Dec 2010

آیا انتقاد از جایزه‌های ادبی اعتبار آنها را زیر سوال می‌برد؟

سیاوش میلانی: اگر جوایز ادبی می‌خواهند معتبر باشند، باید استقلال داشته باشند، اگر استقلال می‌خواهند باید هزینه‌هایشان را از جایی خارج از نظام حاکم بر چرخه‌ی تولید و عرضه‌ی آثار ادبی تامین کنند. اگر این‌گونه شد و برگزیدگان‌شان را بر مبنای ارزش واقعی کتاب‌ها معرفی کردند و نه اعمال فشارهای برون‌متنی و یا رفیق‌بازی‌های محفلی، آن‌وقت خود به خود دارای اعتباری می‌شوند که با یک نقد و بررسی ساده اعتبارشان به خطر نخواهد افتاد.

زمزمه‌های عاشقانه

پانته‌آ بهرامی: نمایشگاه «زمزمه‌های عاشقانه» در روزهای پایانی نوامبر امسال در نگارخانه‌ی «زورو» در نیویورک گشایش یافت و تا ۲۴ دسامبر ادامه خواهد داشت. این نمایشگاه مجموعه‌ای از آثار سه زن هنرمند ایرانی را دربرگرفته است که در بیرون از مرزهای ایران زندگی می‌کنند. نقطه‌ی مشترک کار هر سه هنرمند توجه به لطافت‌های انسانی، نیاز به دوست‌ داشتن و دوست داشته شدن و روابطی است که ماورای دلمشغولی‌های روزمره قرار دارد.

تا ظهر این ایوان خاک می‌شود

فرهنگ زمانه: قاسم آهنین‌جان به مناسبت درگذشت رستم‌ اله‌مرادی گفت: اصلا مهم نیست که او چگونه شعر می‌گفت و سبک و سیاقش چه بود. مهم این است که شاعر بود و مهم‌تر آن‌که درد شاعری داشت. اله‌مرادی برای شاعری‌اش هزینه کرد؛ از همه چیزش، خاصه از عمرش. او ادامه داد: می‌دانم کتابی از او چاپ شده و روز قبل از مرگش به من گفت شعرهای زیادی از او به جا مانده که امیدوارم شعرهایش به سامان برسند و روزی به دست مخاطب برسند.

ادبیات معناباختگی (ابسورد)

ویدا وفایی: ابسوردیسم و تئاتر ابسورد به آثار گروهی از نمایشنامه‌نویسان اروپایی و آمریکایی اشاره دارد که در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی می‌نوشتند و کارهایشان را به روی صحنه می‌بردند. از مهم‌ترین ویژگی‌های ادبیات ابسورد فاصله گرفتن از فضاها و شخصیت‌های رئالیستی است. نمایش در زمان و مکانی نامعلوم رخ می‌دهد و شخصیت‌ها اغلب بی‌نام هستند و هیچ هویت مشخصی ندارند. آنها مدام درگیر گفت‌وگوها و یا وقایع کاملاً بی‌منطق و آشفته هستند.

ما همه بار به‌دوشان هم‌ایم

محمود فلکی: اصولاً برپایی ِهر نهاد مستقل، چه ادبی برای ارایه‌ی جایزه چه غیر آن، در یک جامعه، می‌تواند آموزه‌ای باشد برای خودبسندگی ِمدنی تا شاید راهی برای اندیشیدن به چگونگی ِ برخورد دموکراتیک باشد؛ زیرا نهادینه شدن ِهر پدیده‌ی اجتماعی می‌تواند از رهگذرِ ایجاد نهادهای مستقل در درون جامعه‌ امکان‌پذیر باشد؛ وگرنه چیزی که از بالا، از دولت یا قدرت دیکته شود، حتا اگر نام ِ آن «چیز»، دموکراسی هم باشد، تا زمانی که از درون جامعه برنیامده یا در درون جامعه نهادینه نشده باشد، راه به جایی نخواهد برد.

دستاوردهای نشست تغییرات آب‌وهوایی در کانکون

بیژن روحانی: بیش از ۱۹۰ کشور جهان در هفته‌ی گذشته مذاکراتی فشرده را در خصوص تغییرات آب و هوا و گرم شدن کره‌ی زمین در شهر کانکون در مکزیک به پایان بردند. در پایان این نشست مقرر شد کشورهای ثروتمند صندوقی برای کمک به کشورهای در حال توسعه برای مقابله با تاثیرات تغییرات آب و هوایی در نظر بگیرند. هم‌چنین نجات جنگل‌های مناطق گرمسیری نیز از دیگر موارد توافق شده در این نشست بود. منتقدان نتایج این نشست را کمتر از حد انتظار ارزیابی کرده‌اند.

بروز هویت فردی در آثار هنری

پانته‌آ بهرامی: روزهای پایانی سال در سرمای نوامبر و دسامبر در کلن و ماه آینده شاید در یک گوشه‌ی دیگر از این کره‌ی خاکی. این نمایشگاه که مدام در سفر است «ایران امروز» نام دارد و آثار هشت هنرمند ایرانی را که در درون و برون مرزهای ایران زندگی می‌کنند در بر گرفته است. نگارخانه بریگیته شنک، آثار نقاشی و چیدمان افسون، کورش عسگری، آلا دهقان، زهرا حسن‌آبادی، امیر هدایت، شهره مهران، مسعود سعدالدین و وحید شریفیان را در شهر کلن به نمایش گذاشت.

نقاشی برای من یک تفریح جدی است

پانته‌آ بهرامی: خطوطی که بیننده را به دنیای دریاها و ماهی‌ها می‌برند و رنگ‌هایی که تماشاگر را به میهمانی آرامش در سیلان و حرکت دعوت می‌کنند.دسامبر امسال نگارخانه‌ی Jadite« جدیت» که صاحبخانه‌ی آن آمریکایی ‌ـ مجارستانی است، شاهد گشایش نمایشگاه «امواج و احساس» از بهروز نورنیا است.این هنرمند ایرانی در رشته‌ی معماری تحصیل کرده و امروز نیز به‌عنوان معمار در شهر نیویورک مشغول به‌کار است.

‎چگونه می‌توان کلاغ را جای طوطی قالب کرد

سیاوش میلانی: نفوذ شبکه‎های ادبی تنها به حوزه‌ی فعالیت انتشاراتی‎ها محدود نمی‎شود، بلکه اهرم‎های دیگری برای اعمال نفوذ و البته اعمال فشار وجود دارد که دم دست‎ترین آنها همین فضای مجازی و زنجیره‌ای وب‌سایت‎هایی است که یکدیگر را حمایت می‎کنند و البته صفحات ادبی نشریات که در اختیار برخی وابستگان این شبکه‎هاست. فضای رسانه‎ای همان‌قدر که می‌تواند ابزار مؤثری باشد برای تبلیغ اعضای شبکه، ابزار موثری نیز هست برای تخریب نویسندگانی که تن به این‌گونه روابط نمی‎دهند.

نمایشگاه زینت‌آلات ایرانی در پاریس

ایرج ادیب‌زاده: نمایشگاهی از کارهای مریم صادقیان، هنرمندی که از ایران آمده، در انجمن فرهنگی پویا در پاریس برپا شده است که تا ۱۴ دسامبر ادامه دارد. در این نمایشگاه جواهرات تزیینی، سنتی و معاصر ایران با نشانه‌هایی از فرهنگ اقوام ایرانی و نیز لباس‌هایی با الهام از پوشش‌های قدیمی و جدید ایران به نمایش درآمده‌اند. در پوستر مربوط به نمایشگاه می‌خوانیم: «آثار به نمایش درآمده، آمیزه‌ای است از ظرافت دیدگاه هنرمندانه و دانش متکی بر پژوهش‌های زیباشناسی.»

ویکی لیکس و تغییرات آب‌وهوایی در جهان

بیژن روحانی: اسناد منتشر شده در ویکی‌لیکس نشان می‌دهد دولت آمریکا تلاش فراوانی کرده است تا بر نتایج گفت‌وگوهای مربوط به تغییرات آب و هوایی تاثیر بگذارد و کشورهای بیشتری را با موافقت‌نامه‌ی کم‌اثر کپنهاگ همراه کند. همچنین آمریکا مانع از انتخاب یک دانشمند ایرانی، دکتر مصطفی جعفری به ریاست مشترک یکی از کارگروه‌های مربوط به تغییرات آب و هوایی در سازمان ملل شده است.

روزی روزگاری چهارم به پایان رسید

زینب کاظمی‌خواه: مراسم پایانی چهارمین دوره‌ی جایزه‌ی ادبی روزی روزگاری برگزار شد. امیر احمدی آریان گفت: رمان فارسی در سال ۸۸ هیچ اتفاقی نداشت. در واقع در یک جمله می‌خواهم بگویم اتفاق مهمی در مجموع نیفتاد. وضع عجیب و غریب ممیزی در حوزه‌ی رمان طی سال‌های اخیر به این مسأله دامن زده است و همچنین برای تألیف رمان شرایط فیزیکی خاصی لازم است. استمرار بر کار نوشتن و امکان‌های حداقلی برای تألیف رمان از ضرورت‌های اصلی است. گزارش مراسم پایانی این جایزه‌ی ادبی را می‌خوانیم.

پری زنگنه در آمستردام

فروغ.ن.تمیمی: شنیدن صدای ابریشمی پری زنگنه برایم خاطره‌های دور را زنده می‌کند. او را اول بار در تالار رودکی دیده بودم و حال پس از سال‌ها در آمستردام روبه‌رویش نشسته‌ام. به‌خوبی به یاد می‌آورم که این تنها صدای ابریشمی و رویایی او نبود که مرا در نوجوانی مسحور می‌کرد. بلندبالا و بس زیبا بود و گونه‌ای راز و رمز، وقار و شکوه را تداعی می‌کرد.

زیر سایه‎ی برادر

روزبه ‌اکبری‌نسب: شمس آل احمد در طول زندگی به تمام معنا و از هر نظر زیر سایه‌ی برادرش بود. در قلمرو ادبیات خلاق اثر قابل تأملی از او به یاد نمانده است. شمس نتوانست مانند سیمین دانشور خود را از زیر سایه‌ی جلال آل احمد به‌عنوان یک نویسنده‌ی معیار بیرون بیاورد. پس از انقلاب شمس آل احمد اما به حکومت نزدیک شد . بر اساس تصوری که حکومت از جلال آل‌احمد ارائه کرده بود، «از چشم برادر» را نوشت. سیمین دانشور اما این کتاب را نپسندید.

«شانس بیاورم، زندان طولانی‌مدت در انتظارم است»

ناصر غیاثی: مانا نیستانی در گفت‌وگو با روزنامه‌ی آلمانی‌زبان زود دویچه‌تسایتونگ می‌گوید: مقامات ایران استعداد به‌وجودآوردن وضعیت‌های مسخره را دارند، اما قادر نیستند به این وضعیت‌های مسخره بخندند. قاعده این است: با یک قیافه‌ی خیلی جدی کارهای خیلی احمقانه انجام بده، ادعا کن، در ایران آزادی بیان وجود دارد و همان روز چندین روزنامه‌ی اصلاح‌طلب را توقیف کن؛ و در پاسخ به پرسش دیگری می‌گوید: هر کس که در ایران فکر کند صاحب یک زندگی خصوصی است یا حق آزادی دارد، اپوزیسیون محسوب می‌شود.

ادبیات یک کار اعتراضی‌ست

سعید سبزیان: مکانیسم جایزه‌دهی در ایران یک فرایند سرکوب است، چرا که وقتی اثر خاصی را برنده اعلام می‌کند تلویحاً به نویسندگان نوپا شیوه‌های نوشتن را القاء می‌کند. آثار متعدد تقلیدی از این برندگان حاکی از وجه تخریبی این جایزه‌هاست. مسأله در این بنیادها سلیقه‌های کارگزاران یکی دو نشر مشخص است که می‌خواهند آینده‌ی ادبی این کشور را تحت تأثیر خود قرار دهند. همه‌ی جایزه‌ها آلوده به یک عیب مشخص هستند و آن هم فقدان یک هیئت بررسی با ویژگی‌های لازم و بی‌طرفانه است.

نمایشگاه همزمان دو زن ایرانی در نیویورک

پانته‌آ بهرامی: از ماه نوامبر سال جاری دو نمایشگاه به‌طور همزمان به نام «درهم‌آمیختگی» و «داستان‌سرایی ادامه دارد» در نگارخانه‌ی لیلا تقی‌نیا میلانی هلر در شهر نیویورک گشایش یافته است که تا ۲۱ دسامبر ادامه خواهد داشت. هنرمندان هر دو نمایشگاه و هم صاحب نگارخانه زن هستند و به نظر می‌رسد که زنان ایرانی جای پای خود را در هنرهای تجسمی محکم کرده‌اند.

فیس‏‌بوک یا پورنوگرافی یا من

شهلا زرلکی: بله! در عصر ارتباطات زندگی می‏کنیم. همه می‏دانند همه چیز به همه چیز ارتباط دارد. هزارتوی شبکه‌ی وب، همه‌ی ما را به هم پیوند داده. پیوندهای مبارک و نامبارک. صبح از خواب بیدار می‏شوی و با لمس آسان چند کلید وارد جهان وسوسه‏کننده‌ی ارتباطات و اطلاعات می‏شوی. می‏شود هیچ کلیدی را لمس نکرد و وارد هیچ جهانی نشد. می‏شود به قول آن شاعر بزرگ، پشت میز کارت پنهان شوی؛ پشت کتاب‏ها و کاغذها که ردیف شده‏اند روی میز. پشت کامپیوتر. سنگر خوبی است این کامپیوتر شخصی.

زایش بیابان در ایران ادامه دارد

بیژن روحانی: ایران همواره با خطر گسترش بیابان‌هایش روبه‌رو بوده است. به تازگی مسئولان محیط زیست استان اصفهان اعلام کرده‌اند به دلیل خشک شدن تالاب گاوخونی، کویر با سرعت به سمت اصفهان در حال حرکت است. در همین حال در استان اردبیل نیز برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی باعث فرونشستن زمین در دشت‌های شرقی اردبیل شده است و مقامات استان نسبت به ادامه‌ی این روند هشدار داده‌اند.

سرچشمه‌ی ایده‌ها دل‌نگرانی‌هاست

پانته‌آ بهرامی: فیلم «امواج در آغاز تولد»، فیلمی پنج دقیقه‌ای است که به صورت انیمیشن و با دوربین ۳۵ میلیمتری فیلمبرداری شده و به داستان زندگی بشر می‌پردازد؛ بشری که کمر به نابودی محیط زیست بسته است؛ بشری که به خاطر منفعت‌طلبی، جنگ‌ها به راه انداخته است. انیمیشن «امواج در آغاز تولد»، کاری از مسعود رئوف، نقاش و فیلمساز ایرانی مقیم کاناداست. او این فیلم را ادامه‌ی نقاشی متحرک قبلی خود به نام «آبی همانند شلیک گلوله‌ای» می‌داند