لاریجانی هم «ناجی» شد

نادر فکوهی

سرانجام علی لاریجانی هم توانست پس از تلاش ناکام برای ریاست جمهوری، در قامت یکی از سران سه قوه، از این پس جایگاه جدیدی در مراسم و دیدارهای رسمی پیدا کند.

هر چند که به رسم «سیاست آغشته به تعارف و کرشمه» در ایران، او تبدیل شدنش به یکی از «سران نظام» را بر اساس «امتثال امر و احساس نوعی وظیفه‌ دینی و ملی» می‌داند.

علی لاریجانی در نخستین نشست فراکسیون محافظه‌کاران مجلس هشتم

لاریجانی در مقطعی به ریاست مجلس هشتم برگزیده شد که بر اساس واقعیت موجود، کلیت ساختار نظام سیاسی ایران در سیطره محافظه‌کاران قرار دارد و در هیچ یک از قوای نظام سیاسی مستقر، چهره‌ای غیرمحافظه‌کار دیده نمی‌شود.

حال آن‌که در برابر این یک‌دستی، پاره‌ای از فعالان - و البته از همه بیشتر «اصلاح‌طلبان» - در پی بازنمایی تصویری «چالشی / دوگانه» از عرصه قدرت در ایران هستند.

لاریجانی نیز هم‌چون چهره‌هایی از جمله قرهاد رهبر، محمد خوش‌چهره، عماد افروغ، داوود دانش جعفری و دیگر محافظه‌کاران جدا شده از اردوگاه حامیان احمدی‌نژاد، در نگاه اصلاح‌طلبان و رسانه‌هایشان، به سرعت در قامت «رجلی سیاسی» که می تواند به «تقابل» با دولت موجود برخیزد، تبدیل شده است.

گویی در فقدان هر نوع «کنش سیاسی مبتنی بر حقیقت» هر آن کس که به دلایل فردی، مدیریتی یا محفلی، از فهرست نومحافظه‌کاران حامی دولت خط بخورد، در وضع موجود به «قهرمان» و «ناجی بالقوه» تغییر ماهیت می‌دهد.

روزنامه‌های داخلی ایران در حالی به برجسته کردن «نقش چالش‌برانگیز لاریجانی» در مقابل دولت می‌پردازند که اساساً در صورت پیش‌فرض وجود چنین چالشی، ساختار کلینتاریستی قدرت در ایران که «بالای هر دستی، دستی نشانده» این امکان را بعید به نظر می‌رساند که در شکاف احتمالی میان رؤسای دو قوه مجریه و مقننه، تحولی جدی و غیر قابل پیش‌بینی در وضع موجود پدید آورد.

فراموش نباید کرد که لاریجانی اگر چه از مخالفان شکلی نحوه مدیریت دولت توسط احمدی‌نژاد است، اما او همان چهره‌ای است که در زمان ریاستش بر صدا و سیما، برنامه‌های هویت، چراغ، سراب، «کنفرانس برلین» و ... پخش شدند. برنامه‌هایی که در شکست پروژه اصلاحات، نقشی فراموش‌ناشدنی دارند.

علاوه بر این پیشینه، لاریجانی که پس از دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی منسوب شد، شکلی «غیر قابل تعریف» از دیپلماسی را به نمایش گذاشت که در نهایت به تصویب سه قطعنامه شدیداللحن شورای امنیت بر علیه ایران منجر شد.

دیپلماسی‌ او دقیقاً نشان داد که در برابر ادبیات تخاصمی رییس‌جمهور نومحافظه‌کار ایران، کاملاً ناکارآمد است و او فردی نیست که خارج از اراده دولت تصمیمی بگیرد یا چالشی با احمدی‌نژاد بر انگیزد.

تصویر او، این روزها در حالی در قامت «ناجی سیاسی» در صفحات اول روزنامه ها نقش می‌بندد که هم خودش و هم «دیگران» می‌دانند که این تصاویر فقط «تصویرند.» خاصه آن‌که در این تصاویر، «کلوز آپ» او دیده می‌شود و نواب وی از نگاه دوربین‌ها سانسور شده‌اند.