انتخابات عراق و تناقض در نتایج شمارش آراء

شیرین فامیلی

در حالی که آخرين نتايج شمارش آرای انتخابات پارلمانی در عراق حاکی از پيشی گرفتن ائتلاف «العراقيه» به رهبری اياد علاوی است، نوری المالکی، نخست وزير و جلال طالبانی، رئيس جمهوری اين کشور خواستار بازشماری آرا شدند.

کميسيون عالی انتخابات عراق اين خواست را رد کرده و گفته است نياز به بازشماری آرا نيست، اما آماده است در هر حوزه ای که اختلاف يا ترديد وجود دارد بازشماری انجام گيرد.

در ساختار سياسی عراق سه گروه شيعی، سنی و کرد مشارکت دارند که به نظر دکتر عرفان قانعی فرد، پژوهشگر تاريخ سياسی خاورميانه و زبان‌شناس، نتايج شمارش آرايی که تا کنون اعلام شده تناقضی را در اين ساختار به وجود می‌آورد.

دکتر عرفان قانعی‌فرد

دکتر عرفان قانعی فرد در اين زمينه به راديو زمانه می‌گويد:

«در پی انتخابات دوره گذشته، کردها رياست جمهوری عراق و شيعيان نخست وزيری کشور را که مهم‌ترين پست کليدی در ساختار سياسی عراق است، به عهده گرفتند. سنی‌ها بيشتر سعی کردند که رياست مجلس را به عهده داشته باشند. مقام رياست جمهوری هم در واقع صوری و تشريفاتی است. ولی اين بار به تحريک آمريکايی‌ها که دوست دارند بعثی‌ها دوباره در ساختار سياسی عراق مطرح باشند و همچنین دست‌های عربستان سعودی در پشت پرده باعث شد اين مسئله به وجود آيد و الشرق الاوسط بنا به تحريک عربستان اعلام کرد اياد علاوی رأی بالاتری کسب کرده است.

رأی ايالت به ايالت آقای مالکی برتری دارد. اين مسئله يک نوع تناقض را در ساختار سياسی عراق به وجود آورده و اينها به دستور جلال طالبانی تقاضای بازشماری آرا را کردند و رئيس انجمن انتخابات با اين امر تا اين لحظه مخالفت کرده است.»

حزب «گوران» يا «تغيير» اعلام کرده در سليمانيه بيشترين آرا را به دست آورده است اما بر اساس برخی از گزارش‌ها ائتلاف حزب ميهنی و حزب دموکرات عراق در مناطقی ديگر آرای بيشتری را به دست آورده‌اند.
عرفان قانعی فرد، کارشناس خاورميانه، معتقد است کردها در هر صورت در پارلمان عراق «متحد» عمل خواهند کرد و می‌گويد:

«حزب گوران چند کرسی را در داخل پارلمان عراق به دست خواهند آورد، ولی معمولاً کردها از يک سياست مشترک استفاده می‌کنند. فکر نمی‌کنم حزب گوران برخلاف گروه بارزانی و طالبانی در مجلس سخنی بگويد، شايد در داخل کردستان نقدهايی نسبت به هم داشته باشند ولی در پارلمان ملی عراق به خاطر آرمان و اهداف مشترکشان به صورت متحد و مشترک سخن خواهند گفت.»

گرچه تغييرات پيش رو در ساختار سياسی عراق بر انتخابات رياست جمهوری آينده نيز تاثيرگذار خواهد بود، اما به گفته عرفان قانعی فرد به نظر می‌رسد در انتخابات آينده جز جلال طالبانی گزينه ديگری برای رياست جمهوری وجود نداشته باشد.

وی می‌افزايد:

«برای رياست جمهوری عراق شخصی که سنی باشد مورد اختلاف شيعيان واقع می‌شود و اگر شيعه باشد سنی‌ها اختلاف پيدا خواهند کرد، اما جلال طالبانی چهره‌ای است که اعراب، ترک‌ها، حتی انگلستان و آمریکا و مهم‌تر از آن ايران بر روی او اتفاق نظر دارند. تنها کسی که با رياست جمهوری آقای طالبانی مخالفت می‌کند آقای طارق هاشمی است که به خاطر موقعيت احتمالا متزلزل خودش و این‌که در دور بعدی نمی‌تواند در ساختار سياسی جايگاه محکمی داشته باشد، با این امر مخالف است. ولی شواهد نشان می‌دهد در ساختار سياسی چهره‌ای که فصل‌الخطاب کار باشد به جز جلال طالبانی وجود ندارد.»

نوری المالکی، نخست وزير و جلال طالبانی، رئيس جمهوری عراق خواستار بازشماری آرا شدند اما کمیسیون عالی انتخابات عراق این درخواست را رد کرده است

سنی‌های عراق که ۲۰ درصد کل جمعيت اين کشور را تشکيل می‌دهند در انتخابات پيشين پارلمانی در سال ۲۰۰۵ شرکت نکرده و آن را تحريم کرده بودند، اما اين بار در انتخابات شرکت کردند.

دکتر عرفان قانعی فرد در مورد موقعيت سنی‌ها در آينده سياسی عراق می‌گويد:

«اکنون کردها و شيعيان دوست ندارند بار ديگر مهار قدرت را به دست سنی‌ها بدهند، چون هنوز دوران تلخ بعثی‌ها در سال ۱۹۶۳ و سال ۱۹۶۸ در حافظه جمعی مردم عراق باقی است. فکر نمی‌کنم اشتراک نظر سياست‌مداران عراق بر اين باشد که بار ديگر مهار کل حکومت را به دست سنی‌ها بدهند و سنی‌ها به ناچار برای مشارکت در ساختار سياسی و بقای خودشان مجبورند اين مشارکت را حفظ کنند.»

به گفته عرفان قانعی فرد در صورت پيروزی ائتلاف «العراقيه» به رهبری اياد علاوی در انتخابات پارلمانی عراق به طور قطع تغييراتی در مناسبات اين کشور با همسايگان مهمش از جمله ايران ايجاد خواهد شد.

اين کارشناس مسايل خاورميانه معتقد است:‌

«سه کشور ايران، سوريه و ترکيه جزو همسايه‌های کليدی عراق به حساب می‌آيند، ولی دخالت‌های سوريه و عربستان از يک طرف و دخالت‌های آمريکا و دخالت نامحسوس اسراييل به خصوص در شمال عراق از طرف ديگر باعث می‌شود ايران تلاش کند نفوذ خود را در رويارويی با سياست آمريکا حفظ کند. در صورت برنده‌شدن آقای مالکی به عنوان نخست وزير و جلال طالبانی به عنوان رئيس جمهور طبعاً ايران برنده اين رقابت سياسی خواهد بود، اما اگر علاوی برنده شود و سنی‌ها به قدرت برسند يک نوع بازبينی مجدد سياسی برای ايران لازم خواهد بود و آن موقع همسايگان عراق به شدت تحت تاثير اين گزينش سياسی قرار خواهند گرفت.»

در انتخابات پارلمانی اخير عراق بيش از شش هزار نامزد شرکت کردند و ۸۶ گروه و حزب سياسی برای به دست آوردن ۳۲۵ کرسی به رقابت پرداختند. کميسيون عالی انتخابات عراق روز دوشنبه دوم فروردين ماه خبر از اعلام نتايج نهايی انتخابات در روز جمعه ششم فروردين ماه را داده است.