برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی


گفت‌وگو با دکتر مهران براتی، کارشناس مسائل سیاسی و پژوهشگر دانشگاه برلین
بی‌نتیجه بودن مذاکرات ایران با گروه ۵+۱ در ژنو ‌

ایرج ادیب‌زاده: دور بعدی مذاکرات ایران با گروه ۵+۱، ژانویه‌ی سال‌ ۲۰۱۱، یعنی ماه آینده در استانبول خواهد بود. این تنها توافق آشکاری بود که مذاکرات دو روزه‌ی ژنو پیرامون مسئله‌ی اتمی ایران با گروه ۵+۱ دربرداشت. این گفت‌وگوها در حالی به پایان رسید که واشنگتن و تهران هریک تلاش دارند به دیگری ثابت کنند که نسبت به ۱۴ ماه پیش، تاریخ توقف گفت‌وگوها، در موضع قوی‌تری قرار گرفته‌اند. در این‌باره با مهران براتی گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌‌وگو با رضا تقی‌‌زاده درباره‌‌ی نشست دو روزه‏‌ی ژنو با حضور نمایندگان گروه ۵+۱ و جمهوری اسلامی ایران
«هدف ایران، ادامه غنی‌سازی است»

ایرج ادیب‌زاده: نشست دو روزه‌‏ی ژنو بین نمایندگان گروه ۵+۱ و جمهوری اسلامی ایران، همان‏طور که از پیش انتظار می‏‌رفت، بدون دست‌آورد مهمی به‏پایان رسید. پس از گسست ۱۴ ماهه، نمایندگان پنج کشور امریکا، فرانسه، انگلیس، چین و روسیه همراه آلمان، به ریاست کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه‏‌ی اروپا و از سوی جمهوری اسلامی، سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مسئول پرونده‏‌ی هسته‏‌ای، باهم سر میز مذاکره نشستند.



گفت‌‌وگو با دکتر مهران براتی، تحلیل‏‌گر سیاسی در برلین
راه رسیدن به نتیجه کدام است؟

مریم محمدی:‌ روز دوشنبه ششم دسامبر، پس از ۱۴ ماه وقفه، بار دیگر مذاکرات ایران با گروه ۵+۱ در ژنو، پایتخت سوییس آغاز شد و تا پایان روز سه‏‌شنبه ادامه خواهد داشت. علی‌‌رغم این‏که ایران در تحمل فشارهای اقتصادی در نتیجه‏‌ی تحریم‌‏ها در موقعیتی بسیار دشوارتر از ۱۴ ماه پیش قرار دارد، فضای پیش از مذاکرات، تفاوت چندانی با گفت‏‌وگوهای دوره‏‌ی قبل ندارد: ایران بر سر استقلال در فعالیت هسته‏‌ای خود پافشاری می‏‌کند و غرب از اعتماد‏سازی می‏‌گوید.



گفت‌وگو با دو حقوقدان، دکتر عبدالکریم لاهیجی و دکتر سعید محمودی، پیرامون تحریم هشت مقام ایران
مسئله‏ی مردم ایران، مسئله‏ی حقوق بشر است

مریم محمدی: هیلاری کلینتون، وزیر خارجه و تیموتی گایسنر، وزیر دارایی امریکا روز چهارشنبه، هفتم مهرماه، در یک کنفرانس مطبوعاتی اطلاع دادند که هشت مقام نظامی، قضایی و امنیتی ایران، شامل تحریم‏های موجود علیه ایران شده‏اند. در مورد اهمیت این مسئله از زاویه‏ی مطالبات حقوق بشر، با دکتر عبدالکریم لاهیجی و دکتر سعید محمودی گفت‏وگو کرده‏ام.



گفت‌وگو با دکتر بهروز بیات، کارشناس انرژی هسته‏ای در اتریش
جو سیاسی بین ایران و جامعه‏ی بین‏الملل بحرانی‌تر می‌شود

مریم محمدی: یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس، گزارشی ارائه داد که محتوای آن در مجموع، اعلام نارضایتی از برنامه‏های اتمی ایران و برخورد ایران با مقررات آژانس است. این گزارش مورد اعتراض دولت ایران قرار گرفت. نماینده‏ی جمهوری اسلامی در آژانس بین‏المللی انرژی اتمی نارضایتی ایران را ابراز کرد. گزارش آژانس از چه اهمیتی برخوردار است و چه نکات تازه یا تکراری‏ای را در بر دارد و نتایج احتمالی آن چه خواهد بود؟



گفت‌وگو با دکتر فریدون خاوند، درباره ی ادعای جمهوری اسلامی ایران درمورد دورزدن تحریم‌های بین‌المللی
آیا می‌توان تحریم‌های تازه را دور زد؟

ایرج ادیب‌زاده: رهبر جمهوری اسلامی می‌گوید: «ملت و مسئولان تحریم‌ها را دور می‌زنند و هم‌چون سه دهه‌ی گذشته تحریم‌ها را ناکام می‌گذاریم.». آمریکا، کانادا، استرالیا، اعضای اتحادیه‌ی اروپا و به تازگی ژاپن، تنبیه‌های جداگانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران به اجرا گذاشته‌اند. کره جنوبی هم اعلام کرد که تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرده است. در همین زمینه با فریدون خاوند گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با دکتر سعید محمودی، استاد روابط بین‏الملل و متخصص حقوق‏ بین‏المللی حفاظت محیط زیست
سرعت ایران در غنی‌سازی اورانیوم

ایرج ادیب‌زاده: در گزارش یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس انرژی اتمی آمده است: «ایران قطعنامه‏های مربوط به شورای حکام و شورای امنیت برای ایجاد اعتماد نسبت به مقاصد صلح‏آمیز هسته‏ای را به اجرا نگذاشته و با انتصاب دو بازرس که به تازگی به ایران رفته بودند، مخالفت کرده است.» در پی انتشار این گزارش، کاخ سفید اظهار نگرانی کرده است. خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد که تهران به بازرسان باتجربه‏ی آژانس، اجازه‏ی ورود نمی‏دهد.



گفت‌وگو با رضا تقی‌زاده، استاد دانشگاه گلاسکو و کارشناس سیاسی
راه‌اندازی نیروگاه بوشهر؛ نتیجه توافق روسیه و آمریکا

ایرج ادیب‌زاده: راه‌اندازی نیروگاه اتمی بوشهر چه قدر اهمیت دارد، و چه نقشی در به‌وجودآمدن تهدیدهای حمله‌ به ایران داشته است؟ این پرسشی است که با رضا تقی‌زاده، استاد دانشگاه گلاسکو در میان گذاشته‌ام. آقای تقی‌زاده می‌گوید: «تصور می‌کنم راه‌اندازی راکتور بوشهر نتیجه‌ی یک توافق کلی بین روسیه و آمریکا است و اگر ایران در مسیر این توافق به طور مستقیم قرار نگرفته باشد، به‌هرحال برخوردار از نتایج مقدماتی آن می‌شود.»



گفت‌و‌گو با منصور فرهنگ، کارشناس مسائل سیاسی در نیویورک
افزایش تهدیدات نظامی علیه ایران

ایرج ادیب‌زاده: ارشدترین مقام نظامی آمریکا، رییس ستاد مشترک ارتش آن کشور در مورد نقشه‌ی حمله‌ی نظامی و کاربرد آن توضیح نداده، اما تأکید کرده است که دستیبابی ایران به سلاح اتمی یک ریسک غیر قابل قبول است. آیا همه‌ی این تهدیدهای نظامی آمریکا علیه ایران، تنها یک بالن آزمایشی است برای پی‌بردن به واکنش افکار عمومی در آمریکا و جهان؟ در همین زمینه با منصور فرهنگ گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با هوشنگ حسن یاری، کارشناس مسائل استراتژیک، درباره تحولات جدید در برنامه‌ی هسته‌ای جمهوری اسلامی در پی توافق ترکیه با امریکا و شورای امنیت
تحولات تازه در بحران هسته‌ای ایران

حسین علوی: بنا به گزارش‌ها، پس از مذاکره و هماهنگی وزرای خارجه ترکیه و آمریکا، ترکیه پذیرفته است که فعالیت‌های دیپلماتیک خود در ارتباط با مناقشه هسته‌ای ایران و تاثیرگذاری در این زمینه را متوقف و مسئله را به شورای امنیت واگذار کند. هوشنگ حسن یاری کارشناس مسائل استراتژیک در گفت‌وگو با زمانه، بر آنست که این موضع‌گیری ترکیه همراه با مواضع قبلی برزیل، ارزش سیاسی توافق‏نامه‏ی تهران را فروپاشیده است.



گفت‌وگو با حسن شریعتمداری، دبیر شورای مرکزی جمهوری خواهان ملی ایران
چه کسانی از تحریم و جنگ سود می‌برند؟

حسین علوی: مهدی کروبی دبیرکل حزب اعتماد ملی، گروه‌هایی در جمهوری اسلامی و به ویژه در سپاه پاسداران را در مسئله تحریم‌های اقتصادی ذی‌نفع دانسته است. این گروه‏ها و گرایشات کدامند و به خاطر این منافع، تا چه حد می‏توانند در سیاست‏گذاری هسته‏ای نیز تاثیرگذار باشند؟ آیا در صورت برخورد نظامی با ایران نیز گروه‌هایی از حکومت ذی‌نفع خواهند بود؟ در این زمینه با حسن شریعتمداری گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با رضا تقی‌زاده، درباره نامه‌ی سعید جلیلی و سخنان احمدی‌نژاد درباره‌ی از سرگیری گفت‌وگوی ایران با کشورهای ۵+۱
«نامه به اشتون، محتوای منسجمی ندارد»

ایرج ادیب‌زاده: «اگر پیشنهاد ایران جدی باشد، ما آماده‌ی مذاکره هستیم.» این را مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه‌ی آمریکا می‌گوید و نخستین واکنش کشورهای غربی به نامه‌ای است که جلیلی، دبیر شورای امنیت ملی ایران به اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه‌ی اروپا نوشته است. در این نامه، سه شرط برای از سرگیری گفت‌وگو در مورد پرونده‌ی هسته‌ای جمهوری اسلامی با کشورهای ۵+۱ گذاشته شده است. در این‌باره با رضا تقی‌زاده گفت‌وگو کرده‌ام.



دکتر فریدون خاوند کارشناس اقتصاد در پاریس:
غرب ضمن تحریم ایران به تحولات درونی می‌اندیشد

حسین علوی: اگرچه دولت جمهوری اسلامی ایران، قطعنامه چهارم شورای امنیت را در ابتدا فاقد تاثیر منفی برای ایران اعلام کرد، اما اکنون پس از گذشت یک ماه و تصمیم آمریکا و اروپا به برقراری تحریم‌های یک‌جانبه، نگرانی بخش مدیریت در دستگاه دولتی و کارآفرینان بخش خصوصی به شدت برانگیخته شده است. از فریدون خاوند کارشناس اقتصاد در پاریس می‌پرسم که تفاوت عمده قطعنامه چهارم با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و اروپا، در چه زمینه‌ها و ابعادی است؟



گفت‌وگو با دکتر رضا تقی‌زاده، در ارتباط با شرایط ایران برای ادامه مذاکرات هسته‌ای
پیشنهادات احمدی‌نژاد، نه عملی است و نه مفید

حسین علوی: تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت و به دنبال آن طرح تحریم‌های جداگانه آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران، مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی و غرب را وارد فضای تازه‌ای کرده است. رئیس جمهوری اسلامی ایران، از شرایط جدید ایران برای مذاکره سخن می‌گوید و از جمله اضافه‌شدن ترکیه و برزیل به ترکیب گروه ۵+۱. نظر دکتر رضا تقی‌زاده، تحلیل‌گر مسائل هسته‌ای را در این‌باره جویا شده‌ام.



گفت‌وگو با سعید مدنی، درباره‌ی تاثیرات اقتصادی تحریم‌های سازمان‌های جهانی بر ایران
کاغذپاره‌ای نگران‌کننده

ایرج ادیب‌زاده: تحریم‌های چهارم سازمان ملل متحد، تاثیرات خود را در ایران و بیش‌ از همه بر مردم نشان می‌دهد. نگرانی از کمبود احتمالی بنزین آن‌هم در فصل گرما که مسافرت‌های زمینی مردم آغاز شده است، موجب صف‌های طولانی اتومبیل‌ها برابر جایگاه‌های بنزین در بیش‌تر شهرهای ایران و بیش از همه در تهران و اصفهان شد. در این زمینه با سعید مدنی، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با علیرضا نوری‌زاده درباره‌ی ارسال ماهواره‌ی جاسوسی جدید اسرائیل
«هدف اسرائیل، کنترل نظامی ایران است»

ایرج ادیب‌زاده: اسراییل، به‌تازگی ماهواره‏ی جاسوسی تازه‌ای را روی ایران قرار داده است. بر اساس اعلامیه‏ی وزارت دفاع اسراییل، این ماهواره‏ی جاسوسی از پایگاه پالماخیم در جنوب آن کشور به فضا پرتاب شده است. پرتاب ماهواره‏ی تازه‏ی جاسوسی اسراییل روی ایران، در شرایط بحرانی کنونی در خاورمیانه، پس از تصویب قطعنامه‏ی جدید تحریمی شورای امنیت، چه اهمیتی می‏تواند داشته باشد؟ این پرسشی است که با آقای علیرضا نوری‏زاده، در میان گذاشته‌ام.



گفت‌وگو با دکتر جلال ایجادی، درباره‌ی سخنرانی ایشان در مجلس سنای فرانسه، درمورد برنامه‌ی اتمی ایران
سیاست سانسور در ارتباط با پرونده‌ی اتمی ایران

ایرج ادیب‌زاده: برنامه‌ی اتمی ایران، روز گشته موضوع بحث مجلس سنای فرانسه بود. این جلسه به ریاست خانم دومنیک وینه، سناتور از حزب سبز‌های فرانسه و حضور چهار کارشناس فرانسوی و دو استاد دانشگاه ایرانی برگزار شد. دکتر جلال ایجادی درباره‌ی این که «آیا انتخاب مسئله‌ی اتمی چه از نظر نظامی، چه اقتصادی، گزینه‌ی درستی برای اقتصاد و جامعه‌ ایران هست یا نه؟» به گفت وگو پرداخت. با وی در همین زمینه به گفت‌وگو پرداخته‌ام.



گفتگو با رضا تقی‌زاده، درباره‌ی تصویب تحریم‌های تازه از سوی اتحادیه‌ی اروپا درمورد ایران
«روسیه در مورد ایران با آمریکا معامله می‌کند»

شیرین فامیلی: رهبران اتحادیه‌ی اروپا، روز پنجشنبه تصمیم گرفتند تحریم‌های بیشتری را علیه ایران اعمال کنند.
پیش از آن ایالات متحده‌ی آمریکا نیز اعلام کرده بود این کشور تحریم‌های علیه ایران را افزایش خواهد داد. اما وزیران ۲۷ کشور اتحادیه‌ی اروپا در بروکسل اعلام کردند علاوه بر تحریم‌های شورای امنیت، تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران وضع خواهند کرد. در این رابطه با دکتر رضا تقی‌زاده گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با ماشاء‌الله شمس‌الواعظین، روزنامه نگار و تحلیل‌گر سیاسی
لبنان، برزیل، ترکیه؛ دوستی یا فرصت‌طلبی؟

مریم محمدی: موضع‏گیری برزیل، ترکیه و لبنان در جریان تصویب چهارمین قطعنامه‏ی تحریم‏ها علیه ایران، چنان‏که آقای ماشاالله شمس‏الواعظین، روزنامه‏نگار و کارشناس مسائل خاورمیانه می‏گوید، دور از انتظار نبود. اما نگاهی به زمینه‏ی سیاسی و اقتصادی این تصمیم و بررسی جایگاه این کشورها در مناسبات و تحولات سیاسی آینده، مسائلی هستند که درباره‏ی آن‏ها با آقای شمس‏الواعظین بیش‌تر گفت‏وگو کرده‏ام.



دکتر مهران براتی، تحلیل‌گر سیاسی، درباره پیشنهادات برای گشایش بن‌بست هسته‌ای:
یا تعلیق غنی‌سازی یا اجرای پروتکل الحاقی

حسین علوی: بنا بر گزارش‏ها قرار است حداکثر تا ۲۱ ماه ژوئن، یعنی دو هفته‏ی دیگر، طرح جدید تحریم‏ها علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب برسد. علت این که تلاش‌های جمهوری اسلامی و حتی توافق هسته‏ای تهران نتوانست هیچ نقش بازدارنده‌ای در این زمینه بازی کند چیست؟ مهران براتی، تحلیل‌گر سیاسی، دلیل آن را نادیده گرفتن دو راه حل مشخصی می‌داند که به جمهوری اسلامی ارائه شده است.