بامی برای دو هوا

ایرج ادیب‌زاده

پس از چندماه گفت‌و‌گوهای فشرده و پی‌گیر نمایندگان فرانسه، آمریکا و بریتانیا و هم‌چنین همراه کردن چین و روسیه، اعضای اصلی شورای امنیت، سرانجام پیش‌نویس قطع‌نامه‌ی چهارم تحریم‌های ایران برای رای‌گیری در شورای امنیت آماده است.

آیا اهمیت سیاسی تصویب این قطع‌نامه بیش‌تر از اهمیت محتوای آن است؟ این پرسشی است که با آقای مهدی مظفری، استاد دانشگاه در دانمارک و تحلیل‌گر سیاسی در میان گذاشته‌ام.

این قطع‌نامه، در ادامه‌ی تلاش‌های یک سال و نیمه‌ی اخیر امریکا برای گرفتن رضایت از چین و روسیه و هم‌چنین متحد کردن متحدان خود آمریکا به ثمر رسیده است. البته آمریکا هم باید امتیازات سیاسی به این کشورها می‌داد و هم این‌که از آن حداکثری که مورد نظر آمریکا بود پایین‌تر می‌آمد.

این قطع‌نامه و پیشنهاد در حال حاضر شاید تفاوتش با پیش‌نویس‌ها و قطع‌نامه‌های دیگر این باشد که تنها پیشنهاد آمریکا نیست، بلکه پیشنهاد هر پنج عضو اصلی شورای امنیت است. این‌ها بر سر این نکات متحد شده‌اند و این را به شورای امنیت عرضه می‌کنند.

از این نظر می‌شود گفت که دیپلماسی آمریکا که آغاز‌گر این روند بوده است به نتیجه‌ی مثبت و حتی درخشانی رسیده است. زیرا آمریکا سعی کرده است که هرچه می‌تواند جمهوری اسلامی را از آن فضای بازی که قبلاً داشت به گوشه‌ای بکشاند. در این روزها می‌بینیم که آقای احمدی‌نژاد و خامنه‌ای، در مورد مسئله‌ی اتمی به گوشه‌ای کشیده شده‌اند و در حال حاضر راه و مفری ندارند.

تصویب این قطع‌نامه را در این روزها چقدر مهم می‌دانید؟

من فکر می‌کنم خیلی جالب است که تصویب احتمالی این قطع‌نامه فردا و یا در دو سه روز آینده، مصادف شده است با قیام مردم ایران و جنبش سبز در پی انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته در ایران.

اگر این‌گونه باشد می‌شود آن را به‌عنوان یک ژست، سمبل و حتی یک هدیه از طرف قدرت‌های بزرگ به‌عنوان تشویق، حمایت و سپاسگذاری از مردم ایران قلمداد کرد.

البته من نمی‌دانم که واقعاً این‌طور هست یا خیر، ولی خیلی جالب است که تصویب این قطع‌نامه را به روزهایی کشاندند که مصادف با سالگرد برخاستن جنبش سبز و خیزش جدید مردم ایران است.

خانم کلینتون وزیر امور خارجه‌ی آمریکا پیش‌بینی کرده است که ایران برای جلوگیری از تصویب قطع‌نامه‌ی تحریم‌ها به ماجراجویی تازه‌ای دست بزند.

آقای احمدی‌نژاد روز گذشته در استانبول تهدید کرد که در صورت تصویب تحریم‌های جدید شورای امنیت، گفت‌و‌گو بر سر برنامه‌ی هسته‌ای را قطع می‌کند. به‌نظر شما آیا این تحریم‌ها از تصویب قطع‌نامه‌ی چهارم جلوگیری می‌کند؟

ما یک مثلی در فارسی داریم که می‌گویند این ‌قدر شور بود که خان هم متوجه شد. از سال گذشته جمهوری اسلامی هرگونه ترفندی را که فکر می‌کرده، به کار برده است تا جامعه‌ی جهانی و سازمان ملل متحد او را آرام بگذارد و مشمول مجازات‌های اقتصادی نشود.

حالا آمریکایی‌ها نیز که از دید ما ایرانی‌ها و خیلی‌های دیگر ساده‌دل هستند، متوجه ترفند‌های مختلف جمهوری اسلامی شده‌اند که آخرین ان مسئله‌ی برزیل و ترکیه بود.

حالا جمهوری اسلامی دست به ترفند جدیدی زده با هم‌پیمانان جدید که آن‌ها نیز خودشان برنامه‌هایی برای خودشان دارند. ترکیه مجدداً می‌خواهد یک نوع امپراطوری عثمانی ایجاد کند و برتری‌اش را بر جهان عرب و اسلام ثابت کند که تاکنون نیز انجام داده است. برزیل نیز که آن طرف دنیا افتاده است.

کی و کجا هست که بخواهد به داد ایران و مردم ایران برسد. آن‌هم آقای لولا که گویا می‌خواهد دبیر کل سازمان ملل شود و هم‌چنین برزیل که عضو دائمی شورای امنیت شود و از این نظر نیاز به آرای جهان سوم دارد.

آقای دکتر مظفری، فکر می‌کنید این تحریم‌های تازه در صورت تصویب، راه به جایی ببرد؟

تحریم‌ها اثر خواهد داشت، اما آن‌قدر موثر نخواهد بود که جمهوری اسلامی را از ادامه‌ی تلاش برای دستیابی به بمب اتمی منصرف کند. این تحریم‌ها ممکن است حالت عصبی و روانی نیز برای مردم ایران داشته باشد که این جمهوری اسلامی است و نه دولت‌های غربی و جامعه‌ی جهانی که دشمن آن‌ها هستند.

این جمهوری اسلامی است که مردم را روز به روز به انزوا می‌کشاند و مشکل‌سازی می‌کند. در صورتی که تمام کشورهای جهان می‌گویند اگر ایران سیاستش را در این مورد تغییر دهد، جای بسیار بالا و شایسته‌ای مثل گذشته در جامعه‌ی جهانی خواهد داشت.