تغییر در کاخ سفید تا تغییر در رویکرد

نیک‌آهنگ کوثر

در شرایطی که مدت زمان زیادی از حضور باراک اوباما در کاخ سفید نگذشته، روش کاری متفاوت او با دیگر روسای جمهوری آمریکا صدای بعضی از متصدیان سابق امور را درآورده است.

اوباما در دفتر کار خود کت رسمی نمی‌پوشد و بعضی شب‌ها تا دیر‌وقت کار می‌کند، گاهی هم دیرتر از اقامتگاه خود در کاخ سفید به اتاق بیضوی معروف به اووال آفیس می‌رود.

روز یک‌شنبه نیز خیلی معمولی در گفت و گوی تلویزیونی با مت لائر، مجری شبکه ان‌بی‌سی (‌NBC‌) ظاهر شد و نشان داد که نمی‌خواهد در چارچوب سنتی مستأجران سابق کاخ سفید ظاهر شود.

اندرو کارد که زمانی رییس دفتر جورج بوش پدر و همچنین جورج بوش پسر بوده، این رفتار اوباما را اهانتی به کاخ سفید و اصول رفتاری مهم‌ترین و محترمانه‌ترین شغل در آمریکا دانسته است. او اوباما را متهم کرده که همان سبک و سیاق لباس پوشیدن در رختکن را به کاخ سفید آورده است.

روش کاری متفاوت اوباما صدای بعضی از متصدیان سابق امور را درآورده است / عکس: رویترز

اما مهم‌ترین مسأله روزهای اخیر، طریقه لباس پوشیدن اوباما در کاخ سفید نیست. بعد از رأی منفی همه اعضای جمهوری‌خواه کنگره به طرح اقتصادی اوباما، بحث بر سر این است که این طرح که رأی لازم را آورده بود، در سنا نیز با بایکوت جمهوری‌خواهان روبه‌رو خواهد شد یا نه؟

بسیاری از رهبران جمهوری‌خواه سنا می‌خواهند از این فرصت برای تحمیل نظراتشان به اوباما استفاده کنند. اوباما مایل بود طرح اقتصادی‌اش که حاوی تخفیف‌های مالیاتی هم بود که منطبق بر آرای جمهوری‌خواهان و محافظه‌کاران نیز هست، با رأی مثبت دو جناح روبه‌رو شود که در کنگره این‌چنین نشد.

جمهوری‌خواهان گرچه از کاهش مالیات‌ها در این طرح حمایت می‌کنند، اما پروژه‌های پرخرج و بودجه‌های آموزشی میلیاردی چندان به مذاقشان خوش نیامده است.

جمهوری‌خواهان همچنین از این‌که بخشش‌های مالیاتی نصیب گروه‌های کم‌درآمد شود خوشنود به نظر نمی‌آیند. بعضی از ناظران معتقدند که بخش‌های تندرو و ایدئولوژیک جناح راست می‌خواهند طرح اوباما حتی بعد از تصویب شکست بخورد تا اعتبار و محبوبیت بسیار زیاد او با لطمات زیادی روبه‌رو شود.

معمولاً ندای تندروها را می‌توان در برنامه‌های پرمخاطب رادیویی کسانی چون راش لیمبا شنید.

گرچه نمی‌توان این ادعا را پذیرفت که نمایندگان جناح راست کنگره گوش به فرمان یک برنامه رادیویی بوده‌اند، اما هماهنگی آن‌ها در دادن رأی منفی به بسته پیشنهادی اوباما را می‌توان نشان دهنده چالشی برای رییس جمهوری جدید دانست.

این هفته جدال اصلی در سنا خواهد بود. جایی که بعضی از سناتورهای جمهوری‌خواه مثل سوزان کالینز مایلند فراتر از نگاه حزبی به این طرح رأی مثبت بدهند، اما معتقدند بعضی از بندهای آن باید تغییر کند.

ممکن است این طرح در سنا برای جلب نظر دو جناح با تغییرات زیادی روبه‌رو شود. از جمله حذف برخی بندها که از نظر جمهوری‌خواهان ولخرجی محسوب می‌شود. البته بعضی از نمایندگان دموکرات سنا هم با جمهوری‌خواهان هم‌داستان شده‌اند و مایلند بخش‌های گنگ این طرح واضح‌تر عرضه شود.

اما نکته‌ای که باعث خوشحالی جمهوری‌خواهان شده، علاقه اوباما به گفت و گو با آنان است. هفته پیش باراک اوباما با رهبران کنگره و سنا گفت و گو کرد و نظر آنان را جویا شد.

جورج بوش با آن‌که از حمایت جمهوری‌خواهان برخوردار بود هیچ‌گاه به این راحتی با نمایندگان جناح خود روبه‌رو نمی‌شد. به نظر می‌رسد تغییر رفتار سیاسی در واشنگتن تنها به لباس پوشیدن رییس جمهوری خلاصه نشود.

منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران در کنار کریستین امان‌پور در اجلاس اقتصادی داووس

گفت و گو با ایران؟

هفته پیش، پخش گفت و گوی باراک اوباما از شبکه العربیه و سخنانی که در‌باره ایران گفت، واکنش‌های زیادی را بر انگیخت. اما رهبران ایران نیز با ابراز تردید در ادبیات جدید کاخ سفید، خواهان مشاهده تغییرات عملی در رفتار آمریکا شدند.

در اجلاس اقتصادی داووس سوییس، وزیر خارجه ایران تأکید کرد که گفتمان تغییر کافی نیست و باید دید دولت جدید چه میزان تغییراتی در رفتار خود نسبت به دولت بوش خواهد داد.

اما در روزهای اخیر، پس از مطرح شدن گفت و گوی پنهانی بعضی از مسئولان ایرانی و آمریکایی، سوالات زیادی ایجاد شده است.

گفته می‌شود ویلیام پری، وزیر سابق دفاع آمریکا که عضو تیم انتقال قدرت اوباما بوده است با مسئولینی از ایران در‌باره مسایل مختلف گفت و گو کرده است. بنا به بعضی گزارش‌های غیر رسمی این گفت و گوها پیش از انتخابات چهارم نوامبر آغاز شده است.

گرچه کاخ سفید دخالت اوباما را در این گفت و‌ گوها تکذیب کرده، اما حضور مشاوران و نزدیکان او در این گفت و گوها می‌تواند تعابیر متفاوتی به همراه داشته باشد.

بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، محور گفت و گو روی عواملی بوده که باعث جدایی عملی ایران از غرب شده، از گفت و گوهای صلح خاورمیانه گرفته تا مشکلات ایران در خلیج فارس، و این مذاکرات برخلاف انتظار فقط حول مسایل هسته‌ای نبوده است.

ویلیام پری، وزیر سابق دفاع آمریکا

با این همه گفته می‌شود یکی از دیپلمات‌های ایرانی حاضر در این مذاکرات علی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بوده است.

روز یک‌شنبه نیز مالکوم ریفکیند، وزیر دفاع انگلیس دولت جان میجر در یادداشتی در روزنامه هرالد تریبیون به این نکته اشاره کرد که منظور آمریکا از گفت و گوی بدون پیش‌شرط با ایران نمی‌تواند شامل مسایل هسته‌ای شود، چون سوزان رایس، نماینده آمریکا در سازمان ملل تأکید کرد که گفت و گو با ایران حول محور مسایل هسته‌ای تا پیش از قطع غنی‌سازی اورانیوم عملی نخواهد شد.

ریفکیند ادامه می‌دهد که مسأله اصلی، روبه‌رو شدن باراک اوباما با آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران است. آمریکایی‌ها هیچ علاقه‌ای ندارند اعتبار و جایگاه محمود احمدی‌نژاد پیش از برگزاری انتخابات را ارتقا دهند و به عبارت دیگر آغاز گفت و گو با ایران پیش از خرداد آینده به نفع رییس جمهوری فعلی ایران تمام خواهد شد.

در پایان این یادداشت، وزیر دفاع اسبق انگلستان می‌نویسد که رفع سوء تفاهم‌های سی ساله باید تدریجی و منطقی باشد، اما نتایج مثبت موفقیت احتمالی در این مذاکرات، نه تنها دو کشور را که کل منطقه خاور‌میانه را در بر خواهد گرفت.