May 2009


حضور روزنامه‌نگاران در فعالیت‌های انتخاباتی در گفت و گو با احمد رأفت، روزنامه‌نگار ایرانی در ایتالیا
رأفت: مطبوعات، جانشین احزاب نیستند

نیک‌آهنگ کوثر: در بررسی حضور روزنامه‌نگاران در فعالیت‌های انتخاباتی، این‌بار با احمد رأفت، روزنامه‌نگار ایرانی که سال‌های سال است در ایتالیا و اسپانیا قلم می‌زند و با رسانه‌های مختلفی در سطح اروپا کار کرده، گفت و گو کرده‌ام. رأفت، در‌باره تداخل وظایف حزبی و رسانه‌ای در ایران می‌گوید: «وقتی دیدم تعدادی از روزنامه‌های اصلاح‌طلب برای انتخابات مجلس ششم، لیستی ارایه داده‌اند که مردم به چه کسانی رأی بدهند واقعاً برای مطبوعات ایران نگران شدم. مطبوعات، جانشین احزاب نیستند و به‌هیچ‌وجه نمی‌توانند کار احزاب را بکنند. اگر جانشین احزاب شوند، روند دموکراسی مشکل پیدا می‌کند.»



فضای انتخاباتی برای طنز‌نویسان در گفت و گو با علی‌رضا رضایی، طنزنویس سیاسی
«خوش‌آمدگویی به طنز سفارشی، در این دوره انتخابات»

نیک‌آهنگ کوثر: محدوده‌ی زمانی رقابت‌های انتخاباتی، معمولاً بهار فعالیت طنز‌نویسان و کاریکاتوریست‌ها است. در طول ماه‌های اخیر تعداد زیادی از کارتونیست‌ها و کاریکاتوریست‌های مطبوعاتی فعالیت خود را چند برابر کرده‌اند. علی‌رضا رضایی، طنزنویس سیاسی در گفت و گو با زمانه، درباره‌ی فضای انتخاباتی برای طنز‌نویسان، می‌گوید: «جهت‌دارتر و موضوعی شده است. برای کسانی که کار طنز می‌کنند و کسانی که به دنبال سوژه و موردی برای نوشتن هستند به نظر من خیلی جهت‌دار‌تر شده و همه دارند در یک جهت کار می‌کنند و مشخص است که دارند چه کاری انجام می‌دهند.»



«کمپین یک میلیون امضا، با حکومت معامله نمی‌کند»

مریم محمدی: در مجموعه‏ی گفت‏وگو با صاحب‏نظران و ایرانیان مقیم خارج از کشور، در ارتباط با انتخابات دوره‏‏ی دهم ریاست جمهوری در ایران، با خانم‌ها دکتر سهیلا وحدتی بنا، پژوهش‏گر و فعال حقوق بشر و حقوق زنان و هم‏چنین شکوه میرزاد‏گی، روزنامه‏نگار و نویسنده که هردو ساکن امریکا هستند، گفت‏وگو کرده‏ام. سهیلا وحدتی و شکوه میرزادگی، هر دو از اعضای «کمپین یک میلیون امضا» هستند و در رابطه با مسایل مربوط به زنان در ایران، کار و فعالیت می‏کنند. هم خانم وحدتی و هم خانم میرزاد‏گی مایل بودند انتخابات را از منظر مسایل و مطالبات زنان بررسی کنند.



گفت و گو با دکتر علیرضا نامور حقیقی، پیرامون سیاست خارجی کاندیداهای دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران
مقایسه سیاست خارجی موسوی و کروبی

نیک آهنگ کوثر: یکی از حوزه‏‏‏هایی که توسط کاندیداهای انتخابات دهمین دوره‏ی ریاست جمهوری در روزهای اخیر مطرح، ولی کم‏تر به آن‏ پرداخته شده، حوزه‏ی سیاست خارجی است. بسیاری از رأی دهندگان ایرانی با نگاه سیاست خارجی دولت احمدی‏نژاد آشنایی کاملی دارند. اما نگاه دیگر کاندیداها به این حوزه چندان نقد و تحلیل نشده است. در باره‏ی دیدگاه‏ها و برنامه‏های احتمالی دیگر کاندیداها در حوزه‏ی سیاست خارجی، با دکتر علیرضا نامور حقیقی، تحلیل‏گر سیاسی و مدرس دانشگاه تورنتو، گفت‏وگو کرده‏ام.



«منفعل بودن در انتخابات، کار صحیحی نیست»

مریم محمدی: ایرانیان خارج از کشور در ارتباط با انتخابات دهمین دوره‏ی انتخابات ریاست جمهوری، چگونه می‌اندیشند؟ واقعیت این است که جمعیت عظیم ایرانیان خارج از کشور در مقطع برگزاری هر انتخاباتی در ایران، با روی‏کردهای متفاوت و متنوع خود، همواره فعال بوده و این فعالیت، بعضاً، در داخل کشور نیز انعکاس و تاثیرات معین خود را داشته است. در این زمینه با دو تن از فعالین و چهره‏های شناخته شده‏ی خارج از کشور آقای محمد برقعی، استاد دانشگاه و تحلیل‏گر سیاسی در امریکا و آقای حسن شریعتمداری، تحلیل‏گر سیاسی در آلمان گفت‌وگویی کرده‌ام.



مطالبات جامعه‏ی مدنی از رییس جمهور آینده

مریم محمدی: پنجم خردادماه در تهران جلسه‏ای به دعوت «شورای سازمان‏های جامعه‏ی مدنی» در ارتباط با انتخابات دهمین دوره‏ی ریاست جمهوری، تشکیل شده است. در بخشی از بیانیه‏ آنان آمده است: «ما جمعی از تشکل‏ها و سازمان‏های جامعه‏ی مدنی، با تکیه بر تحرک، پویایی و هویت بخشی در این عرصه، بر آنیم که با هدف طرح مطالبات جامعه‏ی مدنی از رییس جمهور آینده، نسبت به تشکیل ائتلافی فراگیر، اقدام کنیم.» در گزارشی از این همایش، با آقای علی‌اکبر سهیلی، یکی از برگزار کنندگان و مسئولان همایش گفت‏ و گو کردم، هم‏چنین بخش‏هایی از سخنان شرکت کنندگان در مراسم را به آگاهی‏تان می‏رسانم.



گفت و گو با احمد زیدآبادی، پیرامون انتخاب غلامحسین کرباسچی به عنوان معاون اول
«هدف از معرفی کرباسچی، جذب طبقه متوسط است»

نیک‌آهنگ کوثر: غلامحسین کرباسچی، شهردار اسبق تهران و دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی از سوی مهدی کروبی، کاندیدای حزب اعتماد ملی در انتخابات ریاست جمهوری، به عنوان معاون اول معرفی شد. احمد زیدآبادی در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «آقای کروبی روحانی است که برای طبقه متوسط جاذبه‌ای ندارد. بنابراین با معرفی آقای کرباسچی به عنوان تکنوکراتی که در تهران خوب کار کرده و مدیریت خوبی داشته و حداقل بخشی از طبقات اجتماعی در تهران از عملکرد وی راضی هستند، خواسته است اعلام کند، هر کس که می‌خواهد به آقای کروبی رأی بدهد تنها به یک روحانی به نام شیخ مهدی کروبی رأی نمی‌دهد.»



گفت و گو با بهروز خلیق، عضو رهبری سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)
«مخالف تحریم در این انتخابات هستیم»

مریم محمدی: در ادامه‏ی گفت و ‏گوهایم با سازمان‏ها و احزاب اپوزیسیون ایرانی که رهبری آن‏ها در خارج از کشور قرار دارد و در مجموعه‏ برنامه‏های مرتبط با دهمین دوره‏ی انتخابات ریاست جمهوری، با آقای بهروز خلیق، عضو رهبری «سازمان فداییان خلق ایران (اکثریت)» گفت‏ و گو کرده‏ام. بهروز خلیق به زمانه می‌‌گوید: «طرد جریان راست افراطی، مهم‏ترین مسأله‏ی انتخابات آینده است و تلاش ما هم تاکنون در این جهت بوده و خواهد بود. در این انتخابات، مخالف تحریم هستیم. چون کسی که موضع تحریم را دارد، به طور کلی از انتخابات کنار می‏کشد. در حالی که ما از ماه‏ها قبل، فعالانه در روند انتخابات شرکت داشته‏ایم، و از مطالبه‏محوری دفاع کرده‏ایم.»



گفت و گو با علی‌اصغر رمضانپور از همکاران شبکه‌ی خبری بی‌بی‌سی در لندن
«‌سردرگمی مخاطب، نتیجه‌ی جانبداری روزنامه‌نگاران»

نیک‌آهنگ کوثر: در محدوده زمانی انتخابات و مبارزات انتخاباتی، بسیاری از روزنامه‌نگاران در ایران علناً از کاندیداهای مختلف حمایت می‌کنند و تعداد زیادی از روزنامه‌نگاران به ستادهای انتخاباتی می‌پیوندند. اما در بسیاری از کشورهای غربی، روزنامه‌نگارانی که مایل به فعالیت به نفع نامزدها هستند، باید موقتاً کار خود در رسانه را رها کنند تا روند واقعی اطلاع‌رسانی مخدوش نشود. علی‌اصغر رمضانپور، روزنامه‌نگاری با سابقه سردبیری و عضویت شورای سردبیری تعدادی از روزنامه‌های اصلاح‌طلب می‌گوید: «جانبداری روزنامه‌نگاران به میزان زیادی مخاطب را دچار سردرگمی و نگرانی خواهد کرد. از این نظر که آیا اطلاعاتی که در اختیار او قرار می‌گیرد اطلاعات صحیح و دقیق و غیر جانبدارانه‌ای هست یا نه.»



گفت ‌و گو با امیر محبیان، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی
«مشارکت بالا، موقعیت احمدی‌نژاد را دشوار می‌کند»

مریم محمدی: بیست و یک روز تا برگزاری انتخابات دهمین دوره‏ی ریاست جمهوری در ایران باقی مانده است. انتخاباتی که با هرچه نزدیک‏تر شدن به زمان برگزاری، علی‏رغم روشن شدن برخی ابهامات، به سوالات تازه‏تری می‏رسد. شدت گرفتن فعالیت‏های انتخاباتی، هم در اردوی اصول‏گرایان و هم در اردوی اصلاح‏‏طلبان، چشم‏اندازها را تغییر می‏دهد. در جبهه‏ی اصلاح‏طلبان گرچه پیش‏بینی‏های آغازین نسبت به برتری موقعیت میرحسین موسوی به مهدی کروبی هم‏چنان پابرجاست، اما آمار و احتمالات تغییر یافته است. در مورد این مسایل و مجموعه‏ای از مطالب مربوط به انتخابات، با آقای امیر محبیان، تحلیل‏گر سیاسی گفت‏ و گویی کرده‏ام.



«در جمهوری اسلامی، دوم خرداد تکرار نخواهد شد»

نیک آهنگ کوثر: انتخابات در ایران را می‏توان «سیاست با دور تند» نامید. تحولاتی که در طول مبارزات انتخاباتی اتفاق می‏افتد، به هیچ‏وجه قابل مقایسه با سکوت و سکون چهار سال پیش از آن نیست. میزان انتقادهایی که منتهی به دستگیری افراد نمی‏شود، در دوران مبارزات انتخاباتی نامزدها، شدیدا افزایش می‏یابد. از سوی دیگر، برخی حمایت‏های رهبر نظام، آیت‏الله خامنه‏ای، از برنامه‏های دولت نهم، نشان‏دهنده‏ی تفاوت‏هایی است که نگاه رهبری با بعضی از کاندیداهای مطرح، از جمله مهدی کروبی و میرحسین موسوی دارد. در همین رابطه، با مسعود سفیری، روزنامه‏نگار و تحلیل‏گر سیاسی، گفت‏وگو کرده‏ام.



گفت‌وگو با کاندیداهای رد صلاحیت شده
«رهبری باید تصمیم شورای نگهبان را اصلاح کند»

مریم محمدی: در مجموعه‏ی اخبار و رویدادهای مربوط به انتخابات دهمین دوره‏ی ریاست جمهوری، اعلام نتایج بررسی صلاحیت‏های کاندیداهای ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان، مهم‏ترین خبر بود. با این‌که نتیجه‏ی اعلام شده و تایید صلاحیت فقط چهار نفر از کاندیداها زیاد دور از انتظار نبود، اما احتمالات و امکاناتی در صحنه‏ی سیاسی تصور می‏شد که بر اساس آن، برخی تحلیل‏گران سیاسی معتقد بودند که حداقل برای شکستن آرای کاندیداهای اصلی اصلاح‏طلب، امکان تایید برخی نامزدها وجود دارد. پیش‏بینی‏ای که در عمل محقق نشد. در این زمینه با خانم رفعت بیات، قاسم شعله‏ سعدی، و رضا جلالی، رییس ستاد انتخاباتی آقای اکبر اعلمی گفت‏وگوهایی کرده‌ام.



گفت و گو با حسن شرفی، جانشین دبیرکل و سخن‏گوی «حزب دمکرات کردستان ایران»
«‌مشوقی برای کردها جهت شرکت در انتخابات وجود ندارد»

مریم محمدی: در مجموعه گفت‏ و گوهایم با سازمان‏ها و احزاب اپوزیسیون دولت جمهوری اسلامی ایران، در این برنامه با حسن شرفی، جانشین دبیرکل و سخن‏گوی «حزب دمکرات کردستان ایران» گفت و ‏گو کرده‏ام. حسن شرفی به زمانه می‌گوید: «هیچ مشخصه‏ی ویژه‏ای را برای این انتخابات قایل نیستیم. زیرا فکر می‏کنیم، صحنه‏سازی‏هایی این‏چنینی، باز هم مثل دوره‏های سابق بی‏نتیجه خواهد بود و مشوق و انگیزه‏‏‏ای برای مردم، به ویژه در مناطق کردنشین ایران، جهت شرکت در انتخابات وجود ندارد. زیرا که هر کسی در مسند ریاست جمهوری ایران قرار بگیرد، باید در چهارچوب همین قانون اساسی نادمکراتیک و تحت امر ولی فقیهی که هیچ باوری به دمکراسی ندارد، کار کند.»



گفت و گو با کاوه آهنگری، عضو رهبری حزب دموکرات و مسئول رابطه با احزاب ایرانی
«مطالبات یک کرد، از دست هیچ کاندیدایی برنمی‏آید»

مریم محمدی: حزب دمکرات کردستان، در آذرماه سال ۱۳۸۵، در نتیجه‏ی جدایی و استقلال بخشی از اعضای «حزب دمکرات کردستان ایران» به‏وجود آمد. کاوه آهنگری، عضو رهبری حزب دموکرات و مسئول رابطه با احزاب ایرانی درباره انتخابات، به زمانه می‌گوید: «هنوز بیانیه‏ی رسمی منتشر نکرده‏ایم و در حال تحلیل و بررسی هستیم. اما به عنوان یک کرد و حزب دمکرات کردستان به عنوان یک حزب کردستانی، آن مطالبات و خواسته‏هایی را که یک کرد دارد، در ایران، نه در چهارچوب قانون اساسی و نه از دست هیچ کاندیدایی برنمی‏آید و به احتمال زیاد، مواضع ما به سوی تحریم حرکت می‏کند.»



گفت و گو با دکتر کاوه احسانی، استاد دانشگاه ایلینوی، شهر شیکاگو
طبقه متوسط؛ رأی دادن یا رأی ندادن

نیک‌آهنگ کوثر: یکی از مشکلات و دل‌مشغولی‌های ستادهای انتخاباتی نامزدهای ریاست ‌جمهوری در حال حاضر جلب آرای طبقه متوسط است. با وجود این‌که در چهار سال گذشته، قدرت طبقه متوسط ضعیف‌تر و ضعیف‌تر شده است، اما به‌نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از همین طبقه متوسط قصد ندارد با حضور در انتخابات ریاست‌ جمهوری قدرت از دست‌داده خود را تا حدی بازیابد. دکتر کاوه احسانی در این باره می‌گوید: «باید شرکت کرد. به‌نظر من با عدم شرکت که تجربه این چهار سال اخیر را داشتیم، به جامعه ضربه می‌زنیم و همان مختصر صدایی را که این طبقه متوسط می‌تواند در صدای نظام سیاسی و اقتصادی داشته باشد، از جامعه می‌گیرد.»



گفت ‌و گو با دکتر رضا جلالی، رییس و سخنگوی ستاد آقای اعلمی
«بعید است اکبر اعلمی با کسی ائتلاف کند»

مریم محمدی: فقط ۲۶ روز دیگر به برگزاری دهمین دوره‌ی انتخابات ریاست جمهوری در ایران زمان باقی مانده است. از جمله کاندیداهایی که علی‌رغم نگرانی در مورد رد یا قبول صلاحیت‌اش، فعالیت‌های منظم انتخاباتی را آغاز کرده‌ است، اکبر اعلمی نماینده مردم تبریز در مجلس ششم و هفتم است. اکبر اعلمی که تاکنون چندین بار از بایکوت خبری در مورد خود گله کرده است، سفرهایی در محدوده‌ی استان آذربایجان و سخنرانی‌های انتخاباتی داشته است. در مورد این برنامه‌ها با آقای دکتر رضا جلالی، رییس و سخنگوی ستاد آقای اعلمی، و نیز تعدادی از افراد مختلف، گفت‌وگوهایی کرده‌ام.



«احمدی نژاد در آزادی رکسانا صابری نقشی نداشته است»

نیک آهنگ کوثر: آزادی یک متهم به جاسوسی که به هشت سال زندان محکوم شده، با اما و اگرهای زیادی همراه است. بسیاری از سایت‏ها و رسانه‏های اصول‏گرای داخل کشور، عملا به آزادی رکسانا صابری معترض بوده‏اند. بعضی از تحلیل‏گران معتقد بودند که عملا حضور دکتر ولی نصر، مشاور دولت اوباما، در تهران، یکی از عوامل مهم در آزادی رکسانا صابری بوده است. اما برخی دیگر می‏گویند، دولت ایران معمولا در قبال مواردی این‏چنینی، پس از بهره‏گیری‏های تبلیغاتی‏، امتیاز لازم را نیز از آزادی زندانی دوملیتی می‏گیرد. در این زمینه با امید معماریان، روزنامه‏نگار ایرانی ساکن کالیفرنیا، و دکتر علی رضا نامور حقیقی گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با شهروندان، پیرامون انتخابات ایران
«به کسی رای می‌دهیم که گرانی را کنترل کند»

مریم محمدی: در ارتباط با انتخابات ریاست جمهوری، با برخی شهروندان تهرانی گفت‌وگو کرده‌ام. اولین سوال‏ام از بیشتر مصاحبه‏ شونده‏ها در مورد دریافت آن‏ها از فضای انتخاباتی و پیش‏بینی‏شان نسبت به میزان استقبال مردم از این انتخابات بود. خانم ژیلا طاهری، معلم دوره‏ی راهنمایی، پاسخ می‏دهد که: «خوشبختانه یا متاسفانه، مردم آن‏قدر درگیر مشکلات مختلف زندگی‏شان هستند که اخبار انتخابات را فقط به عنوان اخباری خیلی معمولی می‏شوند که؛ چند روز به انتخابات مانده، چه کسانی کاندیدا شده‏اند، چه کسانی مورد نظر هستند و گزینش می‏شوند. وگرنه، هیچ کس هیچ انگیزه‏ای برای این که به چه کسی رأی بدهد ندارد.»



در دیدار مسئولان ستاد مهدی کروبی با اعضای رهبری نهضت آزادی ایران:
نهضت آزادی از کروبی حمایت می‌کند؟

مریم محمدی: هرچه به زمان انتخابات نزدیک‏تر می‏شویم، فعالیت‏ها و تحرکات انتخاباتی یا تبلیغاتی بیشتر می‏شود. از جمله‏ی این فعالیت‏ها، دیدارهای پنهانی یا آشکار میان کاندیداها یا نمایندگانشان با چهره‏های شاخص اجتماعی یا نمایندگان جریان‏ها و احزاب گوناگون است. یکی از این فعالیت‏ها دیداری بود که بیستم اردیبهشت‌ماه، میان اعضای رهبری «نهضت آزادی ایران» با مسئولان ستاد آقای مهدی کروبی صورت گرفت. آیا این دیدار به نتایج مشخصی، نظیر حمایت نهضت آزادی ایران از کاندیداتوری آقای کروبی منجر خواهد شد؟ در همین رابطه با غلامحسین کرباسچی، ابراهیم یزدی و عیسی سحرخیز گفت و گو کرده‌ام.



«اطلاعات لازم در مورد کاندیداها به جامعه ارائه نشده»

نیک‌آهنگ کوثر: در روزهای اخیر بعضی از کاندیداهای ریاست جمهوری با پرسش‌هایی روبه‌رو می‌شوند که انتظار شنیدن آن را یا نداشته‌اند یا تمایلی نداشته‌اند در مجامعی ظاهراً شوند که چنین سوال‌هایی از آن‌ها پرسیده شود. درباره‌ی نحوه‌ی روبه‌رو شدن با تاریخ انقلاب و وقایع آن و به خصوص وقایع دهه‌ی ۶۰ با شهرام خلدی، پژوهشگر تاریخ و محقق علوم سیاسی از دانشگاه منچستر انگلستان گفت و گو کرده‌ام. خلدی، معتقد است که رسانه‌ها و نهاد‌های حزبی نتوانسته‌اند اطلاعات لازم در مورد کاندیداها را به جامعه ارائه کنند. او معتقد است که مرور سوابق، گفته‌ها و اطلاعات در مورد کاندیداها می‌تواند امکان انتخاب بهتری به مردم بدهد.