اطلاعات احمدی‏نژاد در مورد جنگ بر چه مبنایی است؟

مریم محمدی

روز جمعه، یکم مردادماه سال جاری، محمود احمدی‏نژاد گفت: «آمریکا برای این‏که فشار علیه ایران را به‏ اوج برساند، تصمیم دارد با کمک اسراییل به یکی دو کشور در خاورمیانه که دوست ما هستند، حمله‏ی نظامی کند.»

در این‏باره با دکتر هوشنگ حسن‏یاری، استاد کالج نظامی سلطنتی در کانادا، گفت‏وگو کرده‏ام.

وی می‏گوید: بعد در سایر گفته‏های آقای احمدی‏نژاد و طرفداران او، ازجمله یکی از روحانیونی که به لبنان سفر کرده، معلوم می‏شود دو کشوری که آقای احمدی‏نژاد از آنها یاد می‏کند، کشورهای سوریه و لبنان هستند.

ایران این دو کشور را به‌عنوان عقبه‏های استراتژیک و عمق استراتژیک خود می‏داند و آقای احمدی‏نژاد بر این عقیده است که آمریکا و اسراییل با حمله به این دو کشور، درصدد ضربه به ایران هستند.

سئوال اصلی این است: اولاً این حرف‏ها بر مبنای چه اطلاعاتی مطرح می‏شود؟ دوماً به‏خصوص اگر آمریکا و اسراییل بخواهند به جمهوری اسلامی ایران صدمه بزنند، چرا به دو کشور عربی که در همسایگی ایران نیز قرار ندارند، حمله کنند؟

بنابراین این جای سئوال است که هدف آمریکا و احیاناً اسراییل از حمله به این دو کشور چه خواهد بود.

دکتر هوشنگ حسن یاری، استاد کالج سلطنتی کانادا و تحلیل‌گر مسایل سیاسی

هدف می‏تواند همان‏ مسئله‏ای باشد که شما اشاره کردید؛ این‏که این دو کشور به نوعی عقبه‏های ایران در منطقه هستند. اتفاقاً آقای احمدی‏نژاد هم بر همین موضوع تاکید کرده و این‏که آمریکا به این‏ترتیب به منافع و روابط ایران در منطقه آسیب می‏رساند و از امنیت اسراییل دفاع می‏کند.

اول باید روشن شود زمانی که از لبنان صحبت می‏شود، از چه لبنانی بحث به‏میان می‏آید. به‏خاطر این‏که تمام لبنان نیست که با اسراییل مشکل دارد. در گذشته- در سال‏های ۱۳۸۰ میلادی- برخی از گروه‏های مسیحی لبنان حتی با اسراییل همکاری کردند.

مشکل اساسی در رابطه‏ی بین گروه حزب‏الله در لبنان و اسراییل است که آن‏هم به جنگ سال ۲۰۰۶ منتهی شد. وقتی هم به آن جنگ برمی‏گردیم، می‏بینیم علی‏رغم ادعاهایی که در مورد پیروزی حزب‏الله شده، به‏واقع چنین پیروزی‏ای حاصل نشد. به‏خاطر این‏که بخش مهمی از جنوب لبنان ویران شد.

ولی در حال حاضر گروه‏های مسیحی‏ای که به نوعی با اسراییل در ارتباط بودند، فعال نیستند و اسراییل با حزب‏الله درگیر است و برای اولین بار در تقابل با حزب‏الله، مجبور به ترک بخشی از خاک لبنان و به نوعی پذیرش شکست شد.

بله؛ این اشاره به جنگ سال ۲۰۰۶ است که از جانب خود حزب‏الله و ایران، به عنوان پیروزی حزب‏الله مطرح شد، اما به عقیده‏ی من، باید توجه کرد که پیروزی چه معنایی دارد. آیا از بین بردن شیخ حسن نصرالله نشانه‏ی پیروزی اسراییل است یا از بین بردن بخشی اعظمی از جنوب لبنان و صدها کشته‏ی لبنانی است؟

مشکل این است که مقداری توهم وجود دارد که در هر عمل نظامی‏ اگر کل دشمن از بین نرود، به عنوان پیروزی برای طرف مقابل به حساب می‏آید. همان‏طور که صدام حسین، بعد از جنگ کویت در سال ۱۹۹۱، اعلام پیروزی کرد و یا این‏که در جنگ هشت‏ساله نیز علیه ایران اعلام پیروزی کرد.

بنابراین، به‌‏نظر من، لبنان به‏طور کلی برای اسراییل خطر استراتژیک نیست. درگیری‏هایی که بین حزب‏الله و اسراییل در گذشته درگرفته و ممکن است در آینده هم صورت بگیرد، از نظر جغرافیایی و همین‏طور از نظر تلفاتی که به اسراییل وارد خواهد شد، محدود خواهد بود. حتی اگر حزب‏الله دارای موشک‏های اسکات هم باشد.

منظورتان درگیری‏هایی میان حزب‏الله و لبنان با اسراییل خواهد بود؟

بله ...

اما سوریه هم به نوعی با اسراییل درگیر است.

سوریه چندین دهه است که به‏هیچ‏وجه حاضر نیست از نظر نظامی با اسراییل روبه‌رو شود و دیدیم در سال‏های گذشته، زمانی که چنین رویارویی‏ای انجام شد، تعداد زیادی از هواپیماهای میگ سوریه به‏وسیله‏ی اسراییلی‏ها سرنگون شدند و سوریه مشکل جدی‏ای به‏وجود نیاورد. حتی وقتی به زمان نزدیک‏تر نگاه می‏کنیم، می‏بینیم که اسراییلی‏ها تأسیسات از نظر سوریه غیر هسته‏ای و از نظر اسراییلی‏ها هسته‏ای در خاک سوریه را بمباران کردند، بدون این‏که واکنش نظامی‏ای از طرف سوریه انجام بگیرد.

آیا با وجود همه‏ی این تعارضات و درگیری‏های نظامی پیش آمده میان اسراییل و سوریه و لبنان، اسراییل در پیوند با مسئله‏ی ایران، با این دو کشور درگیر نخواهد شد؟

اسراییل اگر بخواهد مشکل خود با ایران را حل کند، به‏طور قطع با ایران وارد جنگ خواهد شد و نه سوریه و لبنان. به‏خاطر این‏که مشکل اسراییل تأسیسات هسته‏ای ایران است. اسراییل، ایران را متهم به دستیابی به تسلحیات هسته‏ای می‏کند.در نتیجه، طرح درگیر شدن اسراییل با سوریه و لبنان نوعی دور زدن مسئله‏ی اصلی است.

آقای شجونی، روحانی طرفدار آقای احمدی‏نژاد که به لبنان سفر کرده، ظاهراً ۱۵۰ دقیقه با آقای شیخ حسن نصرالله، دبیرکل حزب‏الله مذاکره کرده است. آقای شیخ حسن نصرالله در این مذاکرات از قول مقامات ایرانی گفته است که اسراییل نمی‏تواند به ایران حمله کند، به خاطر این‏که ما چنین اجازه‏ای را نخواهیم داد و یا این‏که عکس‏العمل نشان خواهیم داد.

بنابراین، هدف اصلی اسراییل، طبق گفته‏ی شیخ حسن نصرالله و دیگران در منطقه و هم‏چنین از نظر منطقی، ایران خواهد بود و نه لبنان و سوریه. چرا که دور زدنی این‏چنینی هیچ‏گونه معنای استراتژیک و نظامی ندارد. خواسته‏ی اسراییل که از بین بردن خطر هسته‏ای ایران از دید اسراییلی‏ها است نیز از این طریق عملی نخواهد شد.

یعنی با وجود این‏که ایران در این دو کشور از پایگاه‏هایی برخوردار است، مسئله‏ی اسراییل، توان هسته‏ای ایران است و این مشکل را فقط با حمله‏ی به ایران، می‏تواند حل کند و نه با حمله به حامیان ایران؟

به‏طور قطع. در چند سال گذشته، ترکیه واسطه‏ای بین اسراییلی‏ها و سوری‏ها، در مذاکرات جهت رفع مشکل بلندی‏های جولان بوده که از جنگ سال ۱۹۶۷ میلادی به این‏سو، توسط اسراییل اشغال شده است.

بنابراین سوریه به‏دنبال آزاد کردن سرزمین خود از راه‏های سیاسی و دیپلماتیک است و هیچ‏گونه علامت روشنی مبنی بر این‏که سوریه به‏دنبال جنگ با اسراییل باشد وجود ندارد. در نتیجه اسراییل نیازی به چنین حمله‏ای ندارد.

بنابراین این استدلال نه از نظر جنگی، نه از نظر دیپلماتیک و نه از هیچ منطق دیگری قابل توجیه نیست. به‏خاطر این‏که فرض کنید، امروز لبنان و سوریه هردو با خاک یکسان شوند، ولی آن‏چه اسراییل خطر ایران از نظر هسته‏ای می‏بیند، هم‏چنان پابرجا بماند.

پس به نظر شما، چرا آقای احمدی‏نژاد بر چنین مسئله‏ای با این همه اصرار تاکید می‏کند؟

بیش‌تر جنگی روانی یا به‏قول ایرانی‏ها فرافکنی است. مسئله‏ی اصلی آن جنگی است که اسراییلی‏ها علیه ایران تدارک می‌بینند و نه جنگ اسراییل و آمریکا علیه سوریه و لبنان. به این دلیل بسیار ساده که دولت لبنان روابط بسیار مناسبی با دولت آمریکا دارد و در نتیجه نیازی به مهار کردن لبنان یا دور کردن این کشر از ایران نیست.

به‏خاطر این‏که مجموعه‏ی لبنان نیست که با ایران همکاری می‏کند، بلکه حزب‏الله لبنان است که آن ‏هم دیدیم در شرایطی که منافع خودش ایجاب می‏کند، بیش‌تر به دنبال کسب این منافع در لبنان است تا کسب منافع ایران در منطقه.

ضمن‏ این‏که البته به دلایل تاریخی، اقتصادی و سیاسی، حزب‏الله لبنان با جمهوری اسلامی روابط بسیار مناسبی دارد.

ملاحظاتی که اسراییل درباره‌ی سوریه و لبنان دارد، لابد به طریق اولی، برای آمریکا هم در برخورد احتمالی با این دو کشور مطرح است.

قطعاً. وقتی بحث یک جنگ به میان می‏آید، باید دید طرفین جنگ، در آن به‏جست‌وجوی چه چیزی هستند. آمریکا به‏هیچ روی حاضر به جنگ با سوریه نیست. به‏خاطر این‏که سوریه به شدت به دنبال آن است که با آمریکا روابط مناسبی برقرار کند.

از زمانی هم که آقای اوباما به ریاست جمهوری آمریکا رسید، تلاش‏هایی نیز از جانب دولت اوباما در مورد نزدیکی با سوریه صورت گرفت و دیدارهایی هم بین دو کشور انجام شد. بنابراین، به نظر من جنگ آمریکا با سوریه به‏کلی منتفی است.

در مورد لبنان هم باید بگویم به‏طور کلی این کشور، خطری برای آمریکا به‏حساب نمی‏آید که آمریکا نیاز داشته باشد به این کشور حمله کند. چرا که لبنان کشور بسیار کوچکی است. کشوری است که می‏توان گفت امروز از نظر نظامی تاحدی به آمریکا وابسته است. زیرا که آمریکا خود تجهیزات جنگی به این کشور می‏دهد. حال چطور است که آمریکا بخواهد به این کشور حمله کند؟

این صحبت‏ها خیلی با منطق و شرایط جهانی و منطقه هم‏خوانی ندارند.