پایان همایش جوانان و دانشجویان ایرانی اروپا در آلمان

پژمان اکبرزاده

همایش جوانان و دانشجویان ایرانی مقیم اروپا، شب گذشته به پایان رسید. این گردهمایی سه روزه از یکم اکتبر 2010 در دانشگاه آزاد برلین در جریان بود، همایشی که از ماه‌ها پیش توسط گروه‌های جوانان و دانشجویی از سراسر اروپا با گرایش‌های سیاسی گوناگون برنامه‌ریزی شده بود.

گردانندگان همایش «دیالوگ» در تلاش بودند که با عبور از تفاوت‌های نگرشی، بر سر ارزش‌هایی مانند ایجاد فضایی باز در جهت گفتگوی چند جانبه بین فعالان جوانان و دانشجویی، گام‌های مثمرثمری بردارند. تقریبا همه شرکت‌کنندگان، سخنرانان و برگزارکنندگان همایش، جوانانی بودند که نقشی در جریان انقلاب اسلامی 1357 در ایران نداشته‌اند.

دانشگاه آزاد برلین، محل برگزاری همایش - عکس‌ها از پژمان اکبرزاده

در نخستین روز همایش، گزارشی از آنچه مطرح شده در «زمانه» منتشر شد. از بحث‌های جالب مطرح شده در همایش که پس از نشر آن گزارش، ایراد شد باید به سخنرانی هژیر پلاسچی اشاره کرد؛ فعال سیاسی که بررسی پیشینه فعالیت‌های «کنفدراسیون» را برای سخنرانی خود برگزیده بود. هژیر پلاسچی بر این باور بود که «برخلاف تصور عمومی، کنفدراسیون، انجمن دانشجویان ایرانی در اروپا نبود بلکه ائتلافی از دانشجویان عضو سه حزب سیاسی بود: جبهه ملی - جامعه سوسیالیست‌ها - دانشجویان عضو حزب توده.» او افزود: «معلوم است که در چنین ساختاری، آن هم با گذشته‌ای که از کودتای مرداد 32 آمده و تمام دعواهایی که بین جبهه ملی و حزب توده در جریان بوده، بیشتر اعضا معتقدند که هیئت دبیران نه در کنگره‌های کنفدراسیون بلکه در بیرون از آن تعیین می‌شدند؛ در توافق بین احزاب تشکیل دهنده کنگره.»

هژیر پلاسچی، فعال سیاسی مقیم آلمان

این فعال سیاسی که به تازگی به آلمان مهاجرت کرده در ادامه بحث انتقادی خود درباره فعالیت‌های کنفدراسیون گفت: «چنین ساختاری در کنفدراسیون چند آسیب داشته که گفته نمی‌شود. کنفدراسیون نه تنها در سطح ایران بلکه در سطح جهانی یک تشکل تاثیر گذار بود: در مبارزه برای سیاهان، برای جنگ ویتنا‌‌م، فلسطین، دیکتاتوری در عربستان،... ولی به دلیل ساختاری، بدنه کنفدراسیون در جریان مبارزه توانمند نشد. خستگی ناپذیر کار می‌کرد؛ با انقلابیون حرفه‌ای که گاهی ماه‌ها به دلیل مسئولیت‌شان از اتاق کارشان نمی توانستند بیایند بیرون. ولی فکر و برنامه ریزی نمی‌کردند و مجبور بودند روی خطی حرکت کنند که سر کنفدراسیون تعیین می کرد...»

یکی دیگر از موضوع‌هایی که در همایش به آن پرداخته شد، نقش ایرانیان مقیم خارج در پیگیری مطالبات مردم از حکومت بود. امین حصوری، در سخنرانی خود نسبت به این موضوع که نقش ایرانیان در خارج به دنباله‌روی از حرکت ایرانیان داخل کشور بدل شده انتقاد کرد و گفت: «آیا ما ایرانیان مقیم خارج به عنوان یک جمع، یک فرد، حق نداریم صدای خودمان و درک خودمان از شرایط ایران را در فضای گفتمان جاری کنیم؟ ما داوطلبانه از این حق چشم‌پوشی کردیم. بسیاری از ما در این بازی افتادیم، در نتیجه از نقش مستقلی که می‌توانستیم در جنبش اخیر به عهده بگیریم غافل ماندیم...»

یکی دیگران سخنران همایش جوانان و دانشجویان ایرانی مقیم اروپا، وحید ولی‌زاده، فعال دانشجویی مقیم سوئد بود. او نیز که به تازگی ایران را ترک کرده در سخنرانی خود به دگر سازمان‌یابی‌های سیاسی در ایران پرداخت و اینکه چنین شیوه‌ای چگونه می‌تواند فعالان را از ایده‌های اصلی خود دور کند. وی بر این باور بود که بسیاری با شور و دغدغه برای تغییر شرایط، در هجده یا بیست سالگی به دانشگاه رفته‌اند و فعال سیاسی شده‌اند ولی از طریق عضویت در نهادهایی، در روندی دو یا سه یا ده ساله تبدیل شده‌اند به مدافعان نظم عمومی. کسانی که وقتی مقایسه‌شان می‌کنیم با آرمان‌هایی که در ذهن داشتند می‌‌بینیم خیلی متفاوت شده‌اند. چون آن سازمان‌ها نحوه اندیشیدن آنها را رقم زدند.

ولی‌زاده گفت: «اینگونه مثال‌ها سازماندهی از سوی دیگران را نشان می‌دهد. بسیاری در ایران هستند که نحوه موجود سازمان‌دهی به نفع‌شان است.»

وحید ولی‌زاده، فعال دانشجویی مقیم سوئد

همایش «دیالوگ» در دانشگاه آزاد برلین، یک بخش بین‌المللی نیز در خود داشت. یکی از سخنرانان در این بخش که به زبان انگلیسی ارائه شد سولوی کارلسون، سخنگوی اتحادیه سراسری دانشجویان اروپا بود. وی در بخشی از سخنانش گفت: «ایرانیان بسیاری در اروپا هستند و می توانند از تجربیات جنبش های دانشجویی در اروپا استفاده کنند. می توانند ایده هایی را بگیرند و با شرایط خود تطبیق دهند؛ همچنین از بابت شکل سازماندهی برنامه ها.»

بخش بین‌المللی همایش

پویا علاقه‌بند نیز از سخنرانان این بخش بود. او که دانشجوی دانشگاه تورنتو است، از چند ماه پیش در ترکیه به یاری پناهندگان ایرانی مشغول است و تصمیم دارد مستندی در این رابطه بسازد. علاقه‌بند با نمایش چند قطعه فیلم و عکس از وضعیت نابسامان پناهجویان ایرانی در ترکیه اعم از فعالان سیاسی تا اقلیت‌های جنسی و مذهبی سخن گفت.

پریسا نصرآبادی، فعال سوسیالیست از سوئد نیز در بحثی از «ضرورت احیای کنفدراسیون دانشجویی و جوانان خارج از کشور» سخن گفت. او گفت: «آنچه اکنون برای دومین بار مبنای ضرورت چنین کنفدراسیونی را فراهم آورده، بر خلاف تجربه پیشین، نه به این دلیل است که اقتصاد داخلی ایران در برهه کنونی به مرحله‌ای از رشد و ثبات رسیده و این امکان اعزام دانشجو به خارج را فراهم آورده بلکه به دلیل اختناق سیاسی و تحرکات برابری خواهانه است.»

پریسا نصرآبادی، فعال سوسیالیست مقیم سوئد

«تاثیر تحریم‌ها بر دانشجویان ایرانی مقیم خارج» نیز از موضوع‌هایی بود که احسان امینی از وین به آن پرداخته بود. این فعال دانشجویی در سخنرانی خود گفت: «از آنجا که هدف تحریم‌ها اعمال فشار و محدودیت برای دولت ایران به‌ویژه در زمینه نظامی است، اعمال چنین تحریم‌هایی، فشار مستقیم را متوجه مردم ایران می‌کند. در این راستا گروهی از دانشجویان ایران در اتریش با همکاری سازمان دانشجویان اتریشی در حال تنظیم نامه‌ای برای وزارت خارجه این کشور هستند تا راهی برای انتقال ارز برای دانشجویان بیابند. چرا که در صورت ادامه این روند، بسیاری از دانشجویان ایرانی ناگزیر به بازگشت به ایران خواهند بود.»

بابک فراهانی که در فرانسه به فعالیت‌های هنری در زمینه تئاتر مشغول است نیز از سخنرانان همایش «دیالوگ» بود. او که در «کمیته مستقل ضدسرکوب شهروندان ایرانی» نیز در پاریس حضور فعالی داشت. فراهانی در سخنرانی خود به تهیه «تقویم دیگر» توسط یارانش اشاره کرد. او گفت: «در فرایند تهیه این تقویم، کارگروه‌هایی‌ تشکیل شد که رخداد‌ها و حوادثی را که بنا به مصلحت‌های استبداد از تقویم رسمی ایران حذف شده بود از بین منابع مختلف استخراج کرد و آنها را در این تقویم گنجاندند. طرح‌های گرافیکی این تقویم هم توسط طراحان ایرانی‌ داخل و خارج ایران تهیه شده و به دست ما رسیده که بدون ذکر نام طراح، در این تقویم از آنها استفاده شده است.»

همایش «دیالوگ» که برگزارکنندگان و شرکت کنندگان در آن از سراسر اروپا راهی برلین شده بودند، شب گذشته در حالی پایان یافت که بسیاری از حاضران این امید را داشتند که در آینده نزدیک، بحث‌های خود را در برنامه‌هایی منسجم‌تر در کشور‌های گوناگون ادامه دهند. دانشجویانی که بخشی از آنها گاه آرامان‌گرایانه و گاه به افراط از همراهی با نسل گذشته فعالان سیاسی ایران دوری می‌جویند و به باورهای خود بسیار معتقد و امیدوارند.