اعتصاب بازار تهران و تعطیلی به‌خاطر گرما!

ایرج ادیب‌زاده

دولت احمدی‌نژاد در یک اقدام بی‌سابقه، روزهای یکشنبه و دوشنبه را تعطیل اعدام کرده و دلیل این تعطیلی گرمای هوا توصیف شده است. این در حالی است که دمای هوا در سال‌های پیش نیز در این فصل وجود داشته و در حال حاضر خیلی بالا نیست و هم‌چنین سازمان هواشناسی نیز هیچ توصیه‌ای برای تعطیلی نداشته است.

اداره‌ی کل آب و هوای کشور گفته است دمای هوای تهران تا چند روز آینده ۴۱ درجه پیش‌بینی می‌شود. دمای هوا در سال‌های پیش نیز در این فصل وجود داشته و در حال حاضر خیلی بالا نیست. سازمان هواشناسی نیز هیچ توصیه‌ای برای تعطیلی نداشته است. در همین زمینه با دکتر قاسم شعله‌سعدی به گفت‌وگو پرداختم. آقای دکتر قاسم شعله‌سعدی، استاد دانشگاه و وکیل دعاوی در تهران است.

وضع هوا در تهران چطور است؟

هوا کمی گرم است ولی نسبت به دیروز من احساس می‌کنم کمی بهتر شده و رو به بهبود است.

فکر می‌کنید این گرمای هوا به آن شدت هست که اقدام دولت را توجیه کند؟ زیرا دولت آقای احمدی‌نژاد در یک اقدام بی‌سابقه، روزهای یکشنبه و دوشنبه را تعطیل اعدام کرده و دلیل این تعطیلی گرمای هوا توصیف شده است.

اداره‌ی کل آب و هوای کشور گفته است دمای هوای تهران تا چند روز آینده ۴۱ درجه پیش‌بینی می‌شود. این دمای هوا در سال‌های پیش نیز در این فصل وجود داشته و در حال حاضر خیلی بالا نیست. سازمان هواشناسی نیز هیچ توصیه‌ای برای تعطیلی نداشته است. به نظر شما این دو روز تعطیلی را چطور باید توجیه کرد؟

در زمان‌های دیگر هوا از این نیز گرم‌تر بود ولی تعطیلی رخ نداده است. فقط به مناسبت‌های سیاسی‌ای که وجود داشته، گاه به دلیل گرمی هوا یا مثلا آلودگی هوا تعطیل عمومی اعلام کرده‌اند که انگیزه‌ی اصلی آن جلوگیری از مسائل قابل پیش‌بینی بوده است. مثلا دو یا سه‌سال پیش روز ۱۶ آذر را تعطیل رسمی اعلام کردند و دلیل آن فقط آلودگی هوا بود.

در حالی که در شرایط مشابه نیز ما آلودگی هوا را داشتیم ولی تعطیل نشد. به دلیل این‌که احتمال می‌دادند روز ۱۶ آذر، روز دانشجو، تنش‌های دانشجویی وجود داشته باشد، گرمای هوا را بهانه کردند و تعطیل کردند. یا بعضی مناسبت‌های دیگر که وجود داشته است به تعطیلی‌ها اضافه کردند که مثلا مردم ۴ یا ۵ روز تعطیلی داشته باشند تا مثلاً مردم در تهران و شهرهای بزرگ نمانند تا بلکه آنها از احتمال تنش‌ها به دلیل مناسبت‌های مختلف عبور کنند.

دکتر قاسم شعله‌سعدی، استاد دانشگاه و وکیل دعاوی در تهران

الآن نیز به‌نظر من قضیه به اعتصاب بازار تهران و بعضی از بازارهای دیگر برمی‌گردد که البته سه روز هم تعطیل رسمی بوده است. یعنی در تهران پنج‌شنبه، جمعه و شنبه، سه روز متوالی تعطیل بوده است. این دو روز را نیز به آن اضافه کردند که از پخش اعتصاب بازار یک مقداری فاصله بگیرند و اگر اعتصاب بازار ادامه پیدا کند آن را به گردن تعطیلی بیاندازند و نه به علت اعتصاب.

سایت تحول سبز نیز که در تهران است، علت اصلی تعطیلی‌ها را هراس از اعتصاب‌های از پیش اعلام شده‌ی بازاریان اعلام کرده است و هم‌چنین احتمال گسترش اعتصاب‌ها از تهران به شهرستان‌ها زیرا بازاریان تهران از پیش اعلام کرده بودند که روز یکشنبه بیست تیر دست به اعتصاب سراسری می‌زنند.‌ آیا این تعصیلی تاثیری بر اعتصاب آنها خواهد گذاشت؟

به‌هرحال دولت می‌خواهد بگوید این تعطیلی سبب شده که بازار باز نشود و تحت عنوان اعتصاب نیست. به‌نظر من اگر بازار بر واکنش خودش اصرار کند روز دیگری را به عنوان روز اعتصاب اعلام خواهد کرد. به‌هرحال اگر هم فرض کنید که این مسئله را یا با ارعاب یا هر چیز دیگری جمع کنند فردا مسئله‌ی دیگری پیش می‌آید.

زیرا مشکلات اقتصادی کشور الآن به گونه‌ای شده است که یک جا که جلوی آن را بگیرند از جای دیگری سربرمی‌آورد و تحریم‌های بین‌المللی قضیه را حادتر کرده است. مشکلات داخلی نیز به قضیه اضافه شده است. آقای خامنه‌ای امسال را سال کار مضاعف اعلام کرده است. اگر کار مضاعف است چرا دولت این‌قدر تعطیلی اعلام می‌کند؟ آیا به جای کار بیش‌تر باید تعطیل نیز بکنند؟

به نظرم انگیزه‌ی اینها سیاسی است و باید منتظر ماند که ببینیم در آینده بازار و بقیه‌ی قشرهای جامعه چه می‌کنند؟ به خصوص با وضعیتی که در رابطه با حضور اعتراضی مردم در رابطه با انتخابات اتفاق افتاده است. بعد از عاشورا، یعنی با حضور نظامی- امنیتی خواستند قضیه را جمع کنند و جنبش همواره ترجیح داده است که رویارویی فیزیکی با حکومت را به شیوه‌های دیگری تغییر دهد تا هزینه‌ها و تلفات آن پایین بیاید.

به‌نظر می‌رسد از مدت‌ها پیش که بحث نافرمانی مدنی مطرح بوده است این قضیه‌ی بازار نیز می‌تواند یک سرآغازی باشد و احتمالاً از این به بعد جنبش سبز به جای حضور فیزیکی در خیابان‌ها متوسل به شیوه‌های دیگر مبارزاتی مثل نافرمانی مدنی می‌شود که از جمله‌ی آنها عدم پرداخت مالیات یا عدم پرداخت وجوه آب و برق و امثال این‌ها ممکن است باشد. در این صورت باید منتظر باشیم و ببینیم جنبش چقدر ابتکار عمل خواهد داشت و حکومت چه نوع پاسخی به آن خواهد داد.

دکتر مسعود نیلی، اقتصاد‌دان و استاد دانشگاه صنعتی شریف که پیش‌تر در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی سه سال معاون سازمان برنامه و بودجه بوده است، امروز گفته است که هر یک روز تعطیل، چهار هزار میلیارد ریال به اقتصاد ملی ایران خسارت وارد می‌کند.

البته من اقتصاد‌دان نیستم و نظر ایشان محترم است. من نمی‌دانم زیانی گفته‌اند به تومان است یا دلار ولی مسلم این است که تعطیلی یک روز کشوری مثل ایران با این بزرگی حتماً خسارت‌های عجیب و غریبی به بار می‌آورد. به‌خصوص موقعی که تعطیلی‌ها انگیزه‌ی سیاسی دارد و برای عبور از یک شرایط خاص سیاسی مملکت را تعطیل می‌کنند حتماً ضرر و زیان بسیار وسیعی برای یک کشور در بر خواهد داشت.