May 2008

سیف‌زاده: ساواک هم از حجتیه و هم از بهائیت حمایت می‌کرد

مریم محمدی: دستگیری اخیر بهائیان در کشور، با تلاش‌هایی پیرامون رسیدگی به وضعیت و روشن شدن موقعیت آن‌ها توسط نهادهای حقوق بشری در داخل و خارج کشور همراه بوده است. در مورد مساله بهائیان در ایران، از آغاز پیدایش تا امروز، با محمد سیف‌زاده، از اعضای موسس کانون مدافعان حقوق بشر در ایران و مسعود بهنود، مورخ و روزنامه‌نگار گفت و گو کردم.

«طرح ادغام بانک‌ها، فرصت برای رانت‌خواری»

مریم محمدی: چند روز پیش، انتشار گزارشی از پیش‌نویس طرح ادغام هشت بانک دولتی در یکدیگر و تبدیل مجموعه آن به بانک قرض‌الحسنه در خبرگزاری‌های کشور، چالش‌های جدیدی را بر سر سیاست‌های اقتصادی دولت نهم موجب شد. در مورد مضمون این طرح و مکانیسم عمل احتمالی آن در اقتصاد کشور با دکتر سعید شیرکوند، معاون وزیر اقتصاد در دولت محمد خاتمی گفت‌وگو کردم و ارتباط این پروژه را با سیستم بانکداری اسلامی در مصاحبه با دکتر ابوالحسن بنی‌صدر، رییس‌جمهور سابق کشور جویا شدم.

لاریجانی هم «ناجی» شد

نادر فکوهی: فراموش نباید کرد که لاریجانی، اگر چه از مخالفان شکلی نحوه مدیریت دولت توسط احمدی‌نژاد است، اما او همان چهره‌ای است که در زمان ریاستش بر صدا و سیما، برنامه‌های هویت، چراغ، سراب، «کنفرانس برلین» و ... پخش شدند. علاوه بر این پیشینه، لاریجانی در سمت رییس شورای عالی امنیت ملی، شکلی از دیپلماسی را به نمایش گذاشت که در نهایت به تصویب سه قطعنامه شدیداللحن شورای امنیت بر علیه ایران منجر شد.

«به هیلاری کلینتون که نگاه می‌کنند، یاد گذشته‌ها می‌افتند»

نیک‌آهنگ کوثر: هفته گذشته، هیلاری کلینتون در نشستی با تحریریه یک روزنامه، شرایط حال حاضر را به نحوی با سال‌های ۱۹۶۸ و ۱۹۹۲ مقایسه کرد که کاندیداهای حزب تا پایان ماه ژوئن مشخص نشده بود. سال ۱۹۶۸ سناتور بابی کندی، کاندیدای پیشروی دموکرات‌ها در این ماه ترور شد. بسیاری از کارشناسان این سخن کلینتون را یک گاف سیاسی دانستند. دکتر علیداد مافی‌نظام، کارشناس سیاسی و محقق انستیتو تحقیقات موزاییک در تورنتو معتقد است که این یک خطای سیاسی است؛ ولی چندان فرقی در نتیجه انتخابات نخواهد داشت؛ چون هیلاری کلینتون مسیر شکست را طی می‌کند

«ایران، تضمین امنیتی بخواهد»

مریم محمدی: دیروز، نامه‌ی وزیر امور خارجه خطاب به دبیر کل سازمان ملل متحد که حاوی متن کامل بسته‌ی پیشنهادی ایران بود، منتشر شد. واکنش‌های اولیه از جانب کشورهای غربی درباره این بسته مثبت نبوده است. درباره‌ی این بسته و تأثیرات احتمالی آن بر آینده‌ی بحران هسته‌ای ایران و غرب با آقای دکتر اکبر اعتماد، رییس سابق سازمان انرژی اتمی ایران در لندن، آقای دکتر سعید محمودی، کارشناس حقوق بین‌الملل در سوئد و آقای امیرعباس نخعی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی در تهران گفت و گو کردم.

شمس‌الواعظین: «دولت نهم می‌تواند با آمریکا مذاکره کند»

مریم محمدی: در حالی که به نظر می‌آید دولت نهم در ایران کاملا درگیر مشکلات کلان اقتصادی است و به تبع آن در سیاست‌گذاری‌های داخلی با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند، اما دست‌ یافتن به ساختاری برای سیاست خارجی در طول سی‌ سال که از انقلاب ایران می‌گذرد، یک چالش همیشگی برای رهبران سیاسی کشور بوده است. موقعیت سیاسی ایران در جهان، به‌ویژه تحت تاثیر مسایل جهانی و منطقه‌ای خاصی قرار دارد. درباره‌ی سیاست خارجی ایران و رابطه آن با آمریکا و اروپا با سعید شروینی و شمس‌الواعظین، تحلیلگران مسایل سیاسی گفت‌وگو کردم.

انتقادات نماینده‌ی اصولگرا از گزارش تحقیق و تفحص از قوه‌ قضاییه

مریم محمدی: یکی از موضوعاتی که چند روز پیش در مجلس ایجاد تشنج فراوان کرد، طرح تحقیق و تفحص از قوه قضاییه بود که در‌واقع در سال ۸۳ و در مجلس ششم مصوب شده بود. مخالفین این طرح معتقد بودند که این مساله در این شرایط و صرفاً برای مسکوت گذاشتن طرح استیضاح وزیر بازرگانی به میان آمده است. پس از انتشار این بحث در روز گذشته، آقای دکتر جمشیدی، سخنگوی قوه قضاییه به‌شدت با آن مخالفت کرد و در گفت‌وگوی کوتاهی که با او کردم، مدعی شد این طرح به‌هیچ‌وجه روند قانونی بحث خود را طی نکرده و به پایان نرسانده است. در این مورد با آقای محمد‌تقی محصل همدانی، رییس کمیسیون قضاییه مجلس گفت‌وگو کردم.

«مجلس باید رییس‌جمهور را تحت فشار قرار دهد»

مریم محمدی: اسماعیل جبارزاده، نماینده‌ی مردم تبریز در مجلس هفتم در مورد مشکلات اقتصادی و سیاسی جاری می‌گوید: «‌من تصور می‌کنم این مجلس با وجود آن که انتظار می‌رفت که پشتیبان دولت و سیاست‌هایش باشد، همان‌طور که قبلاً هم من پیش‌بینی کرده بودم، هیجان‌های زیادی را به‌وجود خواهد آورد و احتمالاً وزیران زیادی استیضاح خواهند شد. من شک ندارم که آقای رییس جمهور هم اگر استیضاح نشود، جور دیگری مورد توبیخ قرار خواهد گرفت.»

«مواضع مک‌کین به نفع احمدی‌نژاد تمام می‌شود»

نیک‌آهنگ کوثر: علیرضا حقیقی، مدرس دانشگاه تورنتو و کارشناس سیاسی می‌گوید: «در انتخابات ریاست جمهوری آینده‌ی ایران، اگر فردی مانند مک‌کین (در آمریکا) به قدرت برسد، قطعاً ساختار قدرت در ایران از انتخاب مجدد آقای احمدی‌نژاد حمایت خواهد کرد. این نوع مواضعی که آقای مک‌کین می‌گیرد، در داخل ایران به نفع آقای احمدی‌نژاد تمام می‌شود. فضای تنش‌زدایی برای این که بتواند تهدید آمریکا را در ارتباط با ایران کم کند، قطعا به نفع جنبش دموکراتیک در ایران است.»

پنج توصیه‌ به غرب درباره بحران هسته‌ای ایران

کریستف برترام، برگردان احمد سمایی: کریستف برترام، کارشناس مناسبات بین‌المللی، ضمن برشمردن دلایل شکست سیاست کنونی در قبال مناقشه هسته‌ای ایران، پنج توصیه به مقامات غرب می‌کند. او در این توصیه‌ها،‌ ضمن دفاع از گفت‌وگوی بی‌قید وشرط با ایران، توضیح می‌دهد که چرا چنین سیاستی، هم به لحاظ داخلی و هم از جنبه‌ی خارجی، بیش از سیاست کنونی نتیجه‌بخش خواهد بود.

«در دوره احمدی‌نژاد به بی‌بند و باری اقتصادی برگشته‌ایم»

نیک‌آهنگ کوثر: محمود احمدی‌نژاد از نخستین روزهای ورود به رقابت های انتخاباتی سال ۱۳۸۴، مدعی حمایت از اقشاری بود که در طول دوره‌های سازندگی و اصلاحات، بهره‌ی اقتصادی چندانی نبرده بودند. دکتر کاوه احسانی، استاد دانشگاه ایلینوی آمریکا در گفتگو با رادیو زمانه می‌گوید: «به نظر من اصلاً سیاست‌های اقتصادی آقای احمدی‌نژاد کمکی به اقشار ضعیف‌تر جامعه نکرد و سیاست‌های پوپولیستی‌شان با شکست مواجه شده است.»

هنوز زیربنا، اصل است!

نادر فتوره‌چی: دولت و سیاست‌های اشتباهش در حوزه اقتصاد، به دغدغه‌ای همگانی تبدیل شده است. تمام صفحات روزنامه‌های منتقد، در اختیار مباحثی است که یک پا در دولت دارند. و حداکثر جایی که برای پراختن به اخباری از جمله وضعیت زندانیان سیاسی، محکومیت‌های پی در پی فعالان حقوق زنان و اخراج‌های مکرر دانشجویان و بازداشت‌های ناراضیان سیاسی و قومی و... اختصاص می‌یابد، ستون‌های باریکی است که در کنار گزارش‌های طویل درباره دولت چاپ می‌شوند.

«شاید یهودیان اسرائیل در اقلیت قرار بگیرند»

در شصتمین سالگرد تشکیل دولت اسرائیل و اعلام موجودیت آن، هم‌چنان محو اسرائیل از جهان رویای برخی سیاستمداران و کابوس برخی دیگر است. تریتا پارسی، نویسنده کتاب «همبستگی نامطمئن» می‌گوید اگر اسرائیل نتواند به صلح برسد، این ریسک هست که کشوری بشود که کلیمی‌ها در آن در اقلیت هستند.

زیباکلام: «رهبر هم دارد از احمدی‌نژاد ناامید می‌شود»

مریم محمدی: دکتر صادق زیباکلام، استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی می‌گوید: «فکر می‌کنم از دید آیت‌الله خامنه‌ای، وضع آقای احمدی‌نژاد هنوز به جایی نرسیده است که آیت‌الله خامنه‌ای قلباً رضایت بدهند به این که مجلس ایشان را استیضاح بکنند یا بالاتر، رأی بر برکناری ایشان بدهند. من فکر می‌کنم در شرایط فعلی و آن‌چه شاید با اندکی قوت قلب بتوانیم بگوییم این است که آیت‌الله خامنه‌ای هم یواش یواش دارند انتقاداتی و نگرانی‌هایی را در مورد ایشان پیدا می‌کنند.»

جاسبی، نخستین قربانی انتخابات ریاست جمهوری دهم

مسعود باستانی: ماجرای برخورد‌های اخیر با دانشگاه آزاد اسلامی و تلاش در جهت برکناری عبدالله جاسبی که پس از ۲۵ سال، موفق شده است تا مجموعه تحت مدیریت خود را به بزرگ‌ترین مؤسسه آموزشی غیردولتی در ایران تبدیل کند، یکی دیگر از پرونده‌های جنجالی کارنامه احمدی‌نژاد در دولت و حامیانش در مجلس هفتم به شمار می‌رود.

تقابل دو اسلام

نادر فکوهی: جریان نوگرایی دینی به سرکردگی سیاسی محمد خاتمی، زمانی به قدرت رسید که بدیل متعارضی چون القاعده نیز در حال نمو و رشدی سرطانی در خاورمیانه بود. بنابراین، ورای نزاع داخلی اصلاح‌طلبان/محافظه‌کاران، میدان تنازعی فراملّی نیز میان این جریان و گروه‌های ارتدکس اسلامی از جمله القاعده، وهابیون و سلفیون تشکیل شده بود. از همین رو بود که گری سیک، دیپلمات سابق آمریکا در سال ۲۰۰۲ از دوگانه‌ای متعارض با عنوان خاتمی/بن‌لادن سخن گفت.

ابراهیم یزدی: «مجلس باید احمدی‌نژاد را استیضاح کند»

مریم محمدی: ابراهیم یزدی، دبیر کل نهضت آزادی در گفت و گو با رادیو زمانه می‌گوید: «رییس‌جمهور در هنگام داوطلب شدن برای ریاست جمهوری، با هیچ معیاری، نه جزو رجال سیاسی بود و نه جزو رجال مذهبی و دینی. حالا که تمام همکاران و وزرایی که خودش انتخاب کرده، کسانی که در مجمع تشخیص مصلحت مثل وزیر اقتصاد، که خود ایشان سال‌ها در تدوین چشم‌انداز بیست‌ساله و چهار برنامه پنج‌ساله نقش داشتند، به عنوان اعتراض به برنامه‌های نادرست رییس‌جمهور استعفا می‌دهد، مجلس باید این رییس‌جمهور را استیضاح بکند. اجازه ندهد که مملکت بیش از این به سمت و سوی ویرانی برود.»

«ریشه‌ اختلافات در لبنان، ربطی به ایران و آمریکا ندارد»

نیک‌آهنگ کوثر: با آن که نیروهای مسلح حزب‌الله لبنان از صحنه زد و خوردها در غرب بیروت خارج شده‌اند و ارتش کنترل اوضاع را در این شهر به دست گرفته، اکنون درگیری‌ها به شهر طرابلس کشیده شده است. محمدعلی حسینی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در نشست خبری خود و در پاسخ به اتهامات آمریکا مبنی بر دست داشتن ایران در خشونت‌های لبنان، آمریکا و اسراییل را متهم به تفرقه‌افکنی در لبنان کرد. درباره ماهیت این درگیری‌ها و نقش حزب‌الله در رویدادهای لبنان، با دکتر منصور فرهنگ، کارشناس روابط بین‌الملل و مسائل خاورمیانه گفتگو کردم.

«صنعت جنگ آمریکا از بی ثباتی در منطقه سود می برد»

محسن مسرت: از بی ثباتی در عراق در حال حاضر به طور عمده مجتمع نظامی -صنعتی، شرکت های بزرگ ساختمانی و صنايع نفت ايالات متحده از طريق قراردادهای کلان پس از ورود اتش آمريکا به عراق نفع می برند. بسياری از نومحافظه کاران آمريکايی مانند ديک چِنی و کوندوليزا رايس با اين بخش از صنايع پيوندهای تنگاتنگی دارند. اين سياست غيرمسئولانه و حتا جنايتکارانه برای منافع تعدادی قليل به نظر من با منافع درازمدت مردم آمريکا و دنيای غرب به شدت در تناقض قرار دارد.

تاریخچه عرب‌گرایی در خلیج فارس

نواندیش / هرمیداس باوند: دریای سرخ را در قدیم خلیج عربی می‌نامیدند و پس از مدتی دریای سرخ نامیده شد. حتی جمال عبدالناصر نیز در سخنان خود، از عنوان خلیج فارس استفاده می کرد. محمدرضا شاه طی یک سخنرانی اعلام کرد که اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد. پس از آن سخنرانی، عبدالناصر روابط مصر با ایران را قطع کرد. وزیر خارجه‌ی ایران هم در مقابل توضیحاتی داد که مؤثر نیفتاد و پس از آن زمان بود که جمال عبدالناصر کلمه «خلیج عربی» را به کار برد.