«اسلام نیاز به سرباز دارد»

فرنگیس محبی

سخنان اخیر محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری اسلامی ایران در مخالفت با سیاست کنترل جمعیت، انتقاد تعدادی از نمایندگان مجلس را برانگیخت که آن را با توجه با مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری در ایران غیرمنطقی خوانده‌اند.

دراین رابطه با حسین لاجوردی جامعه‌شناس و رئیس انجمن پژوهشگران ایران گفت‌وگو کردم و ابتدا این سوال را مطرح کردم که رئیس جمهوری ایران در مخالفت با سیاست کنترل جمعیت چه اهدافی را دنبال می‌کند که صادق محصولی وزیر رفاه هم از او حمایت کرده است؟

فلسفه‌ی آقای احمدی‌نژاد استفاده از تجربه‌ی آقای خمینی است. یعنی روزی که آقای خمینی در شروع انقلاب این بحث را کردند که جلوگیری از ازدیاد جمعیت نباید وجود داشته باشد. چون ،یک، حرام است. دو، این که اسلام نیاز به سرباز دارد. در نتیجه پیامد این ماجرا این شد که در طول این سال‌ها بعد از صحبت آقای خمینی و بعد از ایده‌ای که ایشان مطرح کرده بودند، نخست این که جمعیت دو برابر شد، دو، بدبختی این جمعیت یعنی انفجار جمعیت به وجود آمد. انفجار جمعیت الزاماً به این معنا نیست که تعداد جمعیت زیاد می‌شود. به این معناست که کیفیت جمعیت برای ادامه‌اش کم می‌شود.

شما در نظر بگیرید، در طول این سال‌های شروع انقلاب به این طرف جمعیت ما دو برابر شده، ولی به عنوان مثال میزان اعتیادمان چهار برابر شده است. جمعیت‌مان دو برابر شده، ولی جمعیت زندانی‌مان سیزده برابر شده. جمعیت‌مان دو برابر شده، ولی بیست میلیون زیر خط فقر و چهارده میلیون زیر خط گرسنگی مطلق داریم. در عین حال بیکاری، مسائل و مشکلات آسیب‌های اجتماعی مثل فحشاء و غیره.

تصور من براین است که آقای احمدی‌نژاد فقط و فقط الان همانطور که خودشان هم مطرح می‌کنند تهدیدی که الان علیه ایران بوجود آمده، به این موضوع می‌اندیشند که باز مانند گذشته که جنگ ایران و عراق بود ، کشور نوجوانان بسیاری برای فرستادن به صحنه‌ی جنگ داشته باشد. مثالی که آقای محصولی در این رابطه زده‌اند، بسیار بسیار مثال مشخصی است.

ایشان می‌گویند که ما مهد کودک‌هایمان را موظف می‌کنیم که با ضوابط اسلامی کار کنند. ضوابط اسلامی و موازین اسلامی این است که مثلا خانمی چادر سرش کند یا یک آقا به عنوان مثال ریش و غیره داشته باشد. بچه‌ی دو ساله که نمی‌تواند این کارها را بکند. ایشان می‌گوید که الگوی ما شهید فهمیده است. زیرا آقای خمینی در این زمینه گفتند، فهمیده در ۱۲ سالگی شهید شد و خودش را انداخت زیر چرخ‌های تانک. الان که این بحث را می‌کنند در ۱۳ سالگی باید بچه‌ها تربیت شوند برای آیند‌ه‌ی مملکت، آینده‌ی اسلام، دقیقا یعنی همین. چون سیزده‌سالگی دیگر بچه‌ای وجود ندارد.

حسین لاجوردی جامعه‌شناس و رئیس انجمن پژوهشگران ایران

آقای احمدی‌نژاد گفته‌اند که ۱۵۰ میلیون نفر می‌توانند در ایران در رفاه زندگی کنند. در حالی که جمعیت ایران حدود ۷۰ میلیون نفر است. فکر می‌کنید که با مشکلات اقتصادی که اکنون جمهوری اسلامی با آن رو‌بروست، آقای احمدی‌نژاد منظورش از رفاه چیست؟

از اول فرودین ماه سال ۸۹ اعلام کردند که جمعیت ایران شده ۷۴ میلیون و هفتصد هزار و اندی؛ یعنی نزدیک به ۷۵ میلیون نفر. ببینید، مسأله‌ی رفاه از نظر آقای احمدی‌نژاد همین بحثی است که در مورد یک میلیون تومان برای بچه‌ای که به دنیا می‌آید مطرح می‌کنند. ولی ما شاهد این هستیم که در حال حاضر در داخل ایران روزانه بین حدود ۵ تا ۶ هزار نفر بچه متولد می‌شود و نسلی که در شروع انفجار جمعیتی دوره‌ی آقای خمینی به سن باروری رسیده است، در یک مرحله‌ی دیگر رشد جمعیت را در ایران بالا خواهد برد.

یک میلیون تومانی که آقای احمدی‌نژاد می‌گویند، فقط و فقط شاید، اگر ما حساب کنیم، هزینه‌ی تغذیه‌ی یک بچه در یکسال هم نشود. آقای احمدی‌نژاد شاید مفهوم رفاه را نمی‌شناسند و به این دلیل است که این مسأله را مطرح می‌کنند.

ما در کشورهای پیشرفته‌ی دنیا می‌بینیم پیش از آنکه بچه‌ای متولد ‌شود، از سوی دولت در مرحله‌ی اول به این فکر می‌کنند که از نظر تغذیه، سلامت مادر، رسیدگی به مادر (که مادردر چه وضعیتی باید باشد)، تا زمان تولد بچه و مسأله‌ی تغذیه‌اش چه پیش‌بینی‌هایی صورت می گیرید.

ما شاهد این هستیم که در بسیاری از کشورها مثل انگلیس وقتی بچه‌ای می‌خواهد متولد شود، فکر هفت سال بعدش، فکر مسأله‌ی ثبت نام مدرسه‌اش را هم می‌کنند. و از آن طرف باز فکر دانشگاه، فکر کار پیدا کردن، فکر ازدواج و... همه‌ی این برنامه‌ریزی‌ها برای بچه‌ای است که می‌خواهد متولد شود. من نمی‌فهمم که آقای احمدی‌نژاد با این گستردگی فقر، بیکاری و تورم منظورشان از رفاه چیست؟

بعضی از نمایندگان مجلس هم از این طرح انتقاد کرده‌و گفته‌اند که دولت اگر می‌تواند مشکلات همین ۷۰ میلیون نفر را حل کند. حالا به نظر شما تا چه حد این افزایش جمعیت بر مشکلات فعلی اضافه خواهد کرد؟

ملاحظه کنید، در حال حاضر بیشترین گروه سنی جمعیت‌مان بین ۲۰ تا ۲۹ سال است. یعنی این گروه سنی بیشترین جمعیت ایران را تشکیل داده است. به عبارتی ۲۳/۵ درصد کل جمعیت ایران، یعنی از هر چهار نفر تقریبا یک نفر، در این گروه سنی است. این گروه سنی گروهی است که به مدرسه و به دانشگاه رفته است و وقتی فارغ التحصیل می‌شود و از دانشگاه بیرون می‌آید، از هر چهار فارغ‌التحصیل بیشتر از دو نفرشان بیکار هستند.

سالی یک میلیون نفر به ارتش بیکاری ایران اضافه می‌شود، که این غیر از مسائل جنبی در رابطه با تورم اقتصادی و غیره است. من فکر می‌کنم که اگر آقای احمدی‌نژاد بحث ۱۵۰ میلیون نفر را می‌کنند، فقط و فقط مساحت مملکت را در نظر می‌گیرند. جمعیت زیادی که فقر بر آن حاکم است، بیکاری برآن حاکم است و بسیاری از آسیب‌ها در آن وجود دارد، قدرت نمی‌آورد. ضعف می‌آورد. و ما شاهد هستیم که بسیاری از کشورهای پرجمعیت، فقیرترین کشورهای دنیا هستند.

در پنج سال گذشته آقای احمدی‌نژاد طرح‌های مختلفی را ارائه دادند که خیلی‌از آنها یا دنبال نشدند یا با شکست روبه‌رو شدند. فکر می‌کنید که این طرح هم به همان سرنوشت دچار شود یا فکر می‌کنید آقای احمدی‌نژاد در مورد این طرح جدی هستند؟

باید بگویم که من سه سال و نیم قبل از انقلاب تا خود انقلاب مسئول پروژه‌ی سازمان ملل بودم برای رشد جمعیت و کاهش جمعیت در ایران.

مسأله این است که همیشه کاهش جمعیت بسیار بسیار کار سختی است. برای این که آگاهی دادن به جامعه را می‌خواهد، بالابردن سواد و آگاهی زنان را می‌خواهد، بالابردن سطح سیاسی جامعه را می‌خواهد، بهبود شرایط اقتصادی جامعه را می‌خواهد. ولی بالابردن جمعیت بسیار ساده است. می‌شود با خرافات این کار را انجام داد. وقتی جامعه‌ای از نظر اقتصادی فقیر است، می‌توانند با چاه جمکران و غیره، این امکان را بدهند که بروند بچه را زیاد بکنند. نگهداری و رشد و تربیت بچه است که مسأله بوجود می‌آورد.

ولی در پاسخ شما این که آقای احمدی‌نژاد طرح‌های دیگری را هم گفتند و دنبال نکردند، در این زمینه دو برخورد وجود دارد. یک برخورد بحث آگاهی جامعه است که خوشبختانه جامعه‌ی ما به مرحله‌ای از آگاهی رسیده و به مرحله‌ای از توانمندی زندگی‌اش رسیده که می‌داند یک بچه چه هزینه‌ای دارد؛ هزینه‌ی درسش، تغذیه‌اش، دانشگاه‌اش و غیره.

یکی از دلایلی که رشد جمعیت ایران در صد سال گذشته کاهش پیدا کرده، همین بوده. ولی به هرحال به سن باروری جمعیت جدید رسیده است.

مرحله‌ی بعد بحث تحریم‌های اقتصادی است که از سوی جامعه جهانی در مورد ایران می‌خواهد اجرا شود که آقای احمدی‌نژاد توانمندی این کار را هم ندارند که بتوانند ادامه دهند. هرچند که یک میلیون تومان پولی نیست، ولی همین هم امکانش وجود ندارد و باید منتظر مسائل داخل ایران باشیم که به هرحال کارشناسان بسیاری برابر این طرح ایستاده‌اند و حتی از نمایندگان مجلس هم همین طور. تصور من براین نیست که در نهایت این موضوع راه به جایی ببرد.