدی زنان، مشکلات‌شان را حل نمی‌کند»

محمد تاج‌دولتی: «سازمان بین‌المللی آموزش و همکاری زنان» از سازمان‌های بین‌المللی فعال در زمینه‌ی مسایل آموزشی و حقوق زنان است. بنیانگذار و رییس این سازمان بین‌المللی یک زن ایرانی است. مهناز افخمی، وزیر مشاور در امور زنان در سال‌های پیش از انقلاب، پس از کنفرانس بین‌المللی زنان در پکن در سال ۱۹۹۵ به اتفاق گروهی دیگر از زنان کشورهای مسلمان اقدامات اولیه برای تشکیل‌ این سازمان را آغاز کردند. با مهناز افخمی در‌باره‌ی فعالیت‌های این سازمان گفت و گو کردم.

مادران خاوران، زنان برگزیده سال

صنم دولتشاهی: نوزدهمین کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان، یک زن سال نداشت. امسال، هزاران زن برگزیده شدند؛ هزاران مادر، مادران خاوران. برنامه زن سال کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان، جمعه ۴ جولای با نمایش فیلمی از روایت‌های برخی از مادران خاوران از آن‌چه در دهه شصت و خصوصاً کشتار سال شصت و هشت رخ داد، شروع شد. این ‌فیلم مستند، دربرگیرنده روایت‌های «مادر ریاحی» و «مادر لطفی» از تلاش‌های مادران کشته‌شدگان دهه شصت، برای به رسمیت شناخته شدن گورستان خاوران و تلاش‌های این مادران ‌در راه عدالت‌خواهی برای فرزندانشان بود.

شیرین عبادی: «اکثریت هم حق ندارد به زنان ظلم کند»

لوا زند: روز یکشنبه، چهارم می، شهر سن خوزه و جمعیت ایرانی دفاع از حقوق بشر این شهر میزبان نشستی با شیرین عبادی بود. در این نشست عبادی گفت: «‌هیچ اکثریت به قدرت رسیده‌ای حق ندارد به نیمی از افراد جامعه بر اساس جنسیت ظلم کند. هیچ اکثریت به قدرت رسیده‌ای حق ندارد به بهانه ایدئولوژی، مانع از ابراز عقیده دیگری شود و هیچ اکثریت به قدرت رسیده‌ای حق ندارد آزادی‌های فردی افراد جامعه را محدود کند.»

اتهام: سیاه‌نمایی، رنگ چادرهای زنان ایرانی

لیلا موری: سیاه‌نمایی وضعیت زنان در اصل انتشار گزارش‌ها و داستان‌های زندگی هر روزه زنان ایرانی بود. آن‌چه «سیاه‌نمایی» نامیده شد، در اصل نمایاندن سیا‌هی‌های موجود در وضعیت زنان ایران بود. شهلا شرکت، هر روز بی‌صبرانه منتظر روزی است که باز هم مجله زنان را روی دکه روزنامه‌فروشی‌ها ببیند. او می‌گوید می‌خواستند مجله را ببندند؛ این‌ها فقط بها‌نه آن‌ها بود.