پالایشگاه مازندران، مخالفان و موافقان

بیژن روحانی

احداث پالایشگاه نفت بهشهر در نزدیکی منطقه حفاظه شده میانکاله همچنان محل اختلاف نظر کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نفت است.

گرچه مطابق قانون سوم توسعه کشور، استقرار صنایع مختلف نیازمند ارزیابی‌ها و مجوزهای زیست محیطی است، اما در خصوص احداث این پالایشگاه، سازمان حفاظت محیط زیست قبلا مخالفت خود را اعلام کرده است.

بر اساس قانون توسعه کشور تمامی طرحها و پروژه‌های بزرگ پیش از اجرا و در مرحله انجام مطالعات امکان سنجی و مکان یابی و بر اساس ضوابط پیشنهادی شورای عالی محیط زیست و مصوبات هیئت وزیران باید مورد ارزیابی‌های زیست محیطی قرار گیرند.

احداث این پلایشگاه از جمله تصمیم‌هایی است که ابتدا در دور نخست سفرهای استانی هئیت دولت اتخاذ شد و سپس در دور دوم این سفرها، دستور پیگیری و تسریع در انجام پروژه صادر شد.

از اواخر سال ۸۷ زمینی به مساحت ۱۶۸ هکتار در منطقه حسین آباد واقع در بخش مرکزی شهرستان بهشهر جهت احداث پالایشگاه نفت اختصاص داده شد. این پالایشگاه در فاصله هفت تا هشت کیلومتری پناهگاه حیات وحش میانکاله قرار دارد. ظرفیت این پالایشگاه صد و بیست هزار بشکه در روز و کارفرمای آن شرکت پالایشگاه نفت مازندران و پیمانکار سازنده آن، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاست.

تابلو احداث پالایشگاه نفت مازندران

پیش از آن و در سال ۸۱، دولت مصوبه‌ای را ابلاغ کرده بود که مطابق آن، استقرار و توسعه صنایع آلاینده، از جمله صنایع شیمیایی در استان‌های شمالی کشور ممنوع اعلام شد. اما در سال ۸۵، دولت جدید مصوبه دیگری ارائه کرد که در آن آمده بود محدودیت استقرار صنایع در این استان‌ها، با رعایت تمامی ضوابط و ارزیابی زیست محیطی رفع شود.

در ابتدا و در سال ۸۳ قرار بود پالایشگاه نفت مازندران در منطقه امیرآباد احداث شود اما در سال‌های بعد و در مرحله اخذ مجوز ناکام ماند، زیرا وزارت نفت نتوانسته بود ارزیابی زیست محیطی قابل قبولی ارائه دهد. پس از آن و در دولت نهم، کار احداث یک پالایشگاه در منطقه مازندران مجدادا پیگیری شد تا این که سرانجام منطقه حسین آباد بهشهر برای این کار انتخاب شد.

با انتخاب این منطقه، سازمان حفاظت محیط زیست شکایتی را برای اعلام مخالفت با احداث پالایشگاه نفت در نزدیکی منطقه حفاظت شده میانکاله بهشهر به دلیل نبود توجیه زیست محیطی تنظیم و در اختیار دادستان کل مازندران قرارداد اما پس از مدتی پیگیری آن متوقف شد.

اینک به گزارش مهر، محمد باقر صدوق، معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست با انتقاد از تلاشها برای ساخت پالایشگاه مازندران گفته است: سازمان محیط زیست با ساخت این پالایشگاه مخالف است و این مخالفت در دوره‌های مختلف که بحث پالایشگاه مطرح شد تکرار شده است و به عقیده محیط زیست این پالایشگاه فاقد هر گونه مجوز زیست محیطی است. به گفته‌ی آقای صدوق، استقرار این پالایشگاه می تواند باعث آلودگی آب، خاک، هوا و گسترش انواع آلودگی‌ها در این منطقه شود و ساخت این گونه صنایع جز نابودی میانکاله و مازندان هیچ توجیه دیگری ندارد.

منطقه حفاظت شده میانکاله

اما پیش از این مسئولان پالایشگاه نفت مازندران اعلام کرده بودند «پالایشگاه در اراضی ملی‌شده و شوره‌زار حسين آباد است كه فاصله آن با حريم تالاب بين‌المللی ميانكاله حدود هشت كيلومتر است و بنابراین موقعيت پالايشگاه نفت مازندران فراتر از استانداردهای زيست محيطی و در مكانی بی‌عيب و نقص است.« به گفته علیرضا بیان الحق، مدیرعامل پالایشگاه نفت مازندران در بهشهر، تمام موانع پیش رو كه مهم ترین آن موانع زیست محیطی بود، با ارائه طرح های استانداردهای زیست محیطی پشت سر گذاشته شده است.

این مقام مسئول در وزارت نفت، در زمان اوج گرفتن مخالفت‌ها، با انتقاد از رسانه‌هایی که می‌گفتند پالایشگاه در منطقه میانکاله احداث می شود، گفته بود «بايد رفت و ديد كه پالايشگاه در مكانی است كه به ‌علت شوره‌زار بودن هيچ درختی در آن نمی‌رويد و كيلومترها از حيات وحش فاصله گرفته است؛ بنابراين كسی حق ندارد بدون دليل و منطق افكار عمومی را مورد تخريب قرار دهد و سبب تاخير در پروژه عظيمی چون پالايشگاه نفت شود. «

با توجه به تاکید هیئت دولت مبنی بر ضرورت ساخت و راه اندازی پالایشگاه در مازندران، به نظر می‌رسد مخالفت‌های موجود نتواند مانع انجام پروژه شود. در این خصوص معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگلها و مراتع کشور نیز اعلام کرده است «رئیس جمهور معتقد است نباید در مسیر ساخت این پالایشگاه سنگ اندازی شود و باید برای ساخت آن تمام مساعدت‌های لازم صورت گیرد.«

با این حال بخش کارشناسی سازمان محیط زیست همچنان با احداث این پالایشگاه مخالف است و راه اندازی آن را باعث وارد شدن آسیب های جدی به محیط زیست این منطقه حافظت شده برآورد می‌کند.