«بعید است اکبر اعلمی با کسی ائتلاف کند»

مریم محمدی

فقط ۲۶ روز دیگر به برگزاری دهمین دوره‌ی انتخابات ریاست جمهوری در ایران زمان باقی مانده است. اگرچه هنوز شورای نگهبان نظر خود را در مورد احراز صلاحیت کاندیداهای ریاست جمهوری اعلام نکرده، اما فعالیت‌های انتخاباتی شتاب بیشتری گرفته است.

در مورد این برنامه‌ها با آقای دکتر رضا جلالی، عضو هیات علمی دانشگاه‌های تهران که رییس و سخن‌گوی ستاد آقای اعلمی هستند، گفت‌ و گو کرده‌ام. وی به زمانه می‌گوید:

ایشان سفری منطقه‌ای به حوزه‌ی شمال غرب کشور که بیشتر خاستگاه ایشان بوده، در استان آذربایجان غربی و اردبیل داشتند. برنامه‌های مختلفی پیش‌بینی شد که ایشان در جمع نخبگان و مردم وفادار، حضور به هم برسانند، که خوشبختانه حدود نیمی از سفر صورت گرفت و طی دو سه روز آینده در حوزه‌ی استحفاظی اردبیل نیز دو سه برنامه پیش‌بینی شده است.

تصاویری که روی سایت آقای اعلمی هست استقبال وسیعی را نسبت به ایشان نشان می‌دهد. فکر می‌کنید در این شرایط برخورد شورای نگهبان با مساله‌ی احراز صلاحیت آقای اعلمی چه باشد؟

امیدواریم شورای نگهبان نسبت به عدم احراز صلاحیتی که برای رجل سیاسی ایران قرار داده، لااقل نظر بلندتری پیشه کنند و این که به ۴ نفر از افرادی که بیشتر مسوولیت‌های اجرایی در حوزه‌ی حکومت جمهوری اسلامی ایران در طول ۳۰ سال گذشته داشته‌اند، بسنده نکند.

امیدواریم همانطور که ما شاهد بودیم در انتخابات دوره‌ی نهم ریاست جمهوری که حدود ۸ نفر را تایید کردند و در ماراتن انتخاباتی بیست و هفتم خرداد ۸۴ به رقابت با همدیگر برخاستند. این بار ما امیدواریم که یکی از ۶ نفر اصلی جناب آقای اعلمی باشد، که انشالله این نقش به خوبی ایفا شود.

پیش‌بینی شما چیست. فکر می‌کنید صلاحیت ایشان تایید می‌شود؟

من به خاطر وجود تنگ‌نظری‌هایی که در افکار بعضی از افراد اقتدارگرا و تمامیت‌خواه و انحصارطلب اعضای شورای نگهبان - هم فقیهان و هم حقوقدانان - غیر قانونی شورای نگهبان است...

منظورتان از غیر قانونی چیست؟

من به خاطر افکار عمومی شرمنده‌ام که این را می‌گویم. وقتی آرای ماخوذه‌ی امثال آقای الهام و جناب آقای محسن اسماعیلی و آقای کدخدایی بعد از این که رییس قوه‌ی قضاییه آنها را معرفی کرد که توسط مجلس شورای اسلامی رای بگیرند، از ۲۹۰ نفر نماینده‌ی مجلس جناب آقای الهام فقط ۳۲ رای کسب کرد. آن هم در مرحله‌ی سومی که آقایان بودند.

یعنی کمتر از ۲ درصد آرای مجلس را. و این از جهت ما اساتید علوم سیاسی و حقوق به هیچ عنوان مشروعیت ندارد و الان ما مشروعیت حقوقدانی شورای نگهبان را با همین دلایلی که خدمت شما عرض کردم کاملا زیر سوال قرار می‌دهیم.

اکبر اعلمی

آقای جلالی استقبال از آقای اعلمی در فعالیت‌های روز چهارشنبه چگونه بود؟

بسیار خوب و ارزشمند. اما متاسفانه رسانه‌های حکومتی و دولتی ما در کشور آنقدر فضا را مسموم کرده‌اند که به هیچ عنوان در رسانه‌ی ملی خبری از انتشار اخبار آقای اعلمی نیست.

من اسم رسانه‌ی ملی را رسانه‌ی «میلی» گذاشته‌ام که به میل خودش افرادی که در بلک لیست تشکیلاتی نیستند و از آنها بیشتر تبلیغات می‌کنند.

باز هم نگرانی وجود دارد که این اطلاع رسانی در سطوح تقریبا ملی صورت نگرفت و حتا خیلی از افراد هنوز نمی‌دانند که ایشان به عنوان کاندیدای دوره‌ی دهم ریاست جمهوری ثبت نام کرده‌اند. و این در اطلاع رسانی متاسفانه حتا در رسانه‌های مکتوب دیداری و شنیداری در کشور، به دلیل همان فضای انحصارطلبی و تمامیت‌خواهی که وجود داشت صورت نگرفت.

پس آقای جلالی می‌شود سوال کرد که آقای اعلمی چگونه می‌خواهند این نقیصه را جبران کنند؟ چگونه می‌خواهند خودشان را در سطح ملی مطرح کنند؟

یکی از بزرگترین دغدغه‌های ایشان این است که از طریق رسانه‌ی ملی صدا و سیما که به مدت ۱۶ ساعت به هر کاندیدا فرصت برنامه‌سازی داده که در قالب‌های مختلف افکار خودش را به ذهن مستمعین برساند، بیشتر از این پتانسیل ملی استفاده بکند.

آیا با توجه به محدودیت‌هایی که موجود است اگر امکان پیشبرد تبلیغات درسراسر کشور برای آقای اعلمی پیش نیاید آیا ایشان امکان ائتلاف با یکی دیگر از نامزدها را دارند؟

بعید به نظر می‌رسد.

از آقای نوید محمدی، یکی از مسوولین ستاد آقای اعلمی می‌پرسم در سخنرانی‌های روز پنجشنبه‌ی آقای اعلمی در مورد مسایل قومی و فرهنگی چه نکاتی بود؟

روز چهارشنبه در یکی از مساجد یا حسینیه‌‌های محلات تبریز ایشان برنامه‌ای داشتند و در سخنرانی‌شان به نکات بسیار مهمی اشاره کردند.

یکی از عمده‌ترین مسایل که صحبت شد در مورد اصل ۱۵ بود و این که این اصل می‌تواند کف مطالبات اقوام باشد.
ایشان در مجلس هم در این مورد تاکیدات زیادی داشتند که روز چهارشنبه هم بر روی این موضوع تاکید داشتند که چرا باید یک اصل از قانون اساسی یکی از دردهای مردم باشد، که مردم مدام آن را بخواهند و بدبختی و فقر خودشان را فراموش کنند و بیایند برای تحصیل به زبان مادری که یکی از حقوق اولیه‌ای است که خدا به انسان این حق را داده محروم شوند.

متن اصل پانزدهم مورد اشاره‌ی آقای اعلمی این است که زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است و اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد. ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است.

اما بیرون از فضای ستاد آقای اعلمی در میان مردم چه می‌گذرد.

از خانم نصیرزاده از دانشگاه می‌پرسم موقعیت کاندیداهای مختلف در تبریز چگونه است؟ به نام آنها اشاره نمی‌کنم. آنهایی که فکر می‌کنید موقعیتی دارند را نام ببرید.

از سال ۸۵ به بعد دستگیری‌های دانشجویی فوق‌العاده زیاد شده است. بنابراین در سطح آذربایجان آقای احمدی‌نژاد شرایط خوبی ندارند. در این میان جبهه‌ی اصلاح طلبان حرف اول را می‌زند که از بین اینها آقای اعلمی، موسوی و آقای کروبی هستند.

کدام یک از این ۳ کاندیدایی که شما نام بردید موقعیت بهتری در میان دانشجویان دارند؟

چون آقای کروبی شعارهایشان را واضح انتخاب کردند و ما فکر می‌کنیم که سطح آگاهی مردم در این فضا بالا می‌رود. بنابراین فکر می‌کنم که در بین دانشجویان آقای کروبی دارای شانس بیشتری است. کلا فکر می‌کنم که قشر روشنفکر آقای کروبی را تایید می‌کنند.

همانطور که فعلا ما داریم رصد و دنبال می‌کنیم.

بیرون از جامعه‌ی روشنفکری چطور؟

بیرون از جامعه‌ی روشنفکران چون آقای اعلمی و آقای میرحسین موسوی هم ترک هستند از محبوبیت بیشتری بین توده‌ی مردم برخوردارند. ولی بحث دانشجو و توده‌ی مردم فرق می‌کند.

صحبت‌های یک دانشجوی پسر تبریزی آقای احسان خزرو را بخوانید:

با توجه به کارها و اتفاقاتی که در دوران آقای احمدی‌نژاد صورت گرفت علی‌الخصوص در مورد دانشجویان مضایقاتی که صورت گرفت،احضارهای فله‌ای، دستگیری دانشجویان که در تابستان گذشته انجام شد و علی‌الخصوص اتفاقاتی که خرداد ۸۵ در تبریز و شهرهای دیگر آذربایجان به وجود آمد، جو بسیار بدی را علیه آقای احمدی‌نژاد ایجاد کرده است.

دانشجویان هم به عنوان قشر پیشرو همین نظر را دارند و در مورد این کاندیدا کلاً بحث منفی است. در مورد کاندیداهای دیگری هم که الان هستند آقای میرحسین موسوی و کروبی و آقای اعلمی در صدر هستند. با توجه به این که منتسب به جریان اصلاحات هستند که در بین اینها آقایان موسوی و اعلمی به خاطر ترک بودنشان دارای یک وجهه مثبت‌تری هستند. آقای کروبی هم به خاطرشعارها و تیم مدیریتی قوی که در کنارشان هست - مخصوصا از لحاظ قشر روشنفکر - رقابت نزدیکی با هم دارند.

رقابت اصلی بین این‌ کاندیداها است. این نکته را هم باید ذکر کرد که در سال ۸۴ بیشتر آذربایجانی‌ها اعم از توده و روشنفکران، سیاست منفعلانه‌ای داشتند و بیشتر انتخابات را تحریم کرده بودند. بهتر است بگوییم که سیاست عدم مشارکت را داشتند. اما الان این‌گونه نیست.

فکر می‌کنید که در میان طبقات دیگر مردم، گروه‌های و طیف‌های عادی مردم اگر بروید موقعیت آقای اعلمی و موسوی و کروبی چگونه است؟

در بین توده‌ی مردم گفتمانی که الان در آذربایجان حاکم است بیشتر گفتمان هویت طلبانه یا خواست‌هایی در مورد احیای حقوق شهروندان آذریایجانی؛ اعم از اقتصاد، سیاست و یا هر بحث دیگری است.

توده‌ی مردم و قشر روشنفکر در این انتخابات سیاست مطالبه محور را پیش گرفته‌اند. یعنی خواسته‌هایی را مطرح کردند و رصدی که الان دارند انجام می‌دهند بیشتر پاسخگویی به این خواست‌ها است.

در مورد آقای اعلمی ایشان به دلیل صراحت لهجه‌ای که دارند توانسته‌اند عده‌ای را به خودشان جذب کنند.
آقای موسوی به خاطر دوران جنگ و آقای کروبی هم به خاطر پافشاری بر اجرای اصل ۱۵ و ۱۹ و دیگر اصول فراموش شده و حکمرانی محلی و پارلمانی مورد توجه است.

الان نمی‌شود نظر قطعی داد که کدام کاندیدا جلوتر است. اما می‌شود اینگونه گفت که شاید آرای آقای اعلمی از این دو پاینتر باشد. با وجود این که به نظر می‌رسد آقای اعلمی بتوانند رای بیشتری کسب کنند اما قشر روشنفکر و دانشجویان این نظر را ندارند.

با توجه به نظر سنجی‌هایی هم که به صورت تلویحی انجام می‌گیرد رقابت اصلی بین آقای کروبی و آقای موسوی است.

با جمیله رهنما که دانشجوی ریاضی است هم صحبت می‌کنم.

خانم رهنما رهنما فضای انتخاباتی را پیرامون خودتان در تبریز چگونه می‌بینید؟

فعلاً که در اینجا فضا یخبندان است. یعنی که اصلاً تحرکی وجود ندارد. در تبریز و آذربایجان که فضا اینگونه است.

کاندیداهای سرشناس به ویژه آقای اعلمی در تبریز چه موقعیتی دارند؟

تقریبا همه موقعیت یکسانی دارند تا به وضعیت صلاحیت‌‌ها رسیدگی شود. تا فضا پرتحرک‌تر شود.

خانم رهنما، شما در انتخابات شرکت می‌کنید؟

بله.

می‌توانم سوال کنم انتخاب شما کدام یک از کاندیداها است؟

من طرفدار آقای اعلمی هستم و دوست دارم که آقای اعلمی رییس جمهور شود.

می‌توانید دلایل‌تان را بگویید؟

نه به خاطر فضای قومیتی. به خاطر این که اعلمی در طول ۸ سالی که مسوولیت نمایندگی مردم را داشتند خوش درخشیده و مردم مطالبات خودشان را از زبان اعلمی شنیده‌اند و توانسته‌اند به اهدف‌شان برسند.

نه به خاطر این که آذری است. شاید اعلمی نماینده‌ی یک استان دیگر هم بود باز هم من اعلمی را ترجیح می‌دادم. با وجود این که من تبریزی نیستم و گیلانی‌ام و در این شهر ازدواج کرده و زندگی می‌کنم.

به دلیل این که برای او فرقی نمی‌کند و تا آنجایی که بتواند از حقوق مردم دفاع می‌کند و به نظر من تا به حال در این زمینه فعالیت کرده و خواهد کرد.