همبستگی سبزهای آلمان و ایران

پژمان اکبرزاده

به تازگی حزب سبز‌های آلمان در شهر دورتموند نشستی برگزار کرد؛ نشستی برای اعلام همبستگی با جنبش دموکراسی خواهی در ایران. کلادیو روت، رییس حزب سبز‌های آلمان نیز در این برنامه شرکت داشت. او پس از پایان سخنان خود به خبرنگار زمانه در محل گفت:

«مهم‌ترین چیزی که امشب مطرح شد، نشانه همبستگی ما با مبارزان دموکراسی در ایران بود. این‌که ما فراموش‌شان نکرده‌ایم. کسانی که کشته شده‌اند و شکنجه شده‌اند. ما با آن‌هایی هستیم که برای دموکراسی می‌جنگند.»

رییس حزب سبزهای آلمان در ادامه گفت: «چند ماه پیش یک به اصطلاح انتخابات در ایران برگزار شد که انتخابات واقعی نبود و در آن دست‌کاری شده بود. در دنیای سیاست امروز، چیزی که دیروز اتفاق افتاده سریعا فراموش می‌شود ولی ما این موضوع را فراموش نمی‌کنیم.»

کلودیا روت همچنین افزود: «دولت آلمان در وهله اول نباید مذاکرات با ایران به مسایل هسته‌ای محدود کند. باید این مسئله را روشن کند که می‌داند جنبشی قوی در ایران در جریان است. یک جنبش سبز که برای دموکراسی می‌جنگد. رژیم احمدی‌نژاد باید بداند که آلمان آگاه است که ایران تنها احمدی نژاد نیست.

همچنین دولت آلمان باید در پی تحریم‌هایی باشد که برای مردم تاثیر منفی نداشته باشد. تحریم‌هایی که به دولت صدمه می‌زند. آلمان باید پذیرای روزنامه‌نگاران ایرانی که اکنون در شمال عراق و ترکیه هستند باشد. باید امکانات و خدمات فرهنگی برای دانشجویان ایرانی پدید آورد و نه این‌که آن‌ها را ایزوله کند.»

رییس دفتر پارلمانی حزب سبزهای آلمان یک ایرانی است؛ علی محجوبی. او از برلین برای شرکت در این مراسم به دورتموند آمده بود. از او در آغاز پرسیدم، چه مراحلی طی شد تا این برنامه به شکلی که در دورتموند برگزار شد، سازماندهی شود؟

ایده‏ی برگزاری برنامه‏ی مشترک در دسامبر سال گذشته طرح شد. با این استدلال که یک برنامه‏ی همبستگی با جنبش سبز در ایران، لزوما نباید تابعی از فراز و نشیب‏ها در ایران باشد.

علی محجوبی

ما می‏خواهیم به همبستگی با جنبش سبز یا جنبش دمکراسی‏خواهی در ایران، یک فرم جهانی بدهیم و به هیچ وجه نباید آن را در وابستگی مستقیم با جریانات داخل ایران ببینیم.

بعد از بحث و تبادل نظر برای پیدا کردن زمان مشترک مناسب برای همه‏ی شرکت‌کنندگان و به‌ویژه سخنرانان اصلی برنامه، در نهایت روی روز شنبه ۲۷ فوریه توافق شد.

محور اصلی سخنرانی‏‌‎ها بر پایه چه مسائلی بود؟

محور اصلی سخنرانی خانم کلودیا رُت، مسئول حزب سبزهای آلمان، دلیل همبستگی عمیق این حزب با جنبش دمکراسی‏خواهی در ایران بود.

راجع به این که ما اساساً این ادعا و این تفکر را نداریم که بخواهیم تعیین کنیم و یا حتی تاثیری در این مساله داشته باشیم که چه کسی در ایران حکومت کند و شکل حکومت ایران چه باشد.

انگیزه‏ی اصلی ما در هم‌بستگی پایدار و تاثیرناپذیر از حوادث سیاسی روز، با جنبش دمکراسی‏خواهی در ایران این است که به عنوان بخشی از جامعه‏ی جهانی، یک مسئولیت جهانی هم در رعایت حقوق بشر در همه‏ی کشورها داریم. بر این اساس ما باید همیشه در صحنه حضور داشته باشیم.

تکیه‏ی اصلی خانم رُت در سخنرانی‏اش، ابراز نگرانی از وضعیت حقوق بشر در ایران بود و این‏ که تمام تلاش ما در خارج از ایران در همبستگی با جنبش سبز، هم‌راهی با جنبش دمکراسی‏خواهی‏ و خواسته‏های مردم ایران که حقوق پایه‏ای و دمکراتیک خود را طلب می‏کنند، است.

اما این که در ایران چه حکومتی شکل بگیرد و چه حکومتی حاکم باشد را فقط و فقط ایرانیان داخل کشور تعیین می‏کنند. ما این‏جا فقط به مسئولیت خودمان در تاکید بر رعایت حقوق بشر در ایران عمل می‏کنیم.

مساله‏ی دیگری که در این سخنرانی به آن پرداخته شد، جلسه‏ی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در روز ۱۵ فوریه در ژنو بود که آقای لاریجانی در آن‏جا ایران را مانند بهشتی برای حقوق بشر توصیف کرده بود.

به همین خاطر خانم رُت به نکات بسیار بارزی از نقض حقوق بشر در ایران و ذکر نمونه‏های غیرقابل انکاری از آن پرداخت و این مهم‏ترین بخش سخنرانی خانم رُت بود که پاسخ طرف‏داران و متعهدین به حقوق بشر به این ادعای آقای لاریجانی داده شود.

کلودیا رُت، مسئول حزب سبزهای آلمان

فکر می‏کنید چنین موضع‏گیری‏ای از جانب حزب سبزهای آلمان، چقدر می‏تواند در سیاست‏های کلی دولت آلمان نسبت به وضعیت حقوق بشر در ایران تاثیرگذار باشد؟

تاثیر بلاواسطه‏ی آن دست‌کم این است که دولت آلمان این پیام را از برنامه‏های همبستگی با جنبش دمکراسی‏خواهی در ایران بگیرد که تکیه روی نقض حقوق بشر در ایران، دست‏کم باید همان وزنی را داشته باشد که نگرانی از برنامه‏های اتمی ایران دارد.

حداقل دست‏آوردی که ما در عرصه‏ی سیاست داخلی آلمان می‏توانیم داشته باشیم این است که افکار عمومی این کشور همان‏قدر نسبت به نقض حقوق بشر در ایران حساس باشد و به آن توجه کند که نسبت به سیاست امنیتی و برنامه‏ی اتمی ایران حساس است.

بارها در نشست‏های حقوق بشری در کشورهای مختلف این موضوع مطرح شده که مسائل حقوق بشر در ایران تحت تاثیر مشکلات هسته‏ای ایران قرار گرفته است و وقتی صحبت از مذاکره با دولت ایران و رد و بدل کردن امتیازاتی میان طرفین می‏شود، موضوع حقوق بشر یا فراموش می‏شود و یا به شکل کم‏رنگ‏تری در گفت‏و‏گوها به آن پرداخته می‏شود. به نظر شما، چگونه می‏توان به شکل عملی روی این مساله کار کرد که به موازات مسائل هسته‏ای، موضوع حقوق بشر در ایران هم جدی گرفته بشود و به همان اندازه به آن توجه شود؟

این مساله در حقیقت چشم اسفندیار و یا پاشنه‏ی آشیل سیاست حقوق بشری کشورهای غربی است. همیشه وقتی شانسی برای رسیدن به راه حلی در ارتباط با برنامه‏ی هسته‏ای ایران می‏بینند و یا این امید در آن‏ها به وجود می‏آید که شاید ایران در راه تفاهم بین‏المللی گام‏هایی بردارد، روی مسائل حقوق بشری تکیه‏ی کم‏تری کرده‏اند.

این ایراد به کشورهای غربی در زمینه‏ی رفتار با ایران در طول سال‏های گذشته همیشه وارد بوده است. در حالی که مساله‏ی حقوق بشر اساسا نباید از برنامه‏ی روزانه‏ی جامعه‏ی جهانی برداشته شود.

مهم این است که این پیام در عمل به حکومت‏گران ایران داده شود که بدون هیچ‏گونه وابستگی به نگرانی‏ها از برنامه‏ی اتمی ایران، بدون هیچ‏گونه وابستگی به جوانب سیاست امنیتی درمنطقه‏ی خاورمیانه، تا زمانی که موارد نقض حقوق بشر در ایران ادامه دارد، هم‏چنان مساله‏ی روز جامعه‏ی جهانی نیز باقی می‏ماند.

ما باید بتوانیم این پیام را به حکومت‏گران ایران بفهمانیم و لازم است جامعه‏ی جهانی به این سیاست تن بدهد که اساساً نباید با مطرح کردن نقض حقوق بشر در ایران، معامله‏ای صورت بگیرد.

عرصه‏ی برنامه‏ی اتمی ایران و دادن و گرفتن امتیازاتی در این زمینه، عرصه‏ای است که می‏توان در آن به داد و ستد‏هایی در چهارچوب سیاست عملا موجود تن داد.

ولی در عرصه‏ی حقوق بشر کوچک‏ترین عقب‏‏نشینی، کوچک‏ترین اشاره به این که وضعیت حقوق بشر می‏تواند نقشی در معاملات و داد و ستدهای سیاسی بازی کند، بزرگ‏ترین اشتباه و بزرگ‏ترین خطای سیاسی‏ای هست که می‏شود انجام داد.

این اشتباهی است که نه فقط در رابطه با ایران که در رابطه با عربستان سعودی، مصر، پاکستان و کشورهای خلیج فارس هم صورت می‏گیرد.

ولی چون بحث امروز ما در رابطه با مسائل حقوق بشر در ایران و سیاست ایران است، حداقل در این عرصه باید نشان بدهیم که می‏خواهیم به قول و مسئولیت‏مان در قبال حقوق بشر پایبند باشیم و این مساله را بدون وابستگی به وضعیت برنامه‏ی اتمی ایران مدام و مدام مطرح خواهیم کرد.

همبستگی سبزهای آلمان با جنبش دمکراسی‏خواهی مردم ایران، چه تاثیری می‏تواند در موضع‏گیری احزاب دیگر آلمانی نسبت به مسائل ایران بگذارد؟

این تاثیر را می‏توان در رفتار همه‏ی احزاب آلمان کم و بیش دید. طبیعی است نه به این روشنی که خود سبزها مطرح می‏کنند‏، ولی در بحث‏های داخل آلمان و بحث‏های احزاب دیگر می‏توان دید که تکیه کردن روی وضعیت حقوق بشر روز به روز وزن بیشتری در خواست‏های برنامه‏ای و سیاست‏گذاری‏های این احزاب پیدا کرده.

امیدوارم همه‏ی احزاب در آلمان، اعم از چپ‏گرا، راست‏گرا و یا احزاب میانی، این مساله را به یک توافق همگانی در سیاست آلمان تبدیل کنند که مساله‏ی حقوق بشر ورای مسائل امنیتی منطقه باید در مرکز توجه ما باشد.

هم‏چنین امیدوارم که حزب چپ آلمان که در مورد انتخابات و تقلبات انتخاباتی در ایران تردید داشت و به برنامه‏های اجتماعی احمدی‏نژاد کمی با امید نگاه می‏کند، متوجه باشد که نقض حقوق بشر با هر برنامه‏ی اجتماعی، سوسیالیستی و یا دوستی با چاوز و امثال چاوز قابل داد و ستد نیست.

تکیه‏ی ما در این زمینه، کنوانسیون حقوق بشر است. هر کوتاه آمدنی به ضرر حقوق بشر است و ما را مسئول می‏کند که بعدا در موارد نقض حقوق بشر در ایران جواب‏گو باشیم.