چرا دولت ائتلافی هلند فروپاشید؟

حسین علوی

کناره‌گیری حزب کار هلند از دولت ائتلافی این کشور، در اعتراض به افزایش مدت حضور نیروهای این کشور در افغانستان، موجب فروپاشی دولت ائتلافی به نخست وزیری یان پیتر بالکننده شد.

پیمان جعفری کارشناس علوم سیاسی در هلند می‌گوید که اگرچه اختلاف بر سر مساله افغانستان در دولت ائتلافی مساله عمده بوده اما مسائل دیگری نظیر انتخابات شوراها و بحران اقتصادی نیز در این فروپاشی تاثیر داشته است:

برای خروج حزب کار از ائتلاف حاکم و فروپاشی دولت بالکننده سه دلیل عمده وجود دارد. دلیل اول اینکه دو سال پیش زمانی که دولت ائتلافی شکل گرفت، تصمیم گرفته شد که هلند در افغانستان باقی بماند. اما به این شرط که در آخر سال ۲۰۱۰ به حضور نظامی این کشور در افغانستان پایان داده شود و فقط بر مبنای این شرط بود که حزب کار توافق کرد.

دلیل دوم این است که ما این هفته انتخابات شهرداری‏ها را در هلند در پیش داریم و بحث بر سر انتخابات است و افکار عمومی. افکار عمومی هم مخالف حضور نظامی هلند در افغانستان است.

علت سوم هم برخوردهای مختلف با بحران اقتصادی و تفاوت‏های مشخصی است که بین حزب کار و حزب دمکرات مسیحی هلند در این زمینه وجود دارد.

یان پیتر بالکننده، نخست وزیر هلند (AFP)

به این ترتیب، حضور هلند در افغانستان تنها مشکل عمده نبوده است. بلکه همان‏طور که اشاره کردید، افکار عمومی در آستانه‏ی انتخابات شوراها، در تصمیم حزب کار تاثیر داشته است.

دقیقاً؛ در چند ماه گذشته به خاطر سه عاملی که نام بردم، تنش در دولت ائتلافی افزایش پیدا کرده بود.

اخیرا کشورهای عضو ناتو سیاست جدیدی را در افغانستان بر اساس افزایش نیرو به اجرا گذاشته اند و قرار است بعد از طی یک دوره‏ عملیات نظامی جدید، ارزیابی مجددی از حضور‏شان در افغانستان داشته باشند. این عملیات از دو هفته‏ی پیش در جنوب افغانستان علیه طالبان آغاز شده است.

تصمیم حزب کار و فروپاشی دولت ائتلافی هلند بر سر افغانستان، چه تاثیری بر و ضعیت ناتو و موقعیت هلند در آن خواهد داشت؟

بحرانی که در هلند می‏بینیم، به شکلی بحران ناتو هم هست. به این خاطر که چندین سال است تعداد کشورهایی که در عملیات نظامی در افغانستان شرکت می‏کردند، کم‏تر شده است. فشار روی دولت هلند از سوی ناتو بسیار زیاد است که به حضور خود در افغانستان ادامه بدهد. دولت هلند نگران آن است که نقش‏اش در ناتو و دیگر سازمان‏های بین‏المللی کم‏رنگ‏تر شود.

حضور نیروهای هلند در افغانستان صرفا به عملیات نظامی محدود بوده یا در زمینه بازسازی و کارهای آموزشی و فرهنگی نیز فعالیت داشته اند؟

خود همین مساله مانعی برای حضور سربازهای هلند در افغنستان بوده است. به این ترتیب که هلند وقتی وارد افغانستان شد، اعلام کرد که هدف اصلی اش از حضور نظامی، بازسازی کشور افغانستان است. اما طی سال‏های گذشته این حضور بیشتر شکل نظامی به خود گرفته است. این مساله‏ یکی از دلایلی است که افکار عمومی از حضور هلند در افغانستان ناراضی است.

آیا دولت ائتلافی هلند طی این مدت نتوانسته نظارت و کنترل خود را بر نوع این حضور اعمال کند؟ و آیا تعیین چگونگی فعالیت نیروهای هلندی در افغانستان، بر اساس تصمیم مشترک احزاب نبوده است؟

چرا، مشخصا بوده است. تلاش دولت هلند هم همیشه این بوده که چهره‏ی غیرنظامی را در افغانستان قوی‏تر کند و نقش بازسازی این حضور بیشتر شود. اما تغییر شرایط در افغانستان و این که جنگ با طالبان در سال‏های گذشته افزایش پیدا کرد، موجب شد که نقش نظامیان هلند در این کشور به تدریج تغییر کند. به خصوص در منطقه «اوروزگان» در جنوب افغانستان درگیری‏های نظامی رو به تشدید بوده است.

پیمان جعفری، کارشناس علوم سیاسی در هلند

در هلند این چهارمین دولت ائتلافی است که به پایان دوره‏ی خود نمی‏رسد و الان آقای بالکننده با وضعیت دشواری روبرو است. شما آینده را برای این ائتلاف و کلا ترکیب احزاب در قدرت در هلند، چگونه پیش‏بینی می‏کنید؟

واقعیت این است که سیستم سیاسی هلند چند سالی است در بی‏ثباتی به‏سر می‏برد. برای مثال، بزرگ‏ترین سه حزب هلند، ۲۵ سال پیش ۱۲۰ کرسی از ۱۵۰ کرسی پارلمان را در دست داشتند. در حالی که امروز این احزاب حدود ۸۰ تا ۱۰۰ کرسی را به‏ دست دارند و احزاب کوچک‏تر در سیستم سیاسی هلند قوی‏تر شده‏اند.

من آینده‏ی بی‏ثباتی را در هلند پیش‏بینی‏ می‏کنم و فکر می‏کنم دولت ائتلافی بعدی بسیار مشکل شکل بگیرد.

آیا دلیل ضعف احزاب بزرگ‏تر و بحرانی که به وجود آمده است، بیشتر مسائل داخلی، به ویژه مشکلات اقتصادی و یا مساله مهاجرت هست یا این که مسائل خارجی هم به همان اندازه نقش دارند؟

عمدتاً مسائل داخلی هستند؛ به خصوص برخورد با بحران اقتصادی کنونی و هم‏چنین مساله‏ی مهاجرت و پناهندگی در هلند.

در نظرسنجی‏های اخیر، پایگاه اجتماعی حزب آزادی به رهبری آقای ویلدرز نسبت به گذشته تقویت شده است. ارزیابی شما از نقش این مساله در صحنه سیاسی هلند چیست؟ با توجه به این که حزب آزادی در ارتباط با حضور خارجی‏ها در هلند، مهاجرین و برخی مسائل دیگر، دیدگاه ویژه‏ای دارد.

بزرگ شدن این حزب، در اصل شرایط سیاسی هلند را بسیار بحرانی کرده است. چون احزاب بزرگ دقیقا نمی‏دانند چه برخوردی با این مساله داشته باشند. از سویی به خاطر رشد این حزب، فشار روی اقشار پایین جامعه، به خصوص پناهنده‏ها و خارجی‏های ساکن هلند زیاد شده است. این حزب خواستار برگرداندن بسیاری از خارجی‏ها، به خصوص مسلمانان، به کشور خودشان است.

از سوی دیگر، رشد این حزب باعث شده تشکیل یک دولت ائتلافی بسیار مشکل‏تر شود. هرچند این حزب بسیار انتقادی برخورد می‏کند، اما خواستار آن نیست و توانایی لازم را هم برای شرکت در یک دولت ائتلافی ندارد.