Feb 2009

«با شدت گرفتن سرکوب، اصول‌گرایان زیان می‌بینند»

نیک‌آهنگ کوثر: از انتشار سرمقاله تهدید‌آمیز روزنامه کیهان زمان زیادی نمی‌گذرد و گویی بعد از آن، اتفاقات سیاسی در ایران را روی دور تند گذاشته‌اند؛ سرکوب دانشجویان دانشگاه امیر‌ کبیر به بهانه اعتراض به تدفین شهدای گمنام یکی از این وقایع است. مسعود سفیری در این باره در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «‌در افکار عمومی، ناتوانی مدیریت سیاسی آقای خاتمی را در حوادثی نظیر کوی دانشگاه یا قتل‌های زنجیره‌ای شبیه‌سازی می‌کنند و اصلاح‌طلب‌ها باید از افتادن این دام که یک تخریب روانی است و امنیت روانی جامعه را به‌هم می‌ریزد خودداری کنند.»

«خاتمی نیاز به دل و جگر دارد»

مریم محمدی: دکتر مهدی خزعلی در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید: «ورود آقای خاتمی را روزنه‏ای می‏دانم تا بلکه هوای تازه بیاید و بتواند مبارزه برای استقرار یک حکومت عادلانه و دمکراتیک شکل بگیرد. اما فرض من این است که اگر ایشان بخواهد محافظه‏کارانه وارد شود، ممکن است اصلا رأی نیاورد. آن موقع اصلاحات برای همیشه می‏میرد و ما وارد فضایی می‏شویم، بدتر از امروز. بهتر است اگر می‏آید، با قدرت بیاید که رأی بیاورد.

«استفاده از روزنه‌های کوچک برای برقراری دموکراسی»

مریم محمدی: به نظر می‌‏آید در نیروهای متعلق به طیف اصلاح‏‌طلب یا به‏ طور کلی نیروهای بیرون از حاکمیت، «جبهه‏ی ملی داخل» از جمله معدود نیروهایی است که در مورد پشتیبانی از هر نامزدی، تاکنون سکوت کرده است. دکتر کوروش زعیم، عضو شورای مرکزی این جبهه در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «جبهه‌‏ی ملی، الان شرایط را برای موضع‌‏‌گیری مساعد نمی‌‏‌داند. ولی هیچ گزینه‌‌‏‏‏ای را محدود نکرده است. جبهه‌‌‏ی ملی به‌هیچ‌وجه رسالت خود را در مخالفت، فقط به خاطر این‌که اپوزیسیون تلقی شود یا فقط در عدم مشارکت، صرفاً به خاطر مخالفت کردن، نمی‌‏داند.»

اسرار استعفای لاریجانی در مستند بی‌بی‌سی

نیک‌آهنگ کوثر: طرح مسأله پیشنهاد پنهانی ایران به کشورهای اشغال کننده‌‌ی عراق که می‌توانست باعث کاهش تلفات نیروهای انسانی این کشورها شود از شبکه دو تلویزیون بی‌بی‌سی واکنش وزرارت خارجه‌ی ایران را به همراه داشت. دکتر علیرضا نامور حقیقی که طرف مشورت خانم نورما پرسی، تهیه کننده‌ی این فیلم بوده، در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «بخش اساسی این فیلم هم این است که در مذاکرات هسته‌ای، تضاد میان آقای لاریجانی و دولت نهم هم نقش مهمی داشته است که یک بخش جذاب فیلم است.»

«چند نامزد اصلاح‌‏طلب برای مردم قابل توجیه نیست»

مریم محمدی: آخرین خبر که شامگاه روز شنبه سوم اسفند‌ماه روی خط خبرگزاری‌‏های داخل قرار گرفت، خبر گزینش رؤسای کمیته‏ِ‌های شش گانه‌‏ی ستاد انتخاباتی آقای خاتمی بود. بر اساس این خبر، آقای محمد‌رضا عارف به سمت رییس ستاد انتخابات و آقای محمد عطریانفر به عنوان رییس کمیته‏‌ی تبلیغات انتخاب شدند. این برنامه‏ را در گفت و ‏گو با محمد عطریانفر، رییس کمیته‌‏ی تبلیغات ستاد آقای خاتمی و صادق زیبا کلام، استاد دانشگاه و تحلیل‌‏گر سیاسی، به این خبر و جوانب مختلف آن اختصاص داده‌‏ام.

«فروش پنج درصد سهام، خصوصی‌سازی نیست»

مریم محمدی: فروش سهام «بانک ملت» به عنوان فروش اولین بانک دولتی در ایران، و همچنین خبر رشد مطالبات معوق بانک‏‌های دولتی و خصوصی، در زمره‏‌ی اخبار با اهمیت اقتصادی‌، در بخش اخبار اقتصادی اکثر رسانه‏‌های ایران قرار داشت. رییس سابق اتاق بازرگانی تهران در این باره می‌گوید: «این یک نوع خبررسانی نادرست است. وقتی می‏توان گفت بانک خصوصی شده که ۵۱ درصد آن به بخش خصوصی واگذار شود. وقتی تنها پنج درصد از سهام بانک ملت عرضه شده، نیمی از سهام آن فروخته شده، یعنی دو و نیم درصد از بانک ملت، عملاً در معامله‌‏ی روز پنج‌شنبه فروخته شده است.»

روزنامه‌نگاری ایرانی و وابستگی به قدرت و احزاب

نیک‌آهنگ کوثر:‌ بر اساس اصول روزنامه‌نگاری، خبرنگار نمی‌تواند و نباید در آن واحد، هم در رسانه کار کند، و هم در خدمت کاندیدا باشد. در جوامعی که اصول روزنامه‌نگاری حرمتی دارند، اگر ناشر روزنامه‌ای متوجه شود که خبرنگارش برای حزب یا کاندیدایی کار می‌کند، بدون درنگ اخراجش می‌کند. در ایران اما، استقلال روزنامه‌نگاری از قدرت و حزب و کاندیدا چندان شفاف نیست. در همین باره با مسعود سفیری، سردبیر و عضو شورای سردبیری تعدادی از روزنامه‌های قبل و بعد از دوم خرداد گفتگو کرده‌ایم.

یک میلیارد دلار گم شده و دروغ‌های دولت

مریم محمدی: طبق گفته‏ی رییس دیوان عالی محاسبات، آقای رحمانی فضلی، علاوه بر بیش از دوهزار مورد انحراف دولت از قوانین بودجه، مبلغ یک میلیارد دلار از مازاد درآمدهای نفتی به خزانه‏ی کشور واریز نشده است. خانم احمدی، خبرنگار پارلمانی می‌گوید: «آقای عبدالهی، رییس کمیسیون برنامه و بودجه، تخلف دولت در این زمینه را قبلا اعلام کرده بود. از آن زمان تا کنون، هیچ پاسخ شفافی از طرف دولت به مجلس داده نشده، هربار که از وزیر نفت در این مورد سوال کردند، آن را تکذیب نکرد بلکه گفت با مجوز خود وی بوده است. به قول احمد توکلی، رییس مرکز پژوهش‏های مجلس، این وسط یا رییس جمهور دروغ می‏گویند یا وزیر نفت.»

شکاف در اردوی اصلاح‌طلبان یا کناره‌گیری در نهایت؟

مریم محمدی: غلام‏عباس توسلی‏، عضو شورای مرکزی «نهضت آزادی ایران» در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «به نظر من، جمع‏بندی این است که جریان اقتدارگرا می‏داند اگر نامزدی غیر از آقای خاتمی در عرصه‏ی انتخابات حضور داشته باشد (از جمله جناب آقای کروبی یا جناب آقای مهندس موسوی و به طریق اولی، سایر کسانی که اسامی‏شان را ذکر کردید) از آرای بالایی برخوردار نخواهند بود، نامزدهای محافظه‏کاران آرای بیشتری دارند و امکان حتا مدیریت انتخابات را برای تفاوت جزیی خواهند داشت.»

برگزاری انتخاباتی نظیر انتخابات ونزوئلا‌ در ایران؟

مریم محمدی: در ونزوئلا مانند ایران، این سوال همواره مطرح است که آیا چاوز طبق شعارهای انتخاباتی‌‏اش توانسته است در کاهش فقر در جامعه موفق باشد یا شعارها و اقدامات او پوپولیستی و در ظاهر به نفع طبقات محروم است. چگونه است در ونزوئلا با همه‏‌ی این پرسش‌‏ها و حضور اپوزیسیون بسیار قوی، انتخابات با سلامت و زیر نظر ناظران بین‌‏المللی برگزار می‏‏‌شود و چرا این امکان در ایران نیست. در این باره با یک تکنوکرات ایرانی، مهندس کوروش باقر، ساکن پایتخت ونزوئلا‌، عبدالفتاح سلطانی، نایب رییس «کمیته‏‌ی دفاع از انتخابات آزاد، سالم و عادلانه»، و محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی گفت و گو کرده‌ام.

«هرکسی روبروی احمدی‏نژاد بایستد، پیروز است»

نیک‌آهنگ کوثر: مسعود سفیری، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «بخشی از جناح قدرت در ایران این را درک کرده که اگر می‏خواهند وارد عرصه‏های دیپلماتیک و گفت‏وگو بشوند، به فردی نظیر خاتمی نیاز دارند تا احمدی‏نژاد که ادبیاتش دنیا را متشنج کرده است. در حالی که ادبیات خاتمی به دنیا اطمینان خاطر می‏دهد. حتا اگر آقای خاتمی از انرژی اتمی دفاع کند، ترجیح می‏دهند با خاتمی مذاکره کنند تا این که با احمدی‏نژادی که حتا بگوید از انرژی اتمی دست برداشته است. می‏خواهم بگویم فاصله این قدر زیاد است.»

مذاکره با آمریکا: تبلیغات انتخاباتی اصول‌گرایان؟

مریم محمدی: دولت نهم و آقای احمدی‏‌نژاد اگر‌چه در دوران ریاست جمهوری آقای بوش هم تلاش‌‏هایی را برای حداقل، کاستن از بار مشکلات این رابطه انجام داده بود، اما پس از انتخاب آقای اوباما بر این تلاش‌‏ها افزوده است. موفقیت آقای احمدی‌‏نژاد در برقراری رابطه با آمریکا یا حداقل برداشتن موانع موجود در این رابطه، چه تأثیراتی بر نتایج انتخابات آتی ریاست جمهوری و نیز روند مبارزات دمکراتیک آزادی‌خواهانه و فعالیت‏‌های حقوق بشری در ایران خواهد گذاشت. این مسایل را در گفت‏ و گو با آقای دکتر ابراهیم یزدی، دبیر کل «نهضت آزادی ایران» و هم‏‌چنین آقای دکتر مرتضی کاظمیان، نویسنده و فعال حقوق بشر در تهران، طرح کرده‌‏ام.

امیدواری اوباما به رابطه با ایران

نیک‌آهنگ کوثر: سه شنبه شب گذشته در کاخ سفید باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا در یک کنفرانس خبری به برقراری رابطه با ایران در مدت زمانی کوتاه اظهار امیدواری کرد. دکتر علی‌داد مافی‌نظام، کارشناس و تحلیلگر سیاسی در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «آقای احمدی‌نژاد تا به حال چندین بار قبل از آقای اوباما در دوران آقای بوش به آمریکا نامه نوشته و مدتی است که راجع به اهمیت بهبودی رابطه‌ی ایران و آمریکا صحبت کرده است. فکر می‌کنم که این هم برای او یک موقعیت مجدد بوده است. به نظر می‌آید که این موضوع دارد به یک سمت مثبت می‌رود.»

«قلبم را گاز بزن ولی نانم را گاز نزن»

مریم محمدی:‌ بحث‏های سیاسی عمدتا با مسایل اقتصادی گره خورده‏اند. این برنامه، به بررسی مشکلات اقتصادی جامعه و تاثیرات احتمالی آن در نتایج انتخابات آتی ریاست جمهوری، اختصاص دارد. دکتر کمال اطهاری، کارشناس اقتصادی اقتصاد شهری در گفت ‌و گو با زمانه می‌گوید:‌ «خط فقر در جامعه‏ی ایران یک تا دو دهک خانوار پایین جامعه‏ی ما را دربر می‏گیرد. تا حدود سه سال پیش، یک دهک را دربر داشت. اما با نرخ تورمی که به خاطر اعمال سیاست‏های غلط، این مدت نصیب جامعه شد، خط فقر مطلق به دو دهک تسری پیدا کرده است.»

کرباسچی هم وارد گود انتخابات می‌شود؟

نیک‌آهنگ کوثر: درست یک روز پس از مطرح شدن کاندیداتوری سید محمد خاتمی، رییس جمهوری اسبق ایران در بعضی از سایت‌های خبری از جمله در سایت تغییر، خبر کاندیداتوری غلامحسین کرباسچی، شهردار اسبق تهران را مطرح کردند. اکبر منتجبی در این باره می‌‌گوید: «روز دوشنبه دیدم که سایت تغییر این خبر را زده و از اطرافیان آقای کرباسچی خبر را پرسیدم، تلویحاً خبر تایید شد و گفتند معلوم ممکن است این اتفاق بیافتد و آقای کرباسچی هم این درخواست‌ها را رد نکردند و احتمال این‌که در روزهای آینده در این حوزه فعال‌تر شوند خیلی وجود دارد.»

«دولت نشان داده که تابع مجلس و قوانین نیست»

مریم محمدی:‌ روز شانزدهم بهمن ماه ۱۳۸۷، در مجموعه‏ی اخبار مربوط به مجلس شورای اسلامی آمده بود که: گزارش دیوان محاسبات مربوط به تفریق بودجه‏ی سال ۱۳۸۵ به مجلس ارائه و در آن نشان داده شده است که یک میلیارد دلار مازاد فروش نفت، به خزانه‏ی کشور واریز نشده است. اکبر اعلمی، در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید: «این دولت نشان داد که خیلی تابع مجلس و قوانین، ضوابط و مقرارت نیست. حتی در رابطه با سفرهای استانی هم ایرادی که می‏گرفتیم، این بود که در این سفرها وعده‏هایی خارج از مصوبات مجلس به مردم داده می‏شود.»

گزارش آزادی بیان

نیک آهنگ کوثر: از زمان مرگ زهرا کاظمی در ایران، دستگاه قضایی معمولا با احتیاط نسبت به کسانی که دارای تابعیت دو گانه هستند برخورد می‌کند، اما با دستگیری حسین درخشان، وبلاگ‌نویس ایرانی که پس از بازگشت به ایران در بازداشت به سر می‌برد، می‌توان چنین برداشت کرد که در ماه‌های منتهی به انتخابات باید شاهد سیاستی دیگر از سوی دستگاه قضایی باشیم. بر اساس اخبار تایید نشده، اتهام حسین درخشان، اهانت به پیغمبر اسلام و رهبر جمهوری اسلامی است. البته دو روز پیش، خبرگزاری رویترز به اتهام اولیه درخشان مبنی بر جاسوسی برای اسرائیل اشاره کرد.

باراک اوباما: خراب کردم

نیک‌آهنگ کوثر: باراک اوباما، رییس جمهوری جدید آمریکا در حالی‌که امیدوار بود گزینه‌اش برای وزارت بهداشت با رای بالایی تایید شود، با یکی از نخستین بحران‌های دوران ریاست جمهوری‌اش روبرو شد. سناتور سابق، تام دشل که سابقه زیادی در قوه مقننه داشت، به خاطر عدم پرداخت به موقع مالیات عملاً در مرحله ابتدایی بررسی نامزدی‌اش تحقیر شد و کناره‌گیری کرد. اوباما که قبلاً گفته بود به هیچ‌وجه با کسانی که از موسسات بزرگ پول‌هایی برای تصویب قوانین گرفته‌اند یا به عنوان لابی‌گر در واشینگتن خدمت کرده‌اند کار نخواهد کرد، با مشکل بزرگ‌تری روبرو شد و آن هم این بود که دشل از گروه‌های مختلف پول‌های زیادی در گذشته گرفته بود.

«برداشت از بودجه‏‌ی عمرانی، گرفتن آینده‏‌ی کشور»

مریم محمدی: هفته‏‌ی گذشته، بودجه‌‏ی سال ۸۸ دولت نهم به مجلس ارائه شد. به این ترتیب، مجلس برای بررسی این بودجه فقط دو هفته زمان در اختیار دارد. دکتر جمشید اسدی در این باره در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «‌در زمانی که قیمت نفت بالا بود، بودجه‏‌ی دولت گرفتار کسری شد. ریز بسیاری از مواد بودجه مثل گذشته به مجلس نیامده و آن‌‏ها را به ‏طور کلی به مجلس ارائه کرده‌‏اند. هم‌چنین معنی عمده‌‏ی برداشت از بودجه‏‌ی عمرانی و تخصیص ‏‏‏آن به بودجه‌‏ی جاری، از میان بردن آینده‏‌ی یک کشور است.»

تغییر در کاخ سفید تا تغییر در رویکرد

نیک‌آهنگ کوثر: در شرایطی که مدت زمان زیادی از حضور باراک اوباما در کاخ سفید نگذشته، روش کاری متفاوت او با دیگر روسای جمهوری آمریکا صدای بعضی از متصدیان سابق امور را درآورده است. اوباما در دفتر کار خود کت رسمی نمی‌پوشد و بعضی شب‌ها تا دیر‌وقت کار می‌کند، گاهی هم دیرتر از اقامتگاه خود در کاخ سفید به اتاق بیضوی معروف به اووال آفیس می‌رود. اندرو کارد اوباما را متهم کرده که همان سبک و سیاق لباس پوشیدن در رختکن را به کاخ سفید آورده است. اما نکته‌ای که باعث خوشحالی جمهوری‌خواهان شده، علاقه اوباما به گفت و گو با آنان است.