ايران ديپلماتيک

انتقاد سفیر بریتانیا و تیرگی روابط

سراج‌الدین میردامادی: انتشار یادداشت سایمون گس، سفیر بریتانیا در تهران، در وب‌‌سایت سفارت این کشور به مناسبت روز جهانی حقوق بشر و انتقاد از وضعیت حقوق بشر در ایران، واکنش شدید دولت ایران و رسانه‏‌های هم‏‌سو را برانگیخت. واکنش ایران نسبت به یادداشت سفیر بریتانیا تا بدان‌‌حد بوده که زمزمه‏‌ی تنزل سطح روابط با این کشور پرنفوذ اروپایی، در مجلس و سایر ارکان حکومت نیز شنیده شده است. در این‌باره با رضا تقی‌زاده گفت‌وگو کرده‌ام.

تلاش برای سوءقصد به جان دکتر نوری‌زاده

سراج‌الدین میردامادی: در میان انبوه افشاگری‌‏های ویکی‌‌لیکس، خبر تلاش دستگاه‏‌های امنیتی- اطلاعاتی جمهوری اسلامی توسط فردی به نام محمدرضا صادقی‌‏نیا، برای سوءقصد به دکتر علیرضا نوری‏‏‌زاده، روزنامه‏‌نگار و تحلیل‏‌گر سیاسی، توجه محافل خبری و به‏ویژه رسانه‏‌های فارسی‏‌زبان را به‏خود جلب کرده است. برای کسب اطلاعات بیشتر، از دکتر نوری‏‌زاده پرسیدم که نحوه‏‌ی آشنایی و
ارتباط محمدرضا صادقی‏‌نیا با او چگونه بوده است.

«دولتمردان، کلیت جمهوری اسلامی نیستند»

مریم محمدی:سفر نخست‏وزیر لبنان به تهران در حالی صورت می‌گیرد که بیش از یک ماه و نیم از سفر محمود احمدی‏نژاد به لبنان نمی‏گذرد و هنوز افکار عمومی لبنان منتظر اعلام نتایج بررسی‏های سازمان ملل متحد در مورد عامل یا عاملین قتل رفیق حریری هستند.این سفر بار دیگر نگاه‏ها را متوجه تهران و دلایل و نتایج احتمالی این سفر کرده است.
در این زمینه، با ایلیا جزایری، روزنامه‏نگار در لبنان و نیز صادق جوادی‏حصار، تحلیل‏گر و فعال سیاسی در ایران گفت‏وگو کردم.

«این آخرین دور مذاکرات است»

مریم محمدی: آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌‏ای میان ایران و کشورهای گروه ۵+۱، پس از گذشت بیش از یک سال از مذاکرات ژنو در مهرماه سال گذشته، علی‏‌رغم تلاش‌‌های مکرر و ناموفق، بار دیگر انتظار آفریده است. در آخرین پیام‏‌هایی که میان کاترین اشتون و سعید جلیلی ردوبدل شده، پنجم دسامبر برای مذاکرات مورد توافق طرفین قرار گرفته اما اشتون در مورد محل برگزاری آن، یکی از کشورهای اروپای مرکزی را به کشور ترکیه که پیشنهاد ایران بود، ترجیح داده است.

«احتمال توافق‌‌های پنهانی با نیجریه»

مریم محمدی: پس از کشف محموله‏‌ی بزرگ قاچاق اسلحه در بندر لاگوس نیجریه و انتصاب آن به دولت ایران، مقامات دولتی این کشور از احضار سفیر ایران در نیجریه برای ادای توضیحات خبر دادند و تهدید کردند که گزارش این مسئله را به کمیته‌‏ی تحریم شورای امنیت سازمان ملل خواهند فرستاد. وزیر خارجه‏‌ی نیجریه پس از ملاقات با متکی گفت که مقامات امنیتی نیجریه اجازه یافته‌‏اند یکی از افراد مظنون را که به سفارت ایران در نیجریه پناه برده است، مورد بازجویی قرار بدهند.

«بزر‌گ‌‌نمایی سفر احمدی‌نژاد به لبنان»

مریم محمدی:‌ سفر محمود احمدی‌نژاد به بیروت و از آنجا به جنوب لبنان، یکی از پر حاشیه‌ترین سفرهای او بوده است. این روزها شایعات مختلفی در مورد سفر احمدی‌نژاد به لبنان، در رسانه‌ها انعکاس یافته است. از امکان حضور بر مزار سعید حریری تا سنگ‌پرانی نمادین به سمت مرزهای اسرائیل، اهدای وام‌های سنگین به لبنان و بهبود روابط ایران با همسایگان از جمله‌ی این شایعات هستند. در این‌باره با فرزانه روستایی و ایلیا جزایری گفت‌وگو کرده‌ام.

برای احمدی‌نژاد تعهد مهم است، نه تخصص!

مریم محمدی: یکی از مشخص‏ترین ویژگی‌های محمود احمدی‏نژاد، رییس‌جمهور جنجالی ایران، بی‏اعتمادی به دیگران و لجاجت بر سر برگزیدن معتمدان خود در مناصب مختلف، حتی در تقابل با اصول‏گرایان است؛ اسفندیار رحیم‏مشایی شاید یکی از آنها باشد. در همین زمینه با با محمدعلی حیدری، کنسول سابق ایران در نروژ و علیرضا رجایی، عضو شورای فعالان ملی مذهبی گفت‌وگو کرده‌ام.

برخورد قدرتمند با جمهوری اسلامی

ایرج ادیب‌زاده: امسال در آستانه‌ی ماه خرداد، بار دیگر دانشگاه‌ها زیر فشار نهادهای امنیتی قرار گرفته‌اند. این‌بار اما فشار نهادهای امنیتی، اجبار مقنعه برای دختران و محدودیت‌هایی در پوشش برای پسران نیز هست. این در شرایطی است که نگرانی از اعدام دانشجویان دربند هم‌چنان ادامه دارد. افزایش فشارهای سیاسی و اجتماعی در آستانه‌ی ماه خرداد از سوی جمهوری اسلامی به چه سمتی می‌رود؟ در این‌باره با آقای مهرداد درویش‌پور گفت‌گویی داشتم.

تحریم‏های اقتصادی؛ به ‌سود یا زیان مردم ایران؟

مریم محمدی: با توجه به‌عدم پیشرفت در حل بحران هسته‏ای ایران، این روزها بار دیگر مسأله‏ی تحریم‏های اقتصادی علیه ایران، در ابعاد جدی‏تری مورد بحث قرار دارد. تقریباً همه‏ی صاحب‏نظران سیاسی معتقدند که تصویب دور چهارم تحریم‏های اقتصادی علیه ایران می‏تواند شرایط بازهم دشوارتری را در صحنه‏ی جهانی برای ایران ایجاد. در گفت‏وگویی با علی شاکری، تحلیل‌گر سیاسی و هم‏چنین حسین لاجوردی، جامعه‏شناس به بحث و بررسی این موضوع پرداخته‏ام.

دلایل سفر احمدی‌نژاد به زیمباوه و اوگاندا

ایرج ادیب‌زاده: محمود احمدی‌نژاد در ادامه‌ی سفر آفریقایی‌اش پس از زیمباوه به اوگاندا رفته است. محور اصلی سفر ریاست جمهوری اسلامی به اوگاندا مذاکرات برنامه‌ی هسته‌ای ایران و خطر تحریم‌های جدید است که از سوی آمریکا پیشنهاد شده است. سفر احمدی‌نژاد به زیمباوه با واکنش‌های منفی حزب تغییر جنبش دموکراتیک زیمباوه روبه‌رو شد. احمدی‌نژاد از این سفر آفریقایی چه هدفی دارد؟ این پرسشی است که با رضا تقی‌زاد استاد دانشگاه گلاسکو در میان گذاشتم.

ایران و درخواست عضویت در شورای حقوق بشر

حسین علوی: جمهوری اسلامی بار دیگر خواستار عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل شده است. پیش از این، یک بار درخواست جمهوری اسلامی در مجمع عمومی رای نیاورده بود. بسیاری از فعالان حقوق بشر با این درخواست ایران مخالفند و شیرین عبادی حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل از دبیرکل سازمان ملل خواسته است که مانع عضویت جمهوری اسلامی در شورای حقوق بشر شود. با الاهه هیکس، فعال حقوق بشر در تحلیلی بر این مسأله گفت‌وگو کرده‌ام.

«اختلاف‏نظرهای ایران و عربستان نباید رها شوند»

مریم محمدی: ایران در صحنه‏ی سیاست خارجی با مشکلات فراوانی روبرو است. اما عرصه‏ها و موضوعات این مشکلات متفاوت هستند؛ مشکلاتی با جهان غرب که عمدتاً حول بحران هسته‏ای ایران تشکیل شده‏اند و مشکلاتی با همسایگان. در حوزه‏ی مشکلات ایران با کشورهای همسایه نیز نوع تنش‏ها متفاوت هستند. چه سیاست‏هایی می‏توانند به تخفیف این بحران‏ها کمک کنند؟ در این زمینه با ماشاء‌الله شمس‏الواعظین گفت‌وگو کرده‌ام.

قطع رابطه با انگلیس؛ مانوری برای مصرف داخلی

شیرین فامیلی: مدت‌ها است که تنش میان روابط ایران و بریتانیا موضوع بحث مسئولان جمهوری اسلامی است و در دی‌ماه گذشته طرح یک فوریتی قطع رابطه میان دو کشور برای بررسی بیشتر به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ارجاع شد. مهرداد خوانساری به رادیو زمانه می‌گوید که منشا اختلافات و بروز تنش‌ها به زمانی بسیار طولانی و حتی قبل از رویدادهای انتخابات برمی‌گردد.

ابهام در پرونده کاکاوند و مسأله آزادی کلوتید رایس

فرنگیس محبی: با به تعویق افتادن دادگاه «مجید کاکاوند»، مسأله آزادی «کلوتید رایس»، دانشجوی فرانسوی زندانی در ایران هم در هاله ای از ابهام فرو رفته است. مجید کاکاوند ماه مارس گذشته به تقاضای آمریکا به اتهام خرید لوازم مشکوک نظامی برای ایران در فرانسه دستگیر شد. چند ماه بعد کلوتید رایس در ایران به اتهام جاسوسی بازداشت شد. به گفته ناظران، جمهوری اسلامی قصد دارد خانم رایس را با کاکاوند مبادله کند. برای بررسی این موضوع با فرامرز دادرس، پژوهش‌گر امور اطلاعاتی گفت‌وگو کرده‌ام.

«هشدار هیلاری کلینتون، جدی و پرمعنی است»

ایرج ادیب‌زاده: روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری در ریاض، با حضور خانم کلینتون، وزیر خارجه‏ی عربستان سعودی، خواستار اقدام فوری در مورد مناقشه‏ی اتمی ایران شد و گفت: «اعمال تحریم‏های جدید علیه ایران به دلیل چالش هسته‏ای جمهوری اسلامی ممکن است در درازمدت مؤثر واقع شود. در صورتی که در حال حاضر اقدام فوری لازم است.» در این زمینه با علیرضا نوری‏زاده گفت‏وگو کرده‏ام.

ارائه تحریم‌های پیشنهادی آمریکا به سه کشور اروپایی

ایرج ادیب‌زاده: بانک مرکزی ایران و شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران، هدف نخست دور جدید تحریم‌های ایالات متحده آمریکا خواهند بود. خبرگزاری رویترز از قول دیپلمات‌های غربی که نخواستند نامشان فاش شود گفته است، وزارت خارجه آمریکا پیشنهادهایی را برای تحریم‌های تازه علیه جمهوری اسلامی به مقام‌های سه وزارت خارجه در لندن، پاریس و برلین ارائه کرده است. با رضا تقی‌زاده، تحلیل‌گر سیاسی در این رابطه گفت‌وگو کرده‌ام.

«بهانه‌جویی و طفره رفتن؛ سیاست فعلی ایران»

مریم محمدی: بی‏نتیجه ماندن نشست ۵+۱ در نیویورک و اعلام رد پیشنهادهای ایران که مضمون آن برای رسانه‏ها روشن نشد، از آخرین ابهامات در پرونده‏ی سیاست خارجی ایران هستند. در باره‏ی این مساله و نیز کنفرانس افغانستان با دکتر بهروز خسروزاده، نویسنده و استاد دانشگاه در گوتینگن آلمان گفت‏وگو کرده‏ام.

«گروگان‌گیری؛ سیاستی برای دیپلماسی ایران است»

ایرج ادیب‌زاده: سخن‏‌گوی وزارت خارجه‏ی ایران دیروز خواهان آزادی مجید کاکاوند، مهندس ایرانی‏ای شد که از نزدیک به ۹ ماه پیش تاکنون، به درخواست آمریکا در فرانسه بازداشت شده است. مجید کاکاوند به اتهام نقض قوانین تحریم علیه ایران، و انتقال غیرقانونی هزاران قطعه‏ی ابزار نظامی برای پروژه‏های اتمی ایران در حال محاکمه است. در این زمینه گفت‌وگویی داشتم با جلال ایجادی، استاد دانشگاه در پاریس.

ایران بمباران خواهد شد؟

ایرج ادیب‌زاده: یک فرمانده ارشد آمریکا مطرح کرده که واشنگتن چند طرح نظامی برای تأسیسات اتمی ایران در نظر گرفته‌است، که یکی بمباران آن‏هاست. مهلتی که تا پایان سال ٢٠٠٩ برای برطرف کردن نگرانی‌های غرب در مورد پرونده‌های هسته‌ای ایران در نظر گرفته شده بود، به پایان رسیده است و اکنون نیز تهدید به بمباران ایران از سر گرفته شده است. با علی‌رضا نوری‌زاده‌، روزنامه‏نگار و کارشناس مسائل سیاسی در این باره گفت‌وگو کرده‌ام.

چرا سفر هیئت اروپایی به ایران لغو شد؟

حسین علوی: روز دوشنبه ۱۴ دی ماه، خبرگزاری «ایرنا»، به نقل از سخن‏گوی وزارت امور خارجه‏ی ایران گزارش داد که سفر برنامه‏ ریزی شده‏ی یک هیأت پارلمانی اروپا برای روزهای هفتم تا یازدهم ژانویه به ایران، لغو شده است. مقامات ایران علت لغو این سفر را تعویق به خاطر تدارک بیشتر و دست‌آوردهای بیشتر از این سفر ذکر کرده‌اند. با دکتر مهران براتی، تحلیل‏گر مسائل سیاسی ایران در برلین، در مورد این سفر و علت لغو آن گفت‌وگو کرده‌ام.