Apr 2010


اعتراف‌نامه‌ی ملک‌الشعرای آمریکا

برگردان ونداد زمانی: هرگز به ذهنم خطور نکرده بود که ملک‌الشعرای ایالات متحده آمریکا خواهم شد. روزی که از طرف کتابخانه‌ی کنگره‌ی آمریکا با من تماس گرفتند در حال حمل سبد خرید مایحتاج خانگی از ماشین به درون خانه بودم. آنها در تماس تلفنی‌شان بدون این در و آن در زدن مستقیم رفتند سر اصل قضیه و گفتند: «پیشنهاد ملک‌الشعرا شدن من یک عزت و افتخار است و نه یک درخواست برای پذیرش یک شغل».



بررسی هزینه‌های آشکار و پنهان جنبش زنان در گفتگو با بهاره علوی و فریبا داوودی مهاجر
جنبش زنان و هزینه‌های پنهان

پانته‌آ بهرامی: در بخش نخست برنامه‌ی هزینه‌های آشکار و پنهان جنبش زنان، به هزینه‌های آشکار آن مثل دستگیری و بازداشت فعالان جنبش و هم‌چنین به هزینه‌های پنهان، مثل تحت فشار قرار دادن فرد زندانی برای مصاحبه و اخراج فعالان از محل کار خود پرداختیم. در برنامه‌ی امروز مورد دیگری از این خشونت‌ها را در گفتگو با بهاره علوی عضو کمپین یک میلیون امضاء و فریبا داوودی مهاجر، فعال حقوق زنان، بررسی می‌کنیم.



گفتگو با فرحناز جعفری، عکاس و نقاش ایرانی ساکن پاریس
عکاس شعر و لحظه‌های شاعرانه

ایرج ادیب‌زاده: فرحناز جعفری، نقاش و عکاس ایرانی ساکن پاریس به «عکاس شعر و لحظه‌های شاعرانه» معروف است. او که در فرانسه به‌عنوان یک عکاس حرفه‌ای چندین نمایشگاه برپا کرده، به آموزش عکاسی در مدارس حرفه‌ای پاریس نیز مشغول است. در همه‌ی عکس‌های این هنرمند، می‌توان رد پای شاعران ایران به‌ویژه احمد شاملو، فروغ فرخ‌زاد، و شاعران معاصر ایرانی در پاریس، به‌عنوان نمونه نعمت آزرم، محمد سحر و دیگران را دید.



گفت‌وگوی عباس محبعلی با دکتر ناهید توسلی
غربت کتاب و نشريات ادبی در ايران

در آستانه‌ی برگزاری نمایشگاه به اصطلاح بین‌المللی کتاب که هر سال در تهران برگزار می‌شود کار خبررسانی کتاب تقریباً تعطیل شده است. مجوز کتاب چشمه که تا پیش از عید جلساتی را در رونمایی، نقد و معرفی کتاب برگزار می‌کرد، لغو شد. در چنین شرایطی، و در آستانه‌ی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران از میان گفت‌وگوها و نقدهایی که در روزنامه‌ی اعتماد منتشر شده بود، گفت‌وگوی عباس محبعلی با خانم دکتر ناهید توسلی را برگزیدیم. این گفت‌وگو را بخوانید.



گفت‌گو با شادی امین فعال زنان
خلاء جنبش «زنان» در جنبش سبز

شکوفه منتظری: در روزهای پایانی فروردین ۸۹ دومین نشست همگرایی سبز جنبش زنان برگزار شد. در این مراسم تعدادی از فعالان حقوق زنان سخنرانی کردند و زهرا رهنورد هم یکی از میهمانان این نشست بود. براساس گفته‌های برگزارکنندگان، در این گردهمایی فعالان طیف‌های مختلف جنبش زنان حضور داشتند. شادی امین یکی از فعالان جنبش زنان در سایت «شبکه‌ی سراسری همکاری زنان ایران» نقدی بر این گردهمایی منتشرکرده است. با او گفت‌وگویی داشتم.



گفت‌وگو با محمدرضا نیکفر در مورد ارنست بلوخ و فلسفه امید وی
ارنست بلوخ و رویاهای روزانه

شکوفه منتظری: یک ضرب‌المثل روسی می‌گوید امید آخرین چیزی است که می‌میرد. ارنست بلوخ فیلسوف آلمانی و آفریننده‌ی فلسفه‌ی امید است. او در سال ۱۸۸۵ در شهری کار‌گری در آلمان در خانواده‌ا‌ی یهودی به دنیا آمد. فلسفه‌ی امید او زاییده‌ی روزهای دربدری و غربت در طی جنگ‌ جهانی دوم است. روزهایی که جهان در پهنه‌ی جنگی بی‌رحمانه قرار گرفته بود. در رابطه با بلوخ و فلسفه‌ی امیدش با محمدرضا نیکفر به گفتگو نشسته‌ام.



«رشت ٢٩»

ترجمه‌ی ونداد زمانی: با وجود فعالیت‌های جسته و گریخته برای برپایی گالری‌های نقاشی نظیر راه‌اندازی گالری «استتیک» توسط یک نقاش ارمنی در سال ١٣٣٢ شمسی و برگزاری فستیوال سالانه‌ی نقاشی تهران در سال ١٣٣٦، فضای هنری مدرن ایران هنوز دوران طفولیت خود را می گذراند. بازگشایی ناپایدار گالُری‌های جدید و از همه مهم‌تر کمبود محیطی که هنرمندان قادر به تماس، آشنایی و تبادل نظر باشند دست به دست هم داد و زمینه‌های شکل‌گیری «رشت ٢٩» را فراهم کرد.



به بهانه‌ی دوم اردی‌‌بهشت، روز زمین
روزی برای زمین

بیژن روحانی: از چهل سال پیش، بیست و دوم آوریل به نام «روز زمین» نام‌گذاری شده است و هدف اصلی برگزاری این روز از یک سو آشنا کردن مردم با راهکارهای ساده حفاظت از محیط زیست و از سوی دیگر حساس کردن نهادهای تصمیم گیری و دولتمردان نسبت به مسائل مهم زیست محیطی است. گرچه مرزهای سیاسی انسان‌ها را از یکدیگر جدا کرده است، اما سرنوشت همه به حفاظت از خانه‌ی مشترکی بستگی دارد که در آن زندگی می‌کنیم.



نمایشگاه تاریخ همسایه جنوبی ایران در آمستردام

پژمان اکبرزاده: پایتخت هفتصد هزار نفره‌ی هلند، هر ساله، حدود پنج برابر جمعیت‌اش، جهانگرد می‌پذیرد. شهر آمستردام هر سال، در کنار تقویت جاذبه‌های توریستی خود، میزبان نمایشگاه‌های متنوعی نیز مربوط به دیگر کشورهاست. نمایشگاه «عمان» یکی از آنهاست؛ نمایشگاهی که آخرین روزهای خود را در «نیوکِرک» می‌گذارند. بخشی از نمایشگاه با تاریخ و فرهنگ ایران نیز پیوند خورده است.



خوشبخت‌ترین مردمِ جهان

نادر افراسیابی: «دانیل اورت»، زبان‌شناس و مردم‌شناس آمریکایی زندگی شگفت‌انگیزی دارد. او همراه همسرش به قصد تبلیغ مسیحیت به میان قبیله‌ی «پیراها» از قبایل سرخپوستان آمازون رفت. اما تحت تأثیر فرهنگ قبیله‌ی «پیراها» به زودی از مسیحیت دست شست، از همسرش جدا شد و کتابی نوشت با عنوان « نخواب؛ مارها این‌جایند». کتاب دانیل اورت در واقع شرح حال او در طی هفت سالی است که به طور ناپیوسته در قبیله‌ی پیراها به سر برد.



«انسان با خلق یک اثر جاودانه می‌شود»

پانته‌آ بهرامی: پیکرتراش است؛ فعالیتی که در دهه اول انقلاب تابو محسوب می‌گشت. در دوران انقلاب به اصطلاح «فرهنگی» که منجر به پاک‌سازی و بستن دو ساله‌ی دانشگاه‌ها شد، وی دانشجوی سال اول مجسمه سازی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. هنر میان دستانش را با خلاقیت اسطوره‌ها آمیخت و میادین شهرهای ترکیه اکنون شاهد یادگارهای اوست. با بابک صبحی، پیکرتراش ایرانی ساکن ترکیه به گفتگو نشسته‌ام.



گران‌ترین نقاش تزئینی ایران

ترجمه‌ی ونداد زمانی: «فرهاد مشیری»، گران‌ترین نقاش تزئینی ایرانی که آثارش شهرت بین‌المللی پیدا کرده است، در کارهایش کاملا در میان جو عمومی جامعه است و نبض هنری‌اش با آن می‌تپد. نگاه نافذش به زبان تبلیغات، مد و حتی مذهب در کارهایش فریاد می‌زند که: به من توجه کنید، مرا بخواهید و البته کارهای مرا بخرید. جالب این که کارهای او به قیمت‌های سرسام‌آوری تا سقف یک میلیون دلار نیز به فروش رفته است.



گفت‌وگو با «فریبا روستایی»، نقاش به بهانه نمایش آثارش در نمایشگاهی در نیویورک
«رنگ‌ها روحم را مسحور می‌کنند»

پانته‌آ بهرامی: در نمایشگاهی به نام «چشم‌انداز آلمانی» که مجموعه‌ای از آثار برجسته‌ و گزیده‌ی هنرمندان آلمانی را در نیویورک به نمایش گذاشته است، آثار یک ایرانی به نام «فریبا روستایی» نیز دیده می‌شود. مجموعه‌ای از آثار بسیار متفاوت از رئالیسم تا امپرسیونیسم و آبستره، از مدرن تا پست مدرن، از نقاشی تا کولاژ و مجسمه‌. آثاری به سان آبشاری از رنگ و حرکت، زیبایی و هارمونی و درهم‌آمیختگی ژرف با طبیعت.



ازدواج‌های اینترنتی وسیله‌ای برای رهایی

رضا جمالی: از هر یک‌صد مورد ازدواج در ایران، دست‌کم دو مورد آن از طریق اینترنت صورت می‌گیرد. این نوع ازدواج در کشور در حال افزایش است و وسیله‌ای هم برای خروج بسیاری از دختران و پسران ایرانی به خارج از کشور شده است. با نتایج متفاوتی که از این نوع ازدواج حاصل شده، موضوع به مسئله‌ای مورد بحث در میان جامعه‌شناسان و کارشناسان خانواده تبدیل شده است.در این زمینه با الهه صدر، مددکار اجتماعی در کلن آلمان گفت‌وگو کرده‌ام.



زنی که به موسولینی شلیک کرد

ترجمه‌ی ونداد زمانی: بنیتو موسولینی نخست وزیر ایتالیا، عاشق ژست گرفتن در مقابل دوربین بود. مرد پرجذبه و محبوبی که تبدیل به یکی دیگر از دلایل جذب توریست برای ایتالیا شده بود. به قول خانم فرانسس ساندرز نویسنده کتاب «زنی که به موسولینی شلیک کرد» معلوم نبود آیا هیاهوی توخالی فلسفه سیاسی‌اش باعث جلال و جبروت او بود یا یک میلیون کشته و مفقودالاثری که در طی ٢١ سال حکومت دیکتاتوری، قربانی بلندپروازی‌های او شدند.



بخش دوم
در جست‌وجوی «خدا شهر»

ونداد زمانی: در بخش دوم مطلب «اولین قانون مدرن حمایت از فقرا» می‌خوانیم که وایوز بیش از هر چیز یک اومانیست مذهبی بود که همه‌ی تلاش عقیدتی‌اش را معطوف تدوین کردن زمینه‌های عملی و قابل اجرای بازگشت بشر به آغوش وعده داده شده خداوند کرد. وایوز قبل از آن‌که از طرف حکم‌رانان شهر «براژ» پیشنهاد تهیه برنامه‌ای جهت سروسامان دادن به وضعیت فقرای شهر را دریافت کند، در دربار شاهان و مراکز علمی و مذهبی اروپا، لقب مرد صلح را از آن خود کرده بود.



بخش نخست
اولین قانون مدرن «حمایت از فقرا»

ونداد زمانی: در سال‌های اخیر ده‌ها کتاب و مقاله‌های تحقیقاتی و انتقادی در باره‌ی راه‌حل عملی که متفکر اومانیست اسپانیایی، «جان لویی وایوز» در سال ۱۵۲۶ میلادی تدوین کرد، به رشته تحریر در‌آمده است. در این آثار از کتاب «حمایت از فقرا» به عنوان اولین بیمه عمومی، اولین بیمه بیکاری، اولین قانون سواد آموزی عمومی، اولین موسسه خیریه غیرمذهبی و حتی تحت عنوان اولین منشور حقوق بشر در تاریخ معاصر جهان یاد می‌شود.



سفید پوست کیست؟
انواع بشر با کیفیت‌های مختلف!

ترجمه‌ی ونداد زمانی: در اوایل قرن بیستم انواع و اقسام دیگر درجه‌بندی انسان‌ها بر اساس زیبایی، نسبت اجدادی و نیز این مساله که مثلا در بین آمریکایی‌ها، چه کسی از نظر خونی به «نوردیکها» در شمال اروپا نزدیکی و یا دوری دارند تعریف شد. حتی کار به آنجا رسید که داشتن افکار سوسیالیستی و آنارشیستی نشان دهنده داشتن نژاد پست‌تر بود و این مساله نیز حمله غیر مستقیمی بود به یهودیان مهاجر که اکثرشان گرایشات رادیکال اجتماعی داشتند.



فرهنگ یا طبیعت دوم

فروغ.ن تمیمی: جهان فرهنگ هستی خود را مدیون دنیای طبیعی است زیرا که در آن به وقوع پیوسته است. فرهنگ محصولی است انسانی و هم واقعیتی است عینی و مستقل از زندگی افراد. تاریخ فرهنگ، تاریخ دنیایی است به قدمت زندگی انسان بر روی کره خاکی. ریخته‌گری مداوم فرهنگ نه تنها واقعیتی عینی، بلکه واقعیتی ذهنی و نهفته در آگاهی و ناخودآگاهی جمعی نیز هست.



گفتگو با محمد سیف‌زاده، درباره‌ی دکتر جلالی نائینی، حقوق‌دان و نویسنده‌ی برجسته‌ای که به تازگی درگذشت
«جلالی نائینی مرد ادب و فرهنگ، حقوق و سیاست»

مریم محمدی: دکتر محمدرضا جلالی نایینی نویسنده، ادیب و یکی از شخصیت‌های مبارز شناخته شده در صحنه‌ی حقوق قضایی کشور بود. وی در سال‌های مبارزات نهضت ملی، هوادار این نهضت بود و برای حمایت از آن، روزنامه‌ای به نام «کشور» را تاسیس کرد و به همین علت پس از کودتای سال ۱۳۳۲، مدتی را در زندان گذراند. در همین زمینه با محمد سیف‌زاده گفت‌وگو کرده‌ام.