Nov 2009

بازی‌های کامپیوتری و جنایت جنگی

ونداد زمانی: چندی پیش دو گروه مستقل سوئیسی نتیجه تحقیقات خود را در باره رابطه بین بازی‌های کامپیوتری و خشونت به چاپ رساندند و ادعا کردند که این‌گونه بازی‌های خشن نه تنها تأثیری در افزایش خشونت در بین هواداران ندارند؛ بل‌که با وجود نقض قرارداد ژنو در این بازی‌ها تصویر واقعی‌تری از جنگ‌های موجود ساخته و از انتزاعی شدن مفاهیم جنگی می‌کاهند.

مردسالاران ایرانی و دوگانه‌ی مادر-لکاته

مزدا اقبال: تاکید بر فضای فیلم‌های آن‌دوران در این جا تنها ایضاح یک مثال نیست، بل‌که نگارنده الگوی حاکم بر این دست آثار را کهنه‌الگوی ذهنی مردان سنت‌اندیش و محافظه‌کار ایرانی تا به همین امروز می داند. قسم‌بندی زنان در فیلم‌های کافه‌ای دهه‌ی چهل یا پنجاه به همان شیوه در فرهنگ مردسالارانه‌ی بخش سنتی جامعه‌ی ما جاری و ساری است.

آیا لوسی همچنان مادر بشریت هست؟

ترجمه‌ی ونداد زمانی: در سال ۱۹۷۴، دان جانسون و دانشجوی همراهش، تصادفا بخشی از استخوان یک بازو، تکه‌ای از قفسه سینه، و جمجمه‌ای را درون گودالی پیدا کردند که با سرهم کردن آن‌ها، جنس ماده نسل پیشرفته‌ای از میمون شناسایی شد. این میمون بیش از سه میلیون سال پیش با جثه‌ی یک متری قادر به ایستادن بود. قطعات گردآوری شده به عنوان لوسی، به قدیمی‌ترین اجداد انسان تبدیل گشت.

«هنرمند، آزادترین انسان‌ها است»

پانته‌آ بهرامی: جایزه‏ی «جادوی ایران»، جایزه‏ای نوپا است که هنرمندان جوان ایرانی را کشف و به دنیای جهانی هنر معرفی می‏کند. اواخر شهریور ماه سال جاری اسامی شش هنرمند راه‏یافته به جایزه‏ی نوپای جادوی ایران اعلام شد. شش هنرمندی که می‏توان آن‏ها را در زمره‏ی هنرمندان نسل جوان هنر معاصر ایران دانست که با راه یافتن به مرحله‏ی نهایی این مسابقه از میان ۱۲۰ هنرمند، آثارشان به تمامی دنیا شناسانده می‏شود.

«و ماجرای مرا بی‌بهانه‌ای بنویس»

ایرج ادیب‌زاده: ویدا فرهودی، دوره‌های تحصیل را در یکی از مدارس فرانسه زبان تهران به پایان رساند و در رشته‌ی علوم سیاسی ادامه‌ی تحصیل داد؛ اما دل‌مشغولی او همیشه شعر بوده است. ویدا فرهودی به تازگی شب شعری در پاریس داشت که با استقبال گرم گروهی از ایرانی‌ها و فرانسوی‌ها روبه‌رو شد. فرهودی در گفت‌وگو با زمانه درباره‌ی این شب شعر و ویژگی‌های آن می‌گوید.

مستـنـد از هنر رو به نابـودی در ایران

پژمان اکبرزاده: «کار سرکوب می‌شود، تا این که دیده شود!» این گلایه‌ی الهام اسدی، سازنده مستند فرش دستباف ایرانی از فضای کار در داخل ایران است. چهار فیلم ایرانی در برنامه‌های امسال جشنواره فیلم‌های مستند آمستردام حضور دارند. یکی از آن‌ها فیلمی است به نام «پوت» ساخته‌ی الهام اسدی، از تهران. او به مراحل پدید آمدن فرش‌های دستباف در گوشه و کنار ایران پرداخته و شرایط نامناسب هنرمندان این حوزه. هنرمندانی که به گفته الهام اسدی « ناشناس‌اند و برای زنده‌ نگهداشتن این هنر، تا پای جان در تلاش‌اند.»

معروف‌ترین مبلغ دموکراسی برای چین

ونداد زمانی: «آی ویوی» جنجالی‌ترین معمار و مجسمه‌ساز مخالف و منتقد چین فرزند یکی از معروف‌ترین شاعران چینی بود که در راهپیمایی بزگ انقلاب چین همراه مائو قدم برمی‌داشت. تنها حفاظ او در پرخطرترین دوره‌های زیست انتقادی‌اش، عمل زیرکانه‌ی قرار گرفتن بر روی اینترنت به‌منظور دیده‌شدن است. از نظر او خلق یک شعر و فعالیت سیاسی باید از شیوه‌ای مشابه باشند.

آشتی شهر «گدانسک» با گونتر گراس

ترجمه‌ی ونداد زمانی: شهر «گدانسک» در حال حاضر یکی از شهرهای لهستان است، ولی زمانی همه‌ی اراضی متعلق به امپراتوری قدیم آلمان را در بر می‌گرفت. رابطه بین گونتر گراس و شهر گدانسک سه سال پیش به تلخی گرایید. در واقع زمانی که این نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس آلمانی عضویت و همکاری خود را با شاخه نظامی «اس‌اس» در حزب نازی آلمان تایید کرد، مورد غضب شهر قرار گرفت.

مملکت که در حال پیشرفت باشه همینه دیگه!

کامران ملک‌مطیعی: دایی عطا وقتی داشت می‌رفت گفت که هر خبری را خواستین تفسیر کنین، بکنین؛ اما خبر این‌که کله پاچه شده دستی بیست هزار تومن را از قلم نندازین که اگه وضع همین‌طوری پیش بره، مجبوریم کل حقوق یک ماه را بدیم واسه چند دست کله پاچه که سلطان بخوره. بعد هم دایی عطا دو سه تا فحش و دری‌وری نثار نمی‌دونم کی کرد و رفت!

پایان لات‌بازی‌های خواننده «رپ» آلمان

ترجمه‌ی ونداد زمانی: «سامی دیلوکس» وقتی شروع به خواندن ترانه‌های رپ کرد، خود را محصور رفتارهای کلیشه‌ای مثل راندن با ماشین‌های گران‌قیمت و بودن در کنار زن‌های جذاب و سکسی کرد. موضوعات مطرح شده در آواز‌هایش هم اغلب حول سکس، مواد مخدر و تعریف از خود بود. اما «سامی دیلوکس» مدتی‌ست که شروع به خواندن ترانه‌های تفکر برانگیز کرده است!

«آیـینه»؛ دومین نشریه در سمرقند

نجم کاویانی: «آیـینه»، در فضایی کـه فرمان امیر بـخـارا قانون بود، منتشر می‌شد. عمده‌ترین دشواری آن‌ها برای انتشار، فضای اختناق و سانسور بـود. آن‌ها با در نظرداشت این جو، در نشر افکار خود جانب احتیاط را مراعات می‌کردنـد تا با روحانیون محلی درگیر نشوند. اما برغم همه‌ی این رعایت‌ها، اندیشه‌های روشنگرانه‌ی مجـله با اعتراض سخت بعضی از افراد روحانی روبرو شد و آن‌ها مجـله را به انحراف از مسیر اسلام راستین متهم کردند.

ایرانیان در ایدفا

بیست و دومین جشنواره جهانی فیلم‌های مستند آمستردام (IDFA) از نوزدهم تا بیست و نهم نوامبر در پایتخت برپا خواهد شد. در جشنواره امسال چهار مستند از فیلمسازان ایرانی به نمایش درخواهد آمد.:

نور را در پستوی خانه نهان باید کرد

پانته‌آ بهرامی: سیا ارمجانی در ابتدای دهه‏ی ۶۰ میلادی، در سن ۲۱ سالگی ایران را ترک گفت و به تحصیل در فلسفه و نقاشی پرداخت. شهرت سیا ارمجانی اما بیشتر به واسطه‏ی مجسمه‏هایش هست. دغدغه‏ی کاری او زیبایی‏ شناسی و گفت‏وگو در فضاهای عمومی است. گزارشی تهیه کرده‌ام از نمایشگاه آثار او با نام «کشتار در تهران» که در نیویورک برگزار شده است.

ورزشی بری از تنگ‌نظری‌های جنسیتی

اختر قاسمی: جهانگیر ولی‌اوغلی از پیش‌کسوتان ورزشی ایران، قهرمان و مربی سرشناس رشته‌های مختلف ورزشی در سال‌های پیش از انقلاب، چندی پیش در سن ۷۶ سالگی دچار ایست قلبی شد و از میان ما رفت. شنبه‌ی گذشته بزرگداشتی به سپاس از زندگی مفیدش در شهر کلن برگزار شد. ولی‌اوغلی هفت فرزند داشت که شش تن از آن‌ها ورزش‌کار حرفه‌ای و در سطح ملی رکورددار بودند. از جمله یکی از دخترانش تونیا که گفت‌وگویی با او داشتم.

«حتی مرگ هم برایش مضحکه بود»

ایرج ادیب‌زاده: مهدی سحابی از چهره‌های بزرگ ادبیات و هنرهای تجسمی ایران در پاریس خاموش شد. سحابی، نویسنده، روزنامه‌نگار، مترجم، نقاش، مجسمه‌ساز و عکاس ایرانی بود که آثار بسیار مهمی از خود به‌جای گذاشت. با سیمین نطاق، از دوستان نزدیک مهدی سحابی گفت‌وگویی داشتم.

«پدر خوانده» هندی

ترجمه‌ی ونداد زمانی: موسپا راج، «پدر خوانده» قدرتمندی است که توانسته بیشترین کنترل مافیای زمین در بانگلور را از آن خود کند. ثروت بیلیونی او به وی این امکان را داده که چهره‌ی یک جانی توبه کرده را بگیرد و خود را در جامعه این‌گونه معرفی کند. این پدر خوانده جدید از کمک کنندگان مهم به بنگاه‌های خیریه هم است. موسپا راج، به تعبیری حلال هر مشکلی است.

ارتباط با دخترای پایین شهر هیچ خطری نداره!

کامران ملک‌مطیعی: همسایه گفت: یک خبر اومده که براساس یک پژوهش علمی هست که در شمال شهر تهران انجام شده و تو اون گفته که اکثر دخترها، طی دو سال اول رابطه با جنس مخالف، دچار روابط جنسی می‌شن! رحمت علی خان گفت مرده شور تو را هم ببرن با این خبرات! البته همراه اون پژوهش‌گرها. اینجا بود که پسرعمه زد زیر گریه و گفت دروغ گفتم، دختره مرکز شهر می‌شینه. الان من با این بلاتکلیفی چه‌کنم؟

من مقاومت نمی‌کردم

ترجمه‌ی ونداد زمانی: سه افسر پلیس بعد از شنیدن این اعلام اضطراری که «جرالد آمیدون» در خانه دوست دخترش به نزاع با او برخواسته، به سرعت به محل حادثه می‌شتابند. گفت‌وگوی ضبط شده بین این سه افسر پلیس در حین دستگیری جرالد آمیدون، این امکان را به مظنون داده تا تابستان امسال برای اداره پلیس شهر بویز، به همراه سه افسر دیگر، درخواست محاکمه کند.

سرشار از تخیلات عجیب و غریب

ترجمه‌ی ونداد زمانی: آقای گریملین از آن دسته از نقاشان است که گویی با قلم نقاشی در دست متولد شده‌اند. هنوز ۱۵ ساله نشده بود که به اتفاق دوست نقاشش استودیوی کوچکی را در شهرشان زنکائو، برای خود دست و پا کرده بودند. آن‌ها در استودیوی محقرشان نه تنها نقاشی می‌کردند و بر روی کار هنرمندان مورد علاقه‌شان، کپی تمرینی می‌کشیدند؛ بل‌که آن‌جا را تبدیل به یک فضای آزاد کرده بودند.

آزادی؛ نبرد برای بقای انسانیت

امید حبیبی‌نیا: در روزی که بسیاری از مردم در ایران خود را علی‌رغم بیم از خشونت پلیس برای تظاهرات ضدحکومتی آماده می‌کردند، رسانه‌ها از مرگ پژوهش‌گر و فیلسوف برجسته معاصر، کلود لوی اشتراوس، پدر انسان شناسی که اتفاقا در زمینه ماهیت خشونت و ساختار اجتماعی قدرت نظرات درخشانی ارائه کرده است خبر دادند.