انتخابات ایران

آزادی کلوتیلد و رهایی قاتل شاپور بختیار

ایرج ادیب‌زاده: کلوتیلد ریس، دختر جوان فرانسوی پس از تحمل ده‌ماه حبس در تهران، صبح روز گذشته با یک هواپیمای دولتی وارد فرودگاه نظامی اطراف پاریس شد و سپس در کاخ الیزه مورد استقبال رسمی نیکلاس سارکوزی، رییس جمهوری فرانسه قرار گرفت. وی در مقابل خبرنگاران حاضر در کاخ الیزه قرار گرفت و گفت: «خوشحالم که به فرانسه برگشته‌ام.»

خواسته‌های حداقلی جنبش سبز

بیانیه‌ی ۵ تن از روشن‌فکران: جنبش سبز ایران مدافع تمامیت ارضی ایران، مخالف حمله‌ی نظامی به کشور، مخالف دخالت بیگانگان در تعیین سرنوشت مردم ایران و نگران تحریم‌های اقتصادی زیان‌مند به حال ملت ایران است. این جنبش، مسالمت‌آمیز و ضدخشونت است. نزاع جنبش با اقتدارگرایان، نزاع بر سر رعایت حقوق بشر و گردن‌نهادن به خواست‌های دموکراتیک مردم، تحقق جامعه‌ی مدنی، مدارای دینی، به‌رسمیت‌شناختن تکثر و تنوع در فضای سیاسی کشور و بالاخره نفی ولایت جائر است.

تنگناهای میرحسین موسوی

هدایت شناسایی: میرحسین موسوی هیچ‌گاه از مواضع خود پا پس ننهاد و تا آن‌جا که توانست برای پیش‌برد جنبش همت گمارد، اما آن‌چه اتفاق افتاد این بود که جنبش دگرگون شد و از خواست‌ها و مطالبات حداقلی خود به مطالباتی حداکثری رسید. در این‌جاست که دیگر بین بدنه‌ی جنبش و رهبری آن تضادی آشکار نمایان گشت و میرحسین موسوی که از هوش و آگاهی بالایی برخوردار است، به این تضاد پی برد و دست به کاری ستایش‌برانگیز زد.

«رفسنجانی که حذف شود خامنه‌ای تنها می‌ماند»

فرنگیس محبی: اخیراً علی مطهری، نماینده‏ی مجلس شورای اسلامی، در پی صحبت‏های اخیر وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، طی سخنانی گفته است که «تلاش و اراده‏ای در جریان است تا هاشمی رفسنجانی از صحنه‏ی انقلاب حذف شود.» بیان کرد. وزیر اطلاعات در واکنش به سخنان آقای رفسنجانی، در جمعی از دانشجویان در مشهد، رفسنجانی را «هم‏سو با سران فتنه» خوانده بود. با آقای حسن شریعتمداری، تحلیل‌گر و فعال سیاسی مقیم آلمان، در این زمینه به گفتگو پرداختم.

«جریان متصلب روزبه‌روز منزوی می‌شود»

مریم محمدی: علی‏رغم بحران هسته‏ای ایران که ابعاد بازهم پیچیده‏تری یافته است و علی‌رغم سخت‏ترشدن اوضاع معیشتی در ایران، اخبار برخوردهای سیاسی میان جناح‏های مختلف حکومت و بین مردم و حکومت هم‏چنان در صدر اخبار داخلی قرار دارد. این برنامه‏ی «روی‏ خط زمانه» را در گفت‏وگو با دکتر حبیب‏الله پیمان، تحلیل‏گر سیاسی و از اعضای مؤثر «شورای فعالان ملی مذهبی» در تهران، به تحلیل این شرایط اختصاص داده‏ام.

گنجی: تهدید نظامی و تحریم؛ به سود حاکمیت است

سخنرانی اکبر گنجی در گروه کاری ایران پارلمان اروپا: رهبران حاکم بر ایران شش مورد از ۱۱ مورد مصادیق جنایت علیه بشریت را انجام داده و می‌دهند. ما به دنبال آن هستیم تا با کمک وکلای بین‌المللی پرونده‌ی حقوقی این موضوع را تهیه کنیم. هر یک از کشورهای اروپایی می‌تواند به مدافعان حقوق بشر ایرانی کمک کند تا این پرونده به شورای امنیت سازمان ملل ارسال شود.

ماجرای سعیده؛ سناریویی طراحی شده بود

مریم محمدی: سپیده‏ پورآقایی، خواهر ناتنی سعیده، اعلام کرد که در پی‏گیری ماجرای خواهرش، متوجه شده که داستان زنده بودن وی از سوی نیروهای امنیتی طرح‏ریزی شده است. همین موجب شد که وی از جانب مقامات امنیتی مورد تهدید قرار بگیرد و مجبور به ترک کشور شود. در ارتباط با طرح دوباره‏ی ماجرای سعیده پورآقایی، با خواهر وی، سپیده، در خارج از کشور گفت‌وگو کرده‌ام.

«سبز؛ جنبشی عدالت‌خواه و حقوق بشری است»

آتنا پژوهش: کشتن ندا آقا سلطان در روز شنبه، سی خرداد، پخش فيلمی که لحظه‌ی مرگ او را نشان می‌داد و واکنش جهان به مرگ او باعث آفريده‌شدن صدها نوشته و آثار هنری شد. اين حادثه، حمله به کوی دانشگاه و کشتن دانشجويان، دستگيری وسيع در سطح جامعه، افشای نام شهيدان ديگر، مساله‌ی انتخابات را تحت‌الشعاع قرار داده و زمينه را برای تظاهرات وسيع‌تر فراهم می‌کند.

رأی من کجاست؟

آتنا پژوهش: بی‌گمان طی چند ماه اخیر جامعه ایران یکی از پرتنش‌ترین و ویژه‌ترین دوره‌های تاریخی خود را سپری کرده است. جریانی که رقابت تبلیغاتی کاندیداهای دهمین دوره انتخابانی جمهوری اسلامی آغاز و به اعتراضات وسیع همراه با استراتژی‌هایی منحصر‌به‌فرد و از طرف مقابل سرکوب و کشتار و شکنجه وسیع، کشیده شد. گویا گفتمان سیاسی و مبارزاتی جدیدی در ایران در حال شکل‌گیری است.

«اعمال فشار نسبت به وکلای دادگستری»

حسین علوی: دادگستری کل استان تهران احکام تعدادی از متهمان حوادث پس از انتخابات را صادر کرده‌است. این‌که این احکام تحت چه شرایطی صادر شده‌اند و آیا متهمان از حقوقی که می‌بایست در موردشان رعایت شود، برخوردار بوده‌اند یا خیر، مسأله‌ای است که با نسرین ستوده، حقوقدان و وکیل دادگستری مطرح کرده‌ایم. ایشان شرح می‌دهند که نه تنها اغلب، عمده‌ی حقوق متهمان نقض شده‌است و حتی از ملاقات وکیل خود محروم بوده‌اند، بلکه از آن‌سو وکلا هم تحت فشار بی‌سابقه‌ای بوده‌اند.

«تاکید کروبی بر پرهیز از افراطی‌گری در تجمعات است»

مریم محمدی: سازمان دانش‏آموختگان ایران اسلامی، یا ادوار تحکیم وحدت، از جمله نها‏دها و سازمان‏های سیاسی بودند که در انتخابات ریاست جمهوری دهم از مهدی کروبی حمایت کردند. در خبرها آمده بود که اعضای شورای مرکزی «ادوار تحکیم وحدت»، نهم آبان ماه دیداری با مهدی کروبی داشته‏اند. در این باره با آقای محمد صادقی، عضو شورای مرکزی و رییس کمیته‏ی شعب این سازمان، گفت‏وگویی کرده‏ام.

«حضور در خیابان‌ها، حاکمیت را پاسخ‌گو می‌کند»

حسین علوی: میر حسین موسوی در تازه‌ترین بیانیه‌ی خود بر اهمیت روز ۱۳ آبان تأکید کرده است. گروه‌های مختلفی از معترضان انتخاباتی هم اعلام کرده‌اند که از مناسبت ۱۳ آبان برای بیان اعتراضات‌شان استفاده خواهند کرد. بر این اساس آیا می‌توان گفت که تلاش‌های هاشمی رفسنجانی برای خروج از بن‌بست شکست خورده و هنوز سرنوشت رویدادها در خیابان‌ها تعیین می‌شود؟ در این زمینه با فرخ نگهدار گفت و گویی کرده‌ام.

«حاکمیت موفق به کنترل بحران نشده است»

حسین علوی: حبیب‌الله عسگراولادی از اعضای «حزب موتلفه اسلامی» کسانی که خواهان برخورد با آقایان موسوی و کروبی هستند را به افراط گرایی متهم کرده و گفته که این کار به نظام اسلامی ضربه می‌زند. در باره‏ی احتمال میاجی‏گری میان رهبر جمهوری اسلامی و رهبران جنبش سبز توسط بعضی از سیاسیون معتدل، گفت و گویی کرده‌ام با حسین باستانی، روزنامه‏نگار و تحلیل‏گر سیاسی.

خیابان‌هایی که یک دست سبز شد

مریم محمدی: در روزهای قبل از انتخابات شاید کسی تصور نمی‏کرد که انتخاب رنگ سبز به عنوان نماد ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی، تبدیل به نماد مبارزات اجتماعی سیاسی مردم شده و خود را به عنوان استراتژی مبارزه‏ی سیاسی، در داخل و خارج از ایران، تثبیت کند. امروز اما حرکت موسوم به جنبش سبز در بروزهای متفاوت خود به مهم‏ترین چالش سیاسی میان حکومت و مردم تبدیل شده است. در این مورد با دکتر حبیب‏الله پیمان گفت‏‌وگویی انجام دادم.

«کلیت جنبش دانشجویی از جنبش سبز جدا نیست»

مریم محمدی: در طول اعتراضات و ناآرامی‏های پس از انتخابات، یکی از نگرانی‏های حاکمیت بالا گرفتن اعتراضات پس از بازگشایی دانشگاه‏ها بود. این نگرانی بی‏مورد نبود و تقریبا از روز گشایش دانشگاه‏ها، همه‏ی دانشگاه‏های ایران کم و بیش دست‏خوش اعتراضات و تظاهرات هستند. همچنین پیوستن گسترده‏ی دانشگاه آزاد به این اعتراضات از نکات قابل تامل است. سلمان سیما، دانشجوی دانشگاه آزاد در این باره می‏گوید: «کلیت جنبش دانشجویی از جنبش سبز جدا نیست و ۶۰ درصد دانشجویان را نیز دانشجویان دانشگاه آزاد تشکیل می‏دهند.»

بازتاب راهپیمایی روز قدس در رسانه‌های جهان

نیک‌آهنگ کوثر: اگر موضع‌گیری‌های روزهای اخیر احمدی‌نژاد درباره مسائل هسته‌ای و عدم مذاکره با کشورهای ۱+۵ در این باره فضا را به اندازه کافی تیره و تار نکرده بود، مطمئناً این تأکید مجدد بر نفی مرگ چندین میلیون یهودی در دوران جنگ جهانی دوم کار خودش را خواهد کرد. رییس دولت دهم تأکید کرده است که خشم قاتلان حرفه‌ای باعث افتخار ماست.

«ریزش در نیروهای حکومت بسیار زیاد است»

فرنگیس محبی: جمعه‌ی گذشته، در جریان راهپیمایی روز قدس، ده‌ها هزار نفر با استفاده از این فرصت، صدای اعتراض‌شان را به نتیجه‌ی انتخابات ریاست جمهوری با شعارهایی در حمایت از میرحسین موسوی و مهدی کروبی منعکس کردند و بار دیگر قدرت حضور پر تجمع و اراده مصمم خود را در شهرهای متعدد ایران به نمایش گذاشتند. برگزاری روز قدس، از زاویه‌ی مقایسه‌ی اهداف اولیه‌ی آن با پیامدهای سیاسی تظاهرات امسال را، در گفت ‌و گویی با مهندس حسن شریعتمداری، تحلیل‌گر و فعال سیاسی بررسی کردم.

برخورد قانونی با رییس جمهوری که قانونی نیست

نیک‌آهنگ کوثر: با وجود تشکیل کابینه‌ی محمود احمدی‌نژاد، میرحسین موسوی رقیب اصلی او در انتخابات ریاست جمهوری هنوز دولت دهم را به رسمیت نپذیرفته است. از دکتر نعمت احمدی حقوقدان درباره‌ی مسائل حقوقی دولت نهم و روش به چالش کشیدن این دولت از سوی میرحسین موسوی پرسیدم که از چه طریق قانونی امکان دارد مشروعیت این دولت را زیر سؤال ببرد؟:

«تا این "اگر" باقی‌ست، این روند ناامیدکننده است»

مریم محمدی: تفسیر و تحلیل دهمین انتخابات، زمینه‏ها، آثار و نتایج فعلی و احتمالاً آتی آن، هنوز مورد بحث و بررسی قرار دارد. این شاید به علت تداوم آثار و رویدادهای ناشی از انتخابات باشد که ادامه‏ی دادگاه‏های دستگیرشدگان حوادث اخیر، شکایات خانواده‏های آنان و ملاقات‏هایی که هر روز به این دلایل صورت می‏گیرد، از این جمله‏اند. دکتر علیرضا رجایی، محقق و فعال ملی مذهبی به زمانه می‌گوید: «عدم خوشبینی من به روند جریانات حال حاضر بر می‌گردد به این که مدام می‌شنویم که می‌گویند "اگر" جنایاتی رخ داده باشد. تا زمانی که این "اگر" باقی‌ست؛ و این جنایات را زیر آن به نحوی کتمان می‌کنند؛ من معتقدم این روند رو به بهبود نیست.»

تنفیذ احمدی‌نژاد؛ ورود به مرحله‌‌ی تازه‌ای از اعتراضات؟

مریم محمدی: مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری در فضایی که آشکارا نسبت به دوره‌های قبل متفاوت بود، برگزار شد. غیبت هاشمی رفسنجانی، محمد خاتمی، مهدی کروبی و میرحسین موسوی، که طبق یک سنت سیاسی باید حضور می‌داشتند؛ مورد توجه اکثر رسانه‌های داخل و خارج از کشور قرار گرفت. آیا تحولات بعد از انتخابات، با تنفیذ محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهوری قانونی کشور، وارد مرحله‌ی تازه‌ای شده است؟ این بحثی است که از جوانب مختلف در گفت و گو با سعید رضوی فقیه، تحلیل‌گر سیاسی پی می‌گیرم و سپس از مهران احمدی، خبرنگار یکی از روزنامه‌های تهران درباره‌ی مشاهداتش در روز تنفیذ می‌پرسم.