اختلاف کرزی با پارلمان بر سر قانون جدید انتخابات

شیرین فامیلی

حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان، برای ملاقات و گفت‌‌و‌گو با مقامات آمریکایی، به آن کشور سفر کرده است. این دیداربا هدف ترمیم روابط خارجی افغانستان، با کشورهای خارجی به‌ویژه آمریکا است.

حامد کرزی، اخیراً تغییراتی را در قانون انتخابات افغانستان ایجاد کرد و آن را طی فرمانی به مجلس نمایندگان فرستاد. اگرچه مجلس این فرمان را رد و این قانون را تأیید نکرد، اما وزارت دادگستری افغانستان، آن را قابل اجرا دانست و کمیسیون انتخابات نیز، اعلام کرد که انتخابات پارلمانی یا «ولسی‌جرگه» براساس همین قانون جدید برگزار خواهد شد.

حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان

دکتر هارون امیرزاده، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل افغانستان در مورد این‌که چه عواملی موجب شده که حامد کرزی قانون انتخابات را تغییر دهد به رادیو زمانه می‌گوید:

«در قانون قبلی افغانستان دست آقای کرزی باز نبود و مقداری از تقلب‌هایی که صورت گرفت از داخل کمیسیون موسوم به «کمیسیون شکایات» که سه نفر خارجی هم درآن شرکت داشتند، آشکارشد. البته همان خارجی‌ها بودند که نقش اساسی را بازی کردند ونگذاشتند تقلب‌ها پنهان بماند و تعداد زیادی از تقلبات ثبت و آقای کرزی مسئول شناخته شد.»

در مورد انگیزه‌های اصلی که حامد کرزی را واداشت دست به تغییر قانون انتخابات افغانستان بزند، دکتر هارون امیرزاده می‌گوید:

«آقای کرزی می‌خواهد که برانتخابات پارلمانی کنترل شدید داشته باشد. زیرا پارلمان در هشت یا نه سال گذشته و یا حداقل در پنج سال گذشته، در بسیاری از مسائل با وی اختلاف داشته و آقای کرزی نتوانسته به راحتی از طریق پارلمان اهداف خودرا پیاده کند.»

حامدکرزی رئیس جمهوری افغانستان در واکنش به تصمیم نمایندگان مجلس در رد فرمان او درباره‌ی قانون جدید انتخابات گفته بود: «حضور افراد خارجی در پارلمان موجب شده فرمان او تایید نشود.»

هارون امیرزاده تحلیل‌گر مسائل افغانستان با ذکر این نکته که کشمکش میان پارلمان و آقای کرزی تا حد زیادی بازتاب خواسته‌های مردم افغانستان است،می‌گوید:

«مردم افغانستان مخالف تقلب هستند و از تقلبات گذشته سخت رنجیده‌اند و قصد دارند در انتخابات آینده اگر یک روند شفاف وجود نداشته باشد، شرکت نکنند. نمایندگان پارلمان افغانستان که تعداد زیادی از آن‌ها خود را به عنوان نمایندگان منتخب مردم مسئول می‌دانند، بر این نظر هستند که باید در این مواقع دخالت کنند. انگیزه‌ی دیگر نمایندگان از مقاومت در قبال خواست آقای کرزی آن است که تعداد زیادی از آن‌ها خواستار آن هستند که در این دور از انتخابات، خود را کاندید کنند. اما قانون جدید این امکان را به آقای کرزی می‌دهد که با اختیاراتی که دارد و نیز با نفوذی که بر کمیسیون انتخاباتی دارد - و خود او نیز ایجاد کننده آن است - افراد وفادار و شخصی خود را وارد پارلمان کند. اختلاف درهمین جا است.

آقای کرزی قانون جدید انتخابات را درزمانی که مجلس در تعطیلات دوره‌ای بود ، بسیار هشیارانه و با استفاده از این فرصت انجام داد.

پارلمان پس از آن‌ که از تعطیلات بازگشت این اقدام را غیر قانونی نامید و کشمکش از همین‌جا آغازشد و هنوز جریان دارد. آقای کرزی با استناد به یک ماده قانونی می‌گوید این اقدام او قانونی است، ولی پارلمان آن را نمی‌پذیرد و این مشکل آفرین شده است.

اگرچه آقای کرزی یک مقدار عقب نشینی تاکتیکی انجام داد، ولی به نظر می‌رسد موثر نیست. در نتیجه او کوشش می‌کند با فریب تعدادی از نمایندگان پارلمان برنامه خود را پیش ببرد، زیرا بود و نبود خود را در موجودیت پارلمان آینده می‌بیند. اگر در پارلمان آینده آقای کرزی اکثریت را نداشته باشد، براساس قانون اساسی افغانستان، پارلمان می‌تواند از رئیس جمهور سلب صلاحیت کند. همین امر موجب شده که او بخواهد خطری را که از سوی پارلمان وجود دارد از سر راه خود بردارد.»

گفته می‌شود اکثر نمایندگان مجلس کنونی افغانستان خود را برای دور جدید انتخابات پارلمانی نامزد کرده‌اند. علاوه براین نظریه، میان بیش از ۲۰۰۰ نامزد انتخاباتی، ۳۰۰ کاندید زن نیز ثبت نام کرده‌اند. هارون امیرزاده استاد دانشگاه در لندن با اشاره به این که گروه‌های مخالف سیاست‌های حامد کرزی با شرکت در انتخابات عملاً تلاش دارند از روند انتخابات عقب نمانند، می‌گوید:

«آن گروه‌هایی که مخالفند کوشش می‌کنند از راه‌های قانونی مسئله را حل کنند، اما چون می‌بینند در مقابل آقای کرزی کاری نمی‌توانند انجام دهند، برای آن که از روند انتخابات دور نمانده باشند، ثبت نام می‌کنند. اما وقتی تعداد نمایندگان مجلس از ولایت‌ها و یا استان‌های مختلف تعیین می‌شود، این باید بر اساس تعداد نفوس و یا شهروندان هر منطقه انجام گیرد، ولی تاکنون هیچ سرشماری رسمی و مرکزی در افغانستان صورت نگرفته است.

متأسفانه در انتخابات قبلی هم که برای انتخابات پارلمان برگزار شد، یک نوع آمار خیالی و یا تقریبی داده شد. دراکثر استان‌هایی که از لحاظ قومی به ایشان(آقای کرزی) وابسته هستند، تعداد نمایندگان را بیشتر اعلام کردند، زیرا نفوس منطقه را دو و یا سه برابر تخمین زدند و مناطقی را که می‌دانستند طرف‌داران‌شان کمتر است و پیروزنخواهند شد، نفوس آن را کم‌تر اعلام کردند و طبعاً تعداد نمایندگان آنها راهم کاهش دادند.»

انتخابات مجلس نمایندگان افغانستان قراراست درتاریخ بیست و هفتم شهریورماه برگزارشود. به گفته‌ی هارون امیرزاده احتمال می‌رود، دولت آقای کرزی که هم‌اکنون هم با اقداماتی که انجام داده از بحران مشروعیت رنج می‌برد، با مشکلات و بحران‌های بیشتر مواجه گردد. وی می‌گوید:

«من فکر می‌کنم کاری که آقای کرزی می‌کند کشور را بیشتر به سوی بحران می‌کشاند. بی‌تردید گرایش انحصار طلبی درقدرت درتاریخ افغانستان سابقه‌ای طولانی دارد ومعروف به یک کشور استبدادی است وآقای کرزی با همین گرایش کوشش دارد خواست‌های خود را ازطریق مجراهای قانونی پیش ببرد.اخیراً یکی از دیپلمات‌های مشهور غرب در مقاله‌ای نوشته بود که «آقای کرزی به سبک خوانین قبیله در افغانستان حکومت می‌کند، نه به عنوان یک رئیس جمهور متمدن.

حکومت افغانستان، دولت و ریاست جمهوری افغانستان، همه در یک بحران به سر می‌برند. این افزون بر بحران‌های دیگر هم‌چون بحران شدید اقتصادی، امنیتی و نظامی و جنگ با طالبان است. حال یک بازی دیگر هم به راه افتاده که همین انتخابات پارلمانی آینده است.

با توجه به این‌که در طول این سال‌ها آقای کرزی توانسته تمام خواست‌های خودرا با نیرنگ به جامعه جهانی بقبولاند، خواهی نخواهی به همان‌گونه این بار هم این انتخابات فرمایشی را به دیگران تحمیل خواهد کرد.

متأسفانه او به قانون و به اراده‌ی مردم افغانستان احترام نمی‌گذارد. من فکر می‌کنم آن‌چه که اکنون جریان دارد و شرایطی که ایشان به‌وجودآورده به نفع مردم افغانستان نیست و ممکن است که برنده‌ی نهایی هم آقای کرزی نباشد.»