چه کسی گاز اشک‌آور زد؟

مریم محمدی

انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی، بیست و ‌پنجم آذر‌، خود را برای انجام مراسمی در دانشگاه تهران با حضور آقای خاتمی آماده کردند.

در همین رابطه، با چند تن از دانشجویان حاضر در مراسم و کسانی که در بیرون سالن بودند، گفت و گو کرده‌ام.

آقای مهرداد بزرگ که در برنامه‌ی قبل، در مورد خواستشان در‌باره‌ی تقاضای سؤال‌ شفاهی از آقای خاتمی گفت و گو کرده‌ بودم، می‌گوید:

متأسفانه انجمن تهران (انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران) هیچ نوع هماهنگی با ما نداشت و یک فضای امنیتی به‌وجود آورده بودند و دور سالن چمران داربست کشیده بودند.

حتی به آن‌ها گفتیم می‌خواهیم دو نفرمان در سالن حضور داشته باشند. نمی‌خواهیم سؤال بپرسیم. به ما اجازه ندادند و قبل از این‌که برنامه برگزار شود، سالن با اتوبوس‌های جبهه‌ی مشارکت پر شده بود.

خانم لیونا عیسی‌قلی‌خانی، یکی دیگر از دانشجویان تشکل دانشجویان لیبرال دانشگاه‌های تهران که در فضای دانشکده‌ی فنی بیرون از ساختمان چمران هستند،‌ می‌گوید:

از برگزارکنندگان مراسم درخواست کرده بودیم به ما هم اجازه مطرح کردن سؤالاتمان را بدهند. ولی متأسفانه به درخواست ما توجهی نشد و ما مثل سال‌های گذشته با درهای بسته مواجه بودیم.

به این ترتیب شما نتوانستید به هیچ وجه اعتراض خودتان را نشان دهید؟

مطالبات و اعتراض خودمان را کاملاً به صورت مدنی نشان دادیم.

چگونه اعتراض خودتان را نشان دادید که نتوانستید وارد سالن شوید؟

به صورت کاملاً مدنی روی یک مقوای سفید اعتراض خودمان را نشان دادیم که باز هم مثل گذشته نگذاشتند سؤالاتمان را از آقای خاتمی بپرسیم.

این درست است که در محیط دانشکده گاز اشک‌آور شلیک شده است؟

بله، درست است. دانشجویان جلوی در تجمع کرده بودند و می‌خواستند وارد شوند؛ ولی برگزارکنندگان گاز پخش کردند و همه به طرف مقابل رفتند.

چه کسانی گاز پخش کردند؟ نیروی انتظامی آن‌جا بود؟

نه، برگزارکنندگان این کار را کردند و این اولین موردی بود که این گونه شد.

یعنی انجمن اسلامی دانشجویان، اسلحه‌ی گاز اشک‌آور داشتند؟

بله، انجمن اسلامی طیف سنتی، این برنامه را تدارک دیده بودند و آن‌ها این کار را کردند.

سخنرانی سيد محمد خاتمی در جمع دانشجويان دانشگاه تهران

آقای حبیب فرخزادی از دانشجویانی که در سالن سخنرانی بوده است، گفت و گو می‌کنم:

من عضو انجمن دموکراسی‌خواهان دانشجویان دانشگاه تهران هستم.

آقای فرزادی آیا تشنج و درگیری هم ضمن سخنرانی آقای خاتمی ایجاد شد؟

درگیری‌های کوتاه بین مخالفان و موافقان آقای خاتمی صورت گرفت ولی خیلی جدی نبود. البته مثل این‌که در سالن گاز فلفل هم زده شده بود.

از جانب چه کسانی این کار شده بود؟

مشخص نشد.

با بعضی از دانشجویان هم که گفت و گو کردم، گفتند این از جانب انجمن اسلامی، انجمن دانشجویان برگزارکننده بوده است و از شلیک گاز اشک‌آور صحبت می‌کردند.

برداشت همین بود، ولی من بعید می‌دانم که دانشجو چنین چیزی را با خودش در دانشگاه داشته باشد. شاید نیروهای امنیتی بودند و خیلی نمی‌توان نظر صریحی داد که چه کسانی بودند.

یکی از اعضای انجمن اسلامی دانشجویان می‌گفت بسیجی‌ها هم آن‌جا بودند و سعی می‌کردند تشنج ایجاد کنند. شما هم متوجه‌ی این موضوع شدید؟

بله، بسیجی‌ها هم بودند. بیانیه‌ای هم پخش کرده بودند و خیلی دوست داشتند برنامه به هم بخورد که چنین اتفاقی نیفتاد.

از آقای حسین نقاشی از اعضای انجمن برگزارکنند‌ه‌ی مراسم در مورد گاز‌‌های اشک‌آور می‌پرسم. او می‌گوید:

این دوستان خیلی آدم‌های بی‌اخلاقی هستند. عین این چیزی را که شما می‌گویید، دقیقاً بچه‌های انتظامات انجمن اسلامی به بنده گزارش کردند که بچه‌های طیف لیبرال دموکراسی‌خواه از گاز استفاده کردند.

دقیقاً به شما بگویم که چیست. گاز اشک‌آور نبوده تسن. از این گازهای فلفلی که وقتی به چشم می‌زنند، چشم سوزش و آب‌ریزش پیدا می‌کند.

چشم کسی را که این جوری شده بود، به من نشان دادند/ کسی خودزنی که نمی‌کند که اسپری را به چشم خودش بگیرد و بزند تا طرف مقابلش را محکوم کند.

دقیقاً همین اتفاق و این برچسب را به ما می‌چسبانند. به صورت بسیار غیر اخلاقی این اتهام را به سمت انجمن اسلامی طیف دانشجویان حامی آقای خاتمی می‌گیرند.

حدوداً دانشجویانی که این درگیری با آن‌ها ایجاد شد، چه تعداد بودند؟

مشاهدات عینی خودم را می‌گویم. سرجمع کسانی که مخالف آقای خاتمی بودند، چه مخالف سیاست‌های ایشان، چه مخالف شخص ایشان و هر مخالفتی با ایشان داشتند، شاید از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کرد.

در سالن چمران دانشکده‌ی فنی، ۱۷۰۰ نفر، یعنی ۷۰۰ نفر بیش از ظرفیت این سالن جمعیت بود؛ صحن دانشکده‌ی فنی پر بود و تعدادی از دانشجویان هم در بیرون و سردر اصلی دانشکده فنی مستقر شده بودند و به وسیله‌ی ویدیو کنفرانس این سخنرانی را گوش می‌کردند.

این دوستان، یک تعداد آدم‌هایی به شدت افراطی و لیبرال رادیکال هستند. حتی گرایش‌هایی مثل نهضت آزادی، نیروهای ملی - مذهبی که سابقه‌ای به آن طولانی در مبارزات قبل و بعد از انقلاب را داشتند، متهم به محافظه‌کاری و سازشکاری می‌کنند.

می‌گفتند با اتوبوس‌های جبهه‌ی مشارکت، افراد را آورده‌اید.

این کذب محض است. در این شرایط و امکانات، نه دولت احمدی‌نژاد، نه مشارکت و نه سارمان مجاهدین این امکانات را ندارد. هیچ گروه اصلاح‌طلبی نمی‌تواند این کارها را به صورت علنی انجام دهد. چون به شدت با او برخورد امنیتی می‌شود.

آیا از نیروهای بسیج و نیروهای امنیتی هم آن‌جا بودند؟

یکی دو نفر هم بسیجی بودند. خیلی جالب است طیف افراطی دانشجویان و طیف محافظه‌کار دانشجویان بسیار کم بودند. یکی دو نفر بسیجی بودند. یک نفر بسیجی پلاکاردی را بالا گرفت که ما هم سؤال داریم.

آقای خاتمی در مورد انتخابات و کاندیداتوری خودشان نکته‌ی مشخصی گفتند؟

مشخصاً صحبت ایشان روی موانعی بود که در هشت سال ریاست جمهوری ایشان وجود داشت. معتقد بودند تا زمانی که این موانع وجود دارد، تصمیم‌گیری برای شخص ایشان و بسیاری از اصلاح‌طلبان مشکل و سخت است.

پس در مورد کاندیداتوری خودشان چیزی نگفتند؟

در خلال حرف‌های خودشان این صحبت را کردند که شاید بتواند روی شخص دیگری که حساسیت کمتری روی او باشد، پروژه‌ی اصلاح‌طلبی و تحول‌خواهی را پیگیری کند.

همه‌ی ما موظفیم که از او حمایت کنیم و دانشجویان مقداری اعتراض کردند که ایشان بلافاصله همان موقع تأکید کردند که من هنوز به نتیجه‌ی قطعی نرسیده‌ام و دارم بررسی می‌کنم. یعنی این‌گونه نیست که منظورم این باشد که من قطعاً نخواهم آمد.

بیشتر موضع ایشان روی این بود که این موانع که بعضاً موانع ساختاری هم هست، باید مرتفع شود و مسأله‌ی دوم هم که خیلی مهم بود و تأکید کردند، سلامت انتخابات بود.