Oct 2009

«حاکمیت موفق به کنترل بحران نشده است»

حسین علوی: حبیب‌الله عسگراولادی از اعضای «حزب موتلفه اسلامی» کسانی که خواهان برخورد با آقایان موسوی و کروبی هستند را به افراط گرایی متهم کرده و گفته که این کار به نظام اسلامی ضربه می‌زند. در باره‏ی احتمال میاجی‏گری میان رهبر جمهوری اسلامی و رهبران جنبش سبز توسط بعضی از سیاسیون معتدل، گفت و گویی کرده‌ام با حسین باستانی، روزنامه‏نگار و تحلیل‏گر سیاسی.

«آیا ایران می‏تواند به روسیه و فرانسه اعتماد کند؟»

مریم محمدی: در حالی که مقامات دولتی و حکومتی در ایران، در مجموع، از طرح آقای البرادعی برای حل بحران هسته‏ای ایران استقبال کرده‏اند و حتی آقای احمدی‏نژاد آن ‌را یک پیروزی برای ایران خوانده است، بسیاری صاحب‏نظران در داخل و خارج از ایران این طرح را منطبق با منافع ملی ایران ارزیابی نکردند. محتوای اصلی طرح بر این مبنا است که ایران اورانیوم کم‏تر غنی ‏شده‏ی خود را به روسیه تحویل می‏دهد؛ فرانسه از طریق روسیه آن ‌را دریافت و سپس ایران سوخت مورد نیاز خود را از فرانسه دریافت خواهد کرد. در این باره با دکتر اکبر اعتماد و هم‏چنین دکتر ابراهیم یزدی گفت‌وگو کرده‌ام.

کاراجیچ متهم به جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی

نیک‌آهنگ کوثر: رادوان کاراجیچ، رهبر سابق صرب‌های بوسنی در اولین جلسه‌ی رسیدگی به اتهامات وی در دادگاه جنایات جنگی لاهه حاضر نشد. کاراجیچ که سال‌های سال فراری بود، تابستان سال گذشته در شهر بلگراد یوگسلاوی دستگیر شد. او متهم به پنج فرقه جنایت علیه بشریت و سه فقره جنایت جنگی است. در ارتباط با نحوه‌ی رسیدگی به اتهامات رادوان کاراجیچ با پیام اخوان، یکی از کسانی که در تنظیم دادخواست اولیه در سال ۱۹۹۵ علیه کاراجیچ نقش داشته است، گفت‌وگو کردم.

اتهام، ارتباط با گری سیک

نیک‌آهنگ کوثر: این روزها هر کسی که با گری سیک دیدار داشته باید بترسد که متهم به ارتباط با سازمان جاسوسی آمریکا نشود. چه کیان تاج‌بخش عضو گروهی اینترنتی بوده به نام گالف۲۰۰۰ که مدیرش گری سیک است و هرازگاهی در نیویورک او را دیده است. اما شاید خیلی‌ها ندانند که مقام‌های ایرانی نیز بارها با گری سیک هم‌جلسه بوده‌اند و با او ملاقات کرده‌اند. یکی‌شان محمود احمدی‌نژاد است که در طول سه سال گذشته، چهار بار با گری سیک در یک اتاق نشسته است. اما دستگیری یک استاد حوزه علوم اجتماعی به چنین بهانه‌ای، راه بازگشت بسیاری از اساتید دیگر این حوزه را به ایران خواهد بست. دکتر کاوه احسانی استاد دانشگاه ایلینوی معتقد است که اگر محقق حوزه علوم اجتماعی بترسد و به ایران نیاید، قطعاً این جامعه است که ضرر می‌بیند.

«دانشگاه آزاد، دیگر جزیره‏ی ثبات نیست»

مریم محمدی: اغلب تحلیل‏گران فضای دانشگاه‏های ایران را به علت روی‏دادهای انتخابات، ویژه ارزیابی کرده‏اند. یکی از این ویژگی‏ها پیوستن دانشجویان دانشگاه‏های آزاد به اعتراضات است که امر کم‏سابقه‏ای است. سلمان سیما، فعال دانشجویی دانشگاه آزاد در این‏باره می‏گوید: «الان دیگر همه‏ی جامعه بلند شده و دانشگاه آزاد مستثنی نیست. دانشجویان دانشگاه آزاد هم هم‏صدا با مردم ایران پی‏گیر هستند و رأی‏شان را مطالبه می‏کنند.»

«امروز دولت در خدمت سپاه است»

پانته‌آ بهرامی: اگر تا مرحله‏ای سپاه در خدمت دولت بود، امروز این دولت است که در خدمت سپاه قرار گرفته و این به نظر آغاز راهی‌ست که کلیت نظام سیاسی ایران را به ساختاری نوین سوق خواهد داد. تا جایی که جایگاه ولایت فقیه نیز در نسبتش با این تعادل قدرت سنجیده شود. در این رابطه گفت‌وگویی داشتم با کوروش عرفانی، پژوهش‏گر مقیم امریکا.

اضطراب‌ها و تمرین دموکراسی

فرنگیس محبی: حامد کرزای سرانجام مجبور به پذیرش نتیجه‌ی کمسیون مستقل انتخابات شده و انتحابات افغانستان به دور دوم کشیده شد. اما درست زمانی که سری جدید مبارزات انتخاباتی جدی شد، دکتر عبداله اعلام کرد تا زمان برکناری مدیران ارشد کمیسیون مستقل انتخابات، انتخابات باید به تعویق بیفتد. در این خصوص گفت و گویی داشتم با هارون امیر زاده، تحلیل‌گر سیاسی در مسایل افغانستان.

«فقط دولت از هدفمند کردن یارانه‌ها منتفع می‌شود»

مریم محمدی: محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی ایران در گفت و گو با خبرنگاران از کاهش نرخ رشد تورم و به‏ویژ‏ه کاهش نرخ اجاره بهای مسکن صحبت کرد. ولی دکتر کمال اطهاری در این باره می‏گوید: «تعجب می‏کنم که رییس نهاد مهمی مانند بانک مرکزی در مورد مقوله‏ی تورم این‏گونه شعاری صحبت می‏کند؛ به‏خصوص وقتی به بخش مسکن رجوع می‏دهد.» با دکتر اطهاری در این زمینه گفت و گو کرده‌ام.

«پاسخ منفی ایران باعث افزایش فشارها می‌شود»

نیک‌آهنگ کوثر: منوچهر متکی در نمایشگاه بین‌المللی مطبوعات گفت که ایران پیشنهاد دریافت اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد در ازای تحویل اورانیوم غنی‌شده زیر پنج درصد را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داده است که مذاکرات فنی درباره‌ی این موضوع ادامه خواهد داشت. در همین رابطه با دکتر هوشنگ حسن‌یاری، تحلیل‌گر سیاسی درباره‌ی تبعات تاخیر در پاسخ‌گویی ایران به پیشنهاد کشورهای ۵+۱ گفت و گو کرده‌ام.

«خط فقر چهار برابر حداقل دستمزد است»

ایرج ادیب‌زاده: ارزیابی کارشناسان اقتصادی در ارتباط با لایحه‌ی «هدفمند کردن یارانه‌ها» و حذف یارانه‌های دولت این است که با افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها مواجه خواهیم بود. این لایحه که این روزها نمایندگان مجلس در حال بررسی جزییات آن هستند، به عقیده‌ی کارشناسان می‌تواند عواقب زیان‌باری داشته باشد. در این زمینه با دکتر حسین لاجوردی، رییس انجمن پژوهش‌گران ایران در پاریس گفت و گویی کرده‌ام.

استانداردهای دوگانه در برخورد با زندانیان سیاسی

نیک‌آهنگ کوثر: یکی از مسائلی که در روزهای اخیر توجه دنبال‌کنندگان مسائل سیاسی در ایران را جلب کرده، استانداردهای دوگانه در برخورد با زندانیان سیاسی است. به عنوان مثل یک زندانی که معترف به هر آن‌چه از او خواسته‌اند بوده، از زندان آزاد می‌شود، ولی دیگری مثل کیان تاج‌بخش با آن‌که در سه سال گذشته از ایران خارج نشده و هیچ فعالیت جدیدی هم نکرده، بازداشت و به تحمل ۱۲ سال زندان محکوم می‌شود. برای بررسی علل برخوردهای متفاوت با زندانیان سیاسی، با علیرضا نامور حقیقی، مدرس دانشگاه تورنتو و تحلیل‌گر سیاسی گفت‌وگو کردم.

«حسین گفت که با فشار از او اعترافاتی گرفته‌اند»

نیک‌آهنگ کوثر: خانواده حسین درخشان تا حدود یک سال بعد از دستگیری او هم ساکت بودند. با این همه حسن درخشان، پدر خانواده اخیرا در نامه‌ای سرگشاده به رییس قوه قضاییه، خواستار تعیین تکلیف پسرش شد. در این نامه پدر حسین گفته بود که با رسانه‌های خارج از کشور گفت و گو نمی‌کند. اما رادیو زمانه موفق شد نظر حامد درخشان، برادر حسین که در خارج از کشور به سر می‌برد را جویا شود.

جنبش سبز به یک هماهنگ‌کننده چندصدایی نیاز دارد

پروانه وحید‌منش: عطا هودشتیان استاد دانشگاه، دکتر در علوم سیاسی و فارغ الاتحصیل در رشته فلسفه از دانشگاه سوربن فرانسه است. هودشتیان در ارتباط با جنبش سبز می‌گوید: «در جنبش سبز هیجان و شعور در هم آمیخته، به همان شکل که در آن می‌توان تنفر از دشمنان و صبر و صلح‌گرایی و مسالمت‌گرایی را نیز با هم دید. ما در جنبش سبز به عقلانیت مبین بر احساسات، بسیار نزدیک شده‌ایم. اما مشکلات در راه بسیارهستند.»

«طرح خروج از بن‌بست» هاشمی، رادیکال نخواهد بود

مریم محمدی: در اوایل ماه جاری وقتی هاشمی رفسنجانی، اعلام کرد که طرحی برای خروج از بن‌بست و در واقع آشتی ملی در دست تهیه دارد، بسیاری از اصولگرایان با این استدلال که بحران یا بن‌بستی وجود ندارد و یا هاشمی رفسنجانی خود از مسئولین این وضعیت است، در مقابل این خبر موضع گرفتند و به هاشمی حمله کردند. در این زمینه با علی رضا حقیقی، استاد دانشگاه در کانادا و تحلیل‌گر مسائل سیاسی گفت و گو کرده‌ام.

سرگردانی خانواده‌های بازداشت شدگان

نیک‌آهنگ کوثر: پرونده‏ی بهمن احمدی آمویی، روزنامه‏نگاری که هنوز در بازداشت است پیدا شده، اما تعیین تکلیف در باره‏ی او به زمان دیگری موکول شده است. ژیلا بنی‏یعقوب، همسر بهمن آمویی در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «امروز بهمن از بند ۲۰۹ اوین، تماس تلفنی گرفت. حالش خوب بود، روحیه‏اش خوب بود و احساس می‏کردم صدایش خوب است. مهم‏ترین مساله‏‏ای که آزارش می‏دهد، بلاتکلیفی‏ او است.»

بسترسازی برای یک معامله؟

مجله تایم، ترجمه‌ی احسان نوروزی: اوباما نتایج نشست متخصصان اتمی ایران و غرب در وین را شخصا پیگیری می‌کرد، چون آن‌طور که منابعی از درون دولت به «تایم» گفته‌اند، اوباما در جریان مذاکرات چندجانبه و محرمانه با ایرانی‌ها در چهار ماه اخیر، سه بار به تصریح گفته است که این مذاکرات نه فقط برای سنجش اهداف ایران از برنامه اتمی، که آزمونی برای دولت وی در محدود ساختن بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران است.

«فضای ناامید‏ی، از مهم‏ترین مشکلات اقتصادی است»

مريم محمدی: در بحث‏های مرتبط با مشکلات اقتصادی، واژه‏های «رکود» و «تورم» از متداول‏ترین اصطلاحات اقتصادی هستند. در مواردی نیز از «رکود تورمی» صحبت می‏شود. حالتی که گویا این روزها، اقتصاد ایران دچار آن است. برای این که نگاه مشخص و دقیق‏تری نسبت به این پدیده داشته باشیم، با دکتر پدرام سلطانی، کارشناس اقتصادی و عضو هیأت نمایندگی چندین اتاق بازرگانی در ایران گفت و گو کرده‏ام.

«احکام اعدام‌ها فقط برای ایجاد رعب و وحشت است»

مریم محمدی: صدور دست‏کم پنج حکم اعدام برای متهمان حوادث مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری نگرانی و در عین حال حیرت افکار عمومی را برانگیخته است. به گزارش سایت‏ها و رسانه‏های مرتبط با حقوق بشر، تا کنون برای ناصر عبدالحسینی، آرش رحمانی‏پور، محمد رضا علی‏زمانی، حامد روحی‏نژاد و داوود فردبچه اردبیلی، حکم اعدام صادر شده است. در این زمینه با نسرین ستوده، وکیل مدافع آرش رحمانی‏پور گفت و گو کرده‌ام.

«مردم به قدرت خود پی‏ برده‌اند»

ایرج ادیب‌زاده‬: چندی پیش حبیب‌الله عسگراولادی طرحی را پیش کشید که به ادعای او، برای برون رفت از بحران کنونی در ایران تهیه شده است. شباهت احتمالی این طرح با طرح پیشنهادی هاشمی رفسنجانی در هفته‌های ابتدایی پس از انتخابات، بحث‌ها و تحلیل‌های متفاوتی برانگیخته است. آیا مردم از کلیت حاکمیت عبور کرده‌اند؟ آیا قدرت مردم به «دولت کودتا» تحمیل شده است؟ این‌ها سؤالاتی است که در گفت‌وگو با مهرداد درویش‏پور پی گرفتم.

خیابان‌هایی که یک دست سبز شد

مریم محمدی: در روزهای قبل از انتخابات شاید کسی تصور نمی‏کرد که انتخاب رنگ سبز به عنوان نماد ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی، تبدیل به نماد مبارزات اجتماعی سیاسی مردم شده و خود را به عنوان استراتژی مبارزه‏ی سیاسی، در داخل و خارج از ایران، تثبیت کند. امروز اما حرکت موسوم به جنبش سبز در بروزهای متفاوت خود به مهم‏ترین چالش سیاسی میان حکومت و مردم تبدیل شده است. در این مورد با دکتر حبیب‏الله پیمان گفت‏‌وگویی انجام دادم.