۱۲ تمبر سفیر آزادی

پانته‌آ بهرامی

یک‌سال و اندی از شروع جنبش اعتراضی مردم ایران در پی دهمین انتخابات ریاست جمهوری می‌گذرد و علاقه‌مندان هنر نقاشی، سهیل توکلی را با نقاشی‌ها و ویدیوهای دیجیتالش می‌شناسند.

سهیل توکلی درباره‌ی شروع این نوع از فعالیت‌های خود می‌گوید:

از زمانی که جنبش اعتراضی شروع شد، به‌تدریج جریان نقاشی‌های من به‌سمت‌وسوی جنبش نزدیک شدند. من حتی همان‌ها را درقالب کارم به مردم عرضه می‌کردم. غیر از این نمی‌توانستم کاری انجام دهم. هر روز صبح با اخبار بد بیدار می‌شدم. آرامش نداشتم. یا باید می‌نشستم پای اخبار و یا کاری می‌کردم که با جنبش ربط پیدا کند. با این زمینه‌ی فکری، نقاشی‌های راهپیمایی‌های سبز روی لباس شروع شد.

در طول این یک‌سال و اندی، حدود ۲۹۰ نقاشی روی لباس و حدود ۹۰ نقاشی دیجیتال کار کرده‌ام که در قالب ویدیوهای ماهانه، حدود ۳۰ ویدیو، عرضه شده‌اند. از ابتدای سال جدید نیز مجموعه‌ای به نام نیمه‌ی خالی شروع کردم که به موانعی که جامعه برای رسیدن به آزادی با آن درگیر است می‌پردازد.»

منظورتان از نیمه‌ی خالی به طور مشخص چیست؟

من در ایران بزرگ شده‌ام. من به جنبش نپیوستم بلکه در آن حل شدم. آرزوهای جنبش را آرزوهای کودکی خودم دیدم. افت و خیزهای جنبش، باعث شد به گذشته برگردم و مشکلاتی که جوانان ایرانی در مملکت خودشان دارند یکی‌یکی در ذهنم مرور شوند. برای مثال مسئله‌ی اعتیاد. می‌دانم که در جامعه‌ی ما فراگیراست و این جوانان نمی‌توانند در جنبش فعال شوند.

یا در قسمت دوم در مورد آن عاشورای استثنایی، خبری خواندم که کسی می‌گفت باتوم خوردیم، کتک خوردیم، بچه‌های‌مان را زدند و با ماشین از روی‌شان رد شدند، ولی دل‌مان نشکست تا آن زمان که دیدیم مردم در صف غذای دولتی هستند و برای آن سرو دست می‌شکنند.

تا الان شش قسمت نیمه‌ی خالی را ساخته‌ام و اگر بخواهم به آن درست بنگرم شاید نامحدود خواهد بود.

سنت و ستیز

سهیل توکلی، تا امروز توانسته ۱۲نمونه از نقاشی‌هایش را به عنوان تمبر به تصویب پست آمریکا برساند. حالا این تمبرها که نمادی ازجنبش آزدای‌خواهی ایران هستند می‌توانند به هرجای دنیا پرواز کنند و پیام آور صلح و دوستی باشند.

سهیل توکلی می‌گوید:

این ۱۲ تمبر حاصل یک ماه و نیم نامه‌نگاری من بود که وارد آن نمی‌شوم. مشکلاتی داشتم، مطالبی که روی آن می‌نوشتم پذیرفته نمی‌شدند. تعدادی از نقاشی‌ها که جنایت یا فاجعه را نمایش می‌دادند و یا یک تمبر که در مورد تجاوز بود پذیرفته نشدند. چون نمی‌خواستند در تمبرها نمایشی از خشونت داشته باشند.

مثلاً در مورد اعتیاد نوشته بودند چنین چیزهایی را چاپ نمی‌کنیم چون می‌توانند تشویق‌کننده باشند، ولی تمبرهایی را که بوی صلح، آزادی و آزادی‌خواهی و آرامش می‌دادند به‌تدریج پذیرفتند. من در مجموع از ۳۶ تمبری که فرستادم توانستم اجازه‌ی چاپ ۱۲ تا از آنها را بگیرم. این تمبرها معتبر هستند. می‌توانند در سراسر آمریکا استفاده شوند و به تمام دنیا ارسال شوند. حتی پست ایران بر اساس قراردادهای بین‌المللی باید پاکت‌ها را به گیرنده‌ها برسانند. این تمبرها می‌توانند چرخشی داشته باشند.

مجموعه‌ی این تمبرها بار فرهنگی، آزادی‌خواهی و انسانی دارند. هدف من ایجاد یک حرکت در درون جنبش بود. افرادی که به هر دلیلی محدودیت دارند و نمی‌توانند حضور فیزیکی برای مثال در مقابل سازمان ملل داشته باشند ولی مایلند برای جنبش کاری بکنند، اگر مثلا در یک روز بخصوص مانند روز عاشورا این کارت پستال ها و تمبرها را تهیه و مثلا به یک نقطه مثل سازمان ملل بفرستند نوعی اطلاع‌رسانی کرده‌اند.

تصور کنید یک میلیون نفر این کار را انجام دهند. خب! می‌تواند آغاز یک حرکت باشد. هرکس می‌تواند پیام خود را حتی چاپ کند و دستخط خودش نیز نباشد.

هدفم این بود که این تمبرها دو جنبه را در بر بگیرد. جنبه‌ی اول اینکه نمایش فرهنگی ما باشد. مثل نوروزکه موضوع یکی از تمبرهاست. جنبه‌ی دوم آن این است که بتوانیم اتفاق‌هایی را که در یک‌سال اخیر رخ داده ثبت کنیم و خاطره‌ی تاریخی از آن بسازیم؛ هر چند خاطره‌ی تلخی است ولی ثبت آن موثر است.

ما امروز کمپین‌های مختلفی در ارتباط با زندانیان سیاسی داریم. یکی از تمبرهای این مجموعه در مورد زندانیان سیاسی در یک سلول انفرادی است. این تمبر می‌تواند صدایی باشد و با مهری که بر آن می‌خورد در واقع می‌شود گفت صدایی است که پژواک آن قطع نمی‌شود و می‌تواند مستمر باشد.

تمبر دیگر در مورد راهپیمایی‌های سبز است که مردم در سطح خیابان حرکت می‌کنند. تمبری بعدی، هفت‌سینی است از بچه‌هایی با شال سبز؛ هرکدام یکی از سوژه‌های هفت سین را به‌دست گرفته‌اند.

یکی دیگر از تمبرها لاله‌های سرخ را نشان می‌دهد. سمبل افرادی است که در خیابان‌ها کشته شده‌اند؛ خونی که در خیابان‌ها ریخته شده در آسفالت‌ها ترک ایجاد می‌کند و مردم صبح روز بعد می‌بینند که آسفالت‌ها ترک خورده است و خیابان‌ها مملو از لاله هستند.

برخی از تمبرها نیز یادآورمعماری‌های ایران هستند؛ مثل حافظیه. به‌عنوان یادمان‌های شهرها و مکان‌یی که در فرهنگ ما جای ویژه‌ای دارند؛ مثل عالی قاپو و یا آرامگاه کورش.

تمبر دیگر مادر عزاداری را به همراه خانواده‌اش نشان می‌دهد. مردم کف خیابان شمع روشن کرده‌اند. این نقاشی از نظر موقعیت درست نقطه‌ای است که نیروهای انتظامی با ماشین از روی آن جوان رد شد.

دوتا از این نقاشی‌ها روی پارچه کارشده‌اند که یکی راهپیمایی سکوت است و دیگری نمایش جنبش سبز است که به‌صورت محو روی آن نوشته شده است Free Iran و بقیه دیجیتالی هستند.

اگر کسی بخواهد به‌عنوان یاد بودی از این دوران این تمبرها را نگه دارد تهیه‌ی آن چگونه امکان‌پذیراست؟ آیا از طریق سایت شما ممکن است؟

ابتدا می‌خواستم کسی را پیدا کنم که بتواند این تمبرها را در تیراژ بالا چاپ کند که هنوز موفق نشده‌ام ولی از وجود چنین فردی استقبال می‌کنم. من نمی‌توانم این تمبرها را چاپ کنم مگر آنکه سفارش بگیرم. کارت پستال و تمبر مشابه را می‌توانند در این‌جا پیدا کنند.

تمبرها درصفحات ۲۰ تایی و کارت پستال‌ها ده تایی هستند.

این تمبرها را نمی‌توان از طریق پست تهیه کرد؟

فعلاً از طریق وب‌سایت تهیه می‌شود. اگر از این تمبرها استقبال شود می‌توان با پست آمریکا هماهنگ کرد. پست، تمبری را چاپ می‌کند که بتواند بفروشد، زیرا سوژه برای چاپ زیاد است. کما اینکه همیشه تمبرهای جدید در آمریکا چاپ می‌شوند.

این امکان برای ما هست که چهار تا از این تمبرها را انتخاب کنیم و در یک بلوک ارائه دهیم. آن زمان مراحل قانونی زیادی دارد که بتواند زیر پوشش چاپ خود پست آمریکا برود. این امکان‌پذیراست و بستگی به این دارد که این تمبرها تا چه حد مخاطب پیدا کنند.