واکنش‌ها به اعلام خروج آمریکا از عراق

حسین علوی

اعلام خروج نیروهای رزمی آمریکا از عراق توسط باراک اوباما، بحث‌های متفاوتی را درباره میزان موفق بودن این اقدام مطرح کرده است.

دکتر رسول نفیسی تحلیل‌گر سیاسی در آمریکا می‌گوید برای اوباما چند نگرانی برای اخلال در این اقدام وجود دارد. تاخیر در شکل‌گیری دولت جدید در عراق، بهره‌برداری احتمالی ایران برای عملیات ایذایی و عدم استقبال جمهوری خواهان از یک موفقیت تازه برای اوباما، عمده‌ترین این نگرانی‌ها هستند.

دکتر رسول نفیسی تحلیل‌گر سیاسی در آمریکا

مسئله‏ی اساسی‏ای که پیرامون خروج نیروهای امریکایی از عراق، در این مرحله‏ی خاص، وجود دارد، این است که سیستم حکومتی عراق مشخص نیست و معلوم نیست رییس‌جمهور کیست. هنوز روشن نیست که باید با علاوی خداحافظی کرد یا مالکی؟ این موضوعی است که برای تصمیم به خروج نیروهای امریکایی از عراق، مایه‌ی نگرانی می‏شود.

اما مسئله‏ای که امریکا را ناگزیر به خروج از عراق می‏کند، در درجه اول قولی است که در این زمینه داده است. البته اگر از الان تا آخر ماه عملیات تروریستی شدت بگیرد یا برخی اتفاقات غیر قابل پیش‏بینی رخ بدهد، طبیعتاً خروج نیروها به تعویق خواهد افتاد و امریکا خواهد گفت که با درنظرداشتن این یا آن موضوع، خروج را به تعویق می‏اندازد.

یعنی چنین پیش‏بینی‏ مشخصی شده است که در صورت وقوع اتفاقات غیرمنتظره و یا تشدید عملیات تروریستی، رئیس جمهور شخصا و یا با نظر کنگره، خروج نیروهای امریکایی از عراق را به تعویق بیاندازند؟

بله؛ صحبت‏ها و بحث‏هایی در ارتباط با افغانستان و هم‏چنین عراق صورت گرفته است که اگر اوضاع روبه وخامت بگیرد، بازهم خارج خواهیم شد یا نه؟ گفته شده است که زمان خروج را عقب خواهیم انداخت. پس این موضوع پیش از این مطرح شده است.

اما خروج نیروهای امریکایی از عراق به چند جهت مهم است که زودتر انجام بگیرد. در درجه‏ی اول به خاطر فرسودگی نیروهای امریکایی در عراق و افغانستان است که برای چندین‌بار (به گفته‏ی خودشان چندین تور) به این کشورها فرستاده شده‏اند آن ها مدتی طولانی با خانواده‏شان نبوده‏اند، ارقام خودکشی در میانشان بالاست و نیز هزینه‏ی سرسام‏آور این جنگ‏ها و اقتصاد بسیار ضعیف امریکاست که در سال‏های اخیر کم‏ترین رشد را داشته است.بنابراین من فکر می‏کنم، خروج بیش از هشتادهزار سرباز امریکایی از عراق مورد حمایت عمومی باشد.

این خروج به‏طور قطع، مورد توافق افکار عمومی و خانواده‏های امریکایی است. اما این نگرانی که با خروج نیروهای امریکایی، درگیری‏های داخلی و فرقه‏ای در عراق دوباره‏ بالا بگیرد تا چه حد جدی است؟

در مورد این‏که ممکن است امریکا در عراق به سال‏های ۲۰۰۷ و یا ۲۰۰۸ برگردد، تردید وجود دارد. چون به‏نظر می‏رسد که الشباب و نیروهای دیگری که در عراق تشکیل شده‏اند، تاحدی اوضاع را تحت کنترل دارند. به همین دلیل اطمینانی برای خروج وجود دارد.

از آن گذشته، پنجاه‌هزار سرباز در عراق می‏مانند که هر زمانی می‏توانند از حالت آموزشی خارج شوند و به حالت جنگی دربیایند. به همین دلیل باید گفت، احتمال این‏که باز عراق به آن مرحله سقوط کند، بسیار کم است.
منتهی موضوع تاحدی غیر قابل پیش‏بینی، نقش دولت ایران در این میان است. آیا دولت ایران، علاقه‏مند به خروج امریکایی‏ها از عراق است، یا به خاطر این‏که عراق را در حالت فعلی نگاه دارد، با این موضوع مخالفت خواهد کرد و عملیات ایذایی راه خواهد انداخت؟ هنوز برای هیچ‏کس مشخص نیست که موضع ایران تا آخر ماه اوت چه خواهد بود.

آیا در زمینه‏‏ی نوع برخورد ایران با خروج نیروهای امریکایی از عراق، بحث‏هایی در امریکا صورت گرفته است؟

بله فراوان؛ رویکرد ایران نسبت به خروج نیروهای امریکایی و این که ایرانی‏ها در حین خروج و بعد از خروج سربازان امریکایی چه برخوردی خواهند کرد، یک موضوع بسیار مهم مورد بحث در محافل امریکایی است.

آیا می‌توان نگرانی غالب در این زمینه را ارزیابی کرد؟

نگرانی غالب این است که ایران به عملیات ایذایی دست بزند و با افزایش عملیات تروریستی، با به‏هم‏زدن اوضاع و انگشت گذاشتن روی اختلافی که الان در دولت عراق (یعنی دولت فعلی و دولت انتخابی آینده)، وجود دارد و با تحریک طرفین، بخواهد در این روند اختلال ایجاد کند. به‏ویژه که احتمالاً مالکی حاضر است دست به یک‌سری عملیات ماجراجویانه بزند.

اینها همه مطرح هستند؛ ولی از آن طرف، همان‏طور که گفته شد، خارج شدن از عراق و افغانستان برای دولت امریکا، از لحاظ اقتصادی، از لحاظ انسانی و روحیه‏ی سربازان مسئله‏ای حیاتی است. و اما در آمریکا، منهای اخلال‏هایی که احتمالاً از سوی جمهوری‏خواهان در این زمینه صورت خواهد گرفت، نیروی دیگری را در امریکا نمی‏شناسم که با این خروج مخالف باشد.

ولی از آن‏جایی که از زمان انتخاب رییس‌جمهور اوباما تا به امروز، جمهوری‏خواهان در هر حرکتی که از سوی دولت وی صورت گرفته است، به نحوی ایجاد اخلال کرده‏اند و می‏خواهند به‏خصوص تا انتخابات میان‏دوره‏ای، ایشان هیچ‏نوع موفقیتی به‏دست نیاورد، باید دید که در این مورد چه‏ خواهند کرد و چگونه تلاش خواهند کرد که عملیات خروج، اعتبار و آبرویی برای اوباما تأمین نکند.من بیش‌تر نگران جمهوری‏خواهان امریکا هستم که چه خواهند کرد. به‏خصوص که این ماه از لحاظ انتخابات میان‏دوره‏ای امریکا، بسیار ماه حساسی است و باید از نظر سیاسی بیش‌تر به این موضوع توجه کرد.

به فرسوده شدن نیروهای امریکایی اشاره کردید. گفته می‏شود که احتمال دارد بخشی از این نیروها بعد از خروج از عراق، به افغانستان اعزام شوند. آیا چنین بحثی هم مطرح است؟

تعداد سی‌هزار سرباز که قرار است به افغانستان بروند، هنوز تأمین نشده‏اند و به نظر من تأمین هم نخواهد شد. چرا که کنگره حتی از تصویب طرح الحاق این نیروها سر باز زد. خود این حرکت، علامت این است که در فرستادن سرباز بیش‌تر به کشور افغانستان تردیدهای اساسی وجود دارد.

تصور من این است که عمده‏ی این سربازها که بیش از هشتادهزارنفر هستند، از عراق به خانه خود برگردند، ولی ممکن است سربازان دیگری که تورشان تمام شده است و در خود امریکا هستند، دوباره به افغانستان اعزام شوند.