یک کتابخانه‌ی مجازی پر از کتاب‌های نایاب

نادر افراسیابی

کتابخانه‌های مجازی به زبان فارسی پیشینه‌ای دراز در اینترنت فارسی‌زبان دارند. از همان نخستین حرکت‌ها در وبلاگ‌نویسی عده‌ای همواره در اندیشه‌ی معرفی و عرضه‌ی آنلاین کتاب بودند و جالب اینجاست که این حرکت‌ها در بیشتر مواقع خودانگیخته و کتاب‌ها هم رایگان بوده است. اکنون خوانندگان فارسی‌زبان می‌توانند بسیاری از کتاب‌ها و نشریات نایاب را در اینترنت پیدا کنند و دانلود کنند و بخوانند. یکی از این کتابخانه‌ها، کتابخانه‌ی مجازی «در عظیم خلوت من» است. با م. ایل‌بیگی بنیانگذار این کتابخانه‌ی بزرگ با کتاب‌های نایاب که «هر روز و غالباً چند بار در روز یک یا چند بخش‌اش را به روز می‌کند»، گفت و گویی کرده‌ایم که می‌خوانید:

آقای ایل‌بیگی،مدیر کتابخانه‌ی مجازی« خلوت عظیم من»

آقای ایل‌بیگی، کتابخانه‌ی مجازی‌ای که شما چندی‌ست در اینترنت به راه انداخته‌اید «خلوت» نام دارد، اما در نظر اول چندان خلوت هم نیست. چند عنوان کتاب تا امروز شما در این فضا فهرست کرده‌اید؟

«خلوت» نه به معنی کمی، که به معنایِ کتابخانه‌ی سايت «... در عظيم خلوت من! » - برگرفته از عنوان يکی از اشعار بردار ناجوانمردانه از دست رفته‌ام (که بگذريم - که گويا «گذشتن، خوب است !» )؛ «خلوت»، يعنی در «تنهائی» کارکردن – بی از ياد بُردن «ديگران» و هميشه در خدمت بودن - با مخارج زياد اين بودجه‌ی تا بی‌نهايت ناچيز....تاکنون ۳۳۵۳ کتاب و نشريه آمده است .


این کتابخانه را کی راه‌اندازی کردید؟

شروع کردم در سال ۱۳۸۱با فرستادن‌شان (با نام‌های مستعار «ميمالف»، «گيلک آذری» و... نام خودم) به سايت‌های به‌اصطلاح «مطرح» و «معروف» (حدود ۲۰ سايت) ، و از سال ۱۳۸۳سايت شخصی‌ام را با نام «روزانه‌ها» به‌راه انداختم و آن را ( به دلائلی که جای بازگو کردن‌شان در اينجا نيست) ، حذف کردم و با حفظ تمام مطالبش در سايت جديد «... در عظيم خلوت من!»، در سال ۱۳۸۷، آوردم و هنوز ادامه دارد ...

کتاب‌هایی که شما در کتابخانه‌تان ارائه داده‌اید، بیشتر از قلمرو کتب ممنوعه‌ای است که در سی سال گذشته در خارج از ایران منتشر شده. آیا جهت‌گیری سیاسی و فرهنگی مشخصی در این کار داشته‌اید

بخشی از اين کتاب‌ها را از سايت‌ها و وبلاگ‌های موجود در آن زمان آوردم و بعد ديدم که آنها ، کم کم ، «مرحوم» می‌شوند - و دريغا ! پس سعی کردم که ديگر «لينک» ندهم و مستقيماً آنها را در کامپيوتر و سايتم بگذارم. اما، منتشر شده‌های خارج از کشور نيستند و حتی بیشتر نشر داخل‌اند.

این کتاب‌ها را از کجا و چگونه تهیه کردید؟

بسياری از اين کتاب‌ها و نشريات را از کتابخانه‌ی شخصی‌ام آورده‌ام . کَمَکی هنوز دارم . در سال ۱۳۵۸حماقت کردم و مجموعه‌ی هزاران کتاب ناياب را به ايران بردم و زمانی که مجبور به ترک ايران شدم ، آنها را به دوستی سپردم و با دستگيری او ، يا «خمير» شدند و يا - به احتمال بيشتر - ، در «بازار سياه» به فروش رفتند.

مبنای کار شما بر تهیه عکس و گراور از صفحات کتاب‌ها و تشریات است. فکر نمی‌کنید عکس‌ها کمی صفحه شما را سنگین می‌کند و دسترسی یه آن را برای همو‌طنان ما در ایران دشوار؟

-ببينيد ، مشکل من «ناداری» ( هم به معنی بی بهر‌گی از اطلاعات فنی و هم از امکانات پيشرفته‌ی فنی) است .می‌دانم - و به خوبی می‌دانم - ، که « دارندگان» می‌توانند همين کتاب‌ها و نشرياتی که من می‌آورم ، با حجم بسيار کمی بياورند . در اين رابطه، تاکنون، ايرادات بسياری از من گرفته‌اند و حق هم دارند، اما پيرامردی چون مرا، بی‌امکانات مالی ، بی آشنائی با «فنون»، بی «ياری» برای مدد ، چه دارد که در جواب بگويد : «گر تو بهتر می‌زنی، بستان، بزن !...» . چرا نمی‌زنيد و چرا حرمت کار کسانی را که "از حلق خود برمي‌دارند و در حلق شما می‌ريزند ، نداريد؟» گيرم که «عسل» نيست، «زهر» هم نيست - هست ؟

نه. زهر نیست. مشکلی هم نیست. سئوالی است که خوب بود برای اطلاع‌رسانی درباره‌ی حرکت‌های فرهنگی مستقل و خودانگیخته و مشکلاتی که در این نوع کارها وجود دارد با شما در میان می‌گذاشتیم. استقبال کاربران از کتابخانه‌ی شما تا چه حد بوده است؟

شايد باورتان نشود: خوب و بسيار خوب! کافی است که به جستجوگرها - از جمله «گوگل»- ، نطری بیندازيد : هرآنچه می گرديد ، سايت «...خلوت» در بالاهاست . تأسفم در اين است: با «فيلتر» شدن سايتم ، ۸۰ درصد از خوانندگانم در ايران را از دست داده‌ام ، اما، هنوز، خیلی از سايت‌ها آرزوشان اين است که به‌اندازه‌ی من مراجعه‌کننده داشته باشند ...

به شما تبریک می‌گوییم و از شما تشکر می‌کنیم به خاطر این مصاحبه.

کتابخانه‌ی مجازی « درعظیم خلوت من»