شهروندی افتخاری پاریس برای شیرین عبادی

ایرج ادیب‌زاده

پاریس پایتخت فرانسه طی دو روز گذشته، دو رویداد مهم در زمینه‌ی حقوق بشر ایران و جنبش مدنی زنان ایران را شاهد بوده است؛ اهدای نخستین جایزه‌ی شهروند نت یا شهروند اینترنتی از سوی سازمان گزارش‌گران بدون مرز با همکاری گوگل به سایت «تغییر برای برابری» زنان ایران که اهمیت کار جنبش زنان برابری‌خواه ایران و مبارزه‌ی آن‌ها در تغییر قوانین تبعیض‌آمیز حکومت مذهبی ایران را در نگاه جهانیان نشان می‌دهد و رویداد مهم دیگر دیدار خانم شیرین عبادی، برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل و آقای برنارد کوشنر، وزیر امور خارجه‌ی فرانسه و آقای بهراند دولانوئه شهردار پاریس بود که در هر دوی این دیدار‌های وضعیت حقوق بشر در ایران، به ویژه مشکلات گسترده‌ی آزادی بیان مطرح شده است.

در این دیدار آقای دولانوئه شهردار پاریس اعلام کرد که قصد دارند شیرین عبادی را به عنوان شهروند افتخاری شهر پاریس منصوب کنند. در هر دوی این دیدار‌ها دکتر کریم لاهیجی، فعال حقوق بشر ایران، نایب رییس فدراسیون جهانی جامعه‌های دفاع از حقوق بشر، حضور داشتند. نظر ایشان را در مورد اهمیت این رویداد‌ها می‌پرسم:

در مورد رویداد اول، بنده به دو علت خیلی خوشحال هستم که این جایزه به سایت تغییر برای برابری داده شده است. نخست این‌که مبارزه‌ای که زنان ایران در چهارچوب کمپین برای حقوق برابر شروع کردند با تلاش فراوانی همراه بود. می‌دانید که طی سه سال گذشته بیش از ۶۰ نفر از ایشان دست‌گیر شدند، به زندان افتادند و الآن چند تن از آنان در زندان هستند. همین‌جا اشاره کنم در لیستی که ما دیروز به برنارد کوشنر دادیم، برای آزادی زندانیان سیاسی به ویژه مدافعان حقوق بشر و حقوق زن، نام و چهره‌ی این خانم‌ها هم هست.

اهدای نخستین جایزه‌ی شهروند نت یا شهروند اینترنتی از سوی سازمان گزارش‌گران بدون مرز با همکاری گوگل به سایت «تغییر برای برابری»

دوم این‌که این جایزه به آزادی بیان و مطبوعات در چهارچوب رسانه‌های الکترونیکی جدید و اینترنت و گسترشی که استفاده از این رسانه‌ها در دنیا و ایران پیدا کرده‌ است، ارتباط دارد. می‌دانید که در این جنبش اخیر استفاده از این رسانه‌ها نقش مهمی داشته است. نمی‌توان نقش این رسانه‌ها را نادیده گرفت زیرا مردم دنیا دیدند که چطور ندا را کشتند، بر سر سهراب اعرابی چه آمد و به برکت همین رسانه‌ها و با توجه به این‌که سایت تغییر برای برابری هم در ارتباط با این شیوه‌ها، یک سایت مدرن الکترونیکی هست این است که از این جهت که این جایزه به ایران و خانم پروین اردلان، دوست عزیزمان و فعال حقوق زنان داده شد، بسیار خوشحال هستم.

آقای دکتر کریم لاهیجی، شما در گفت‌وگو‌هایی که خانم عبادی با آقای کوشنر و هم‌چنین آقای دولانوئه داشتند، حاضر بودید و در هر دو دیدار مسائل حقوق بشر ایران مطرح شده است، اگر ممکن است در مورد این دیدار‌ها هم بفرمایید.

دیدار با آقای کوشنر به درخواست فدراسیون جامعه‌ی دفاع از حقوق بشر در ایران صورت گرفت و در آن خانم سهی‌د حسن، رییس فدراسیون، شیرین عبادی و من حضور داشتیم. ابتدا گزارشی از وضع اسفناک حقوق بشر در ایران دادیم، به ویژه از دو دریچه گفت‌و‌گوهایمان را با کوشنر و با توجه به این‌که برنارد کوشنر برای ملاقات با خانم کاترین اشتون، وزیر خارجه‌ی اتحادیه‌ی اروپا عازم انگلیس بود، مخاطب ما اتحادیه‌ی اروپا هم بود.

نخست در مورد وضع حقوق بشر و وضعیت زندانیان سیاسی، عقیدتی، کسانی که با وثیقه‌های سنگین آزاد می‌شوند و این وثیقه‌ها مثل شمشیر بالای فرق سر آن‌ها نگه داشته می‌شود، روزنامه‌نگاران که بیش‌از ۵۰ نفر از همکاران ما در زندان‌های جمهوری اسلامی هستند.

شیرین عبادی

وضعیت آزادی بیان، محدودیت‌هایی که برای سفر مدافعان حقوق بشر در ماه‌های اخیر به وجود آمده است و از همه مهم‌تر، متاسفانه با وجود این‌که یش از ۹ ماه از این جنایات می‌گذرد، تا کنون هیچ‌گونه تغییری از طرف یک مقام غیر ‌جانب‌دار در مورد وقوع این جنایات صورت نگرفته است و جمهوری اسلامی نیز درهای خودش را بر روی گزارش‌گران حقوق بشر سازمان ملل بسته است.

نماینده‌ی جمهوری اسلامی با وقاحت تمام از صحن شورای حقوق بشر را برای نمایش دادن حد اعلای درجه‌ی بی‌حرمتی و بی آزرمی استفاده کرد و دیدیم که از ایران به عنوان تنها دموکراسی منطقه یاد کرد و با وجود این، ایران کاندیدای عضویت در شورای حقوق بشر هم شده است.

بنابراین مخاطب ما آقای کوشنر، چه به عنوان وزیر امور خارجه‌ی فرانسه و چه به عنوان یکی از اعضای اتحادیه‌ی اروپا این بود که بالاخره اتحادیه‌ی اروپا می‌خواهد چه کند؟ آیا فقط می‌خواهند به این‌که هر از چندی اعلامیه‌ای می‌دهند و نقض حقوق بشر را محکوم می‌کنند، اکتفا کنند؟

ما مخالف روابط بازرگانی - اقتصادی اتحادیه‌ی اروپا که متاسفانه بزرگترین سهم را در ارتباط با ایران دارد، نیستیم اما نمی‌شود که این سرکوب، خفقان، اختناق و فشار به صورت روز‌افزون در ایران وجود داشته باشد و مثلا آلمان طی سال گذشته سطح معاملاتش با ایران از سال پیش از آن بالا رفته باشد.

من گفتم، آقای کوشنر همین الآن که من با شما مشغول صحبت هستم یکی از معاونان آقا احمدی‌نژاد به مونیخ رفته است و قرار است آقای مشایی معروف هم عازم آلمان شود، بنابراین اروپا می‌خواهد چه کند؟ یعنی به روابط تجارتی خود از طرفی ادامه دهد و از آن طرف نیز با اطلاعیه‌های کلی وضعیت نقض حقوق بشر را به صورتی محکوم کند.

در این‌جا به دلیل این‌که آقای کوشنر بسیار بر پرونده‌ای ایران در شورای امنیت تکیه می‌کرد ما گفتیم که پرونده‌ی ایران در شورای امنیت بیش از یک سال است که متوقف مانده است، و فکر نمی‌کنیم نه روسیه و نه چین با تشدید تحریم‌ها موافقت بکنند و ما هم به عنوان مدافعان حقوق بشر موافق این تحریم‌ها، اگر بخواهد متوجه مردم ایران شود - که در حال حاضر متاسفانه تورم ٤٠ در‌صدی را تحمل می‌کنند و با ٢٥ درصد بیکاری مواجه‌اند - نیستیم.

ما تقاضا می‌کنیم که ایران را تحریم‌های سیاسی کنند و مانع از سفر این حضرات به خارج از ایران شوند، به خصوص کسانی که در این سرکوب نقش اساسی داشتند، دارایی آن‌ها را در کشور‌های خارج ضبط کنند و از این طریق است که این تحریم‌ها می‌تواند موثر باشد و بنا به طرحی هم داده‌ایم که باید ببینیم آیا مورد تایید اتحادیه‌ی اروپا قرار می‌گیرد یا خیر.

ما درخواست کردیم که ۲۷ کشور عضو اتحادیه‌ی اروپا، هر یک از این زندانیان را به صورت سمبل انتخاب کنند و آن را تحت حمایت خودشان بگیرند. البته نگفتیم کدام کشور، کدام یک از مدافعان حقوق بشر یا زندانیان سیاسی را حمایت کند. در آن لیستی که به کوشنر دادیم نام و عکس تعدادی از زندانیان سیاسی هست، آن را به تصویب اتحادیه‌ی اروپا و کشور‌ها گذاشتیم.

در پایان خیلی کوتاه می‌خواهم بپرسم، این که آقای دلانوئه گفتند که خانم شیرین عبادی را به عنوان شهروند افتخاری شهر پاریس منصوب خواهند کرد، از نظر شما چه اهمیتی دارد؟

این برای ما خیلی مهم است به لحاظ این‌که شهرداری پاریس مرکز حقوق بشر است. اولین کنوانسیون پس از انقلاب کبیر فرانسه که اعلامیه‌ی حقوق بشر و شهروند به تصویب رسید در محل شهرداری کنونی پاریس برگزار شد. بنابراین برگزیده شدن یکی از نمایندگان و سخن‌گویان جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر به عنوان شهروند پاریس، برای ما مدافعان حقوق بشر باعث سربلندی و خوشحالی است