گزارش

وقتی چاقو دسته‌ی خودش را می‌برد!

امیر محمد بهرامی‌نوا: واقعا چرا نباید ناامید بود وقتی اداره‌ی کذایی نظارت سینما با تغییر نام توهین‌آمیز یک فیلم سیاسی موافقت می‌کند؟ فیلمی که درباره‌ی اتفاقات پس از انتخابات بحث‌برانگیز ریاست جمهوری ۸۸ ساخته شد و پیش از این نام آن «اینجا غبار روشن است» بود و حالا شده است: «قلاده‌های طلا»! قضاوت درباره‌ی این اسم با شما. از همین جا می‌شود فهمید که در این سینمای هردمبیل چه می‌گذرد. پشت صحنه‌ی اخراجی‌ها هم دیدنی‌ست. یک نمونه‌ی دیگر از به مسخره گرفتن انتخابات.

ناله و نفرین زن و بچه مردم پشت سر منتقد

امیر محمد بهرامی‌نوا: فرج‌الله سلحشور هفته‌ی گذشته با گفته‌هایش درباره‌ی سینما خبرهای سینمایی را تحت‌الشعاع قرار داد. او گفت: «:«حالا سینما همچین چیز مهمی هم نیست که ما آن‌قدر داریم سرش دعوا می‌کنیم. خیلی از کشورها سینما ندارند، هیچ اتفاقی هم نیفتاده است.» پس از ۳۲ سال که از انقلاب می‌گذرد، یک معنای این حرف این است که هنوز سینما در کشور مشروعیت ندارد. خبرهای این هفته‌ی سینمای ایران را می‌خوانیم:

پایان نامه پر تنش سینمای ایران

امیر محمد بهرامی‌نوا: در هفته‌ی گذشته اوضاع سینمای ایران آرام بود و چندان تلاطم نداشت. جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم مستند، معروف به جشنواره‌ی «حقیقت» پایان گرفت و جشنواره‌ی فیلم کوتاه شروع شد و آن هم به پایان رسید. فیلم تازه‌ای روی اکران نیامد و همه چیز بر وفق مراد آدم‌ها بود. به هر حال بشنوید از حاشیه‌ها و متن این سینما در هفته‌ای که گذشت.

یک بسیجی در پاریس

ایرج ادیب‌زاده: نمایش فیلم مستند «بسیجی» در چند سینمای پاریس و دیگر شهرهای فرانسه با واکنش‌های گوناگونی همراه شده است. «نادر»، سرباز پیشین و بسیجی کنونی، مسئول یکی از هیئت‌های سینه‌زنی در تهران است. او همراه برادرش به جنگ ایران و عراق رفته، برادرش را از دست داده و حالا مدیریت یک انتشاراتی را دارد که کتاب‌های مذهبی چاپ می‌کند و در هیئت سینه‌زنی بروبیایی دارد. در این‌باره با کارگردان فیلم و چندتن از بینندگان گفت‌وگو کرده‌ام.

طلب شفای عاجل برای همه بیماران!

امیر محمد بهرامی‌نوا: «سن پطرزبورگ» فیلم شاخص این روزهای سینمای ایران است و کارگردانش بهروز افخمی نه به‌عنوان یک کارگردان بلکه به‌عنوان کسی که عقایدی خاص ومتفاوت و رفتارهایی که گاه هیچ شباهتی به رفتارهای کلیشه هنرمندان ندارد، به‌خودی خود جالب توجه است و البته بیش از هر چیز حرف‌های اوست که تأمل‌برانگیز است.

چتر سوراخ!

امیر محمد بهرامی‌نوا: در زمانی که مهم‌ترین بحث سینمای ایران در این یکی دو هفته‌ی اخیر متحد کردن صنف تهیه‌کنندگان بود و مدیر اداره‌ی نظارت و ارزش‌یابی معاونت سینمایی که بانی تشکیل این اتحادیه‌ی دولتی بود، برای انجام فرائض دینی‌اش در سفر به‌سر می‌برد، بلبشویی در جامعه‌ی سینمایی ایران حاکم است که باید ایستاد و تنها نظاره‌گر این آشفتگی بود. با یک هفته تأخیر ناخواسته پیگیر خبرهای سینمای ایران در هفته‌ی قبل باشید که پربدک نیست.

چادر بر سر مهمانان خارجی و نقدهای آلوده

امیرمحمد بهرامی‌نوا: سینمای ایران هفته‌ی گذشته را به برگزاری چند جشنواره‌ی بی‌خاصیت که بود و نبودشان هیچ تفاوتی در احوال هیچ کس ندارد و فقط به کار بیلان‌کاری مدیران فرهنگی می‌آید، گذشت و تنها اتفاق مهم این سینما افتتاح یک پردیس سینمایی دیگر در تهران بود که سینما ملت فرسوده و از‌کار‌افتاده را در میدان شهدا به مکانی شیک و مرتب برای سینما دوستان شرق تهران مبدل کرد. از این اتفاقات که بگذریم، بد نیست بدانید که فاتحه‌ی نقد سینما هم در این یک هفته‌ی گذشته خوانده شد.

بی‌خبری همیشه خوش‌خبری نیست!

امیرمحمد بهرامی‌نوا: بالأخره این رییس نادان اداره‌ی نظارت و ارزشیابی زبان باز کرد و درباره‌ی ماجرای فیلم «جدایی نادر از سیمین» حرف زد. برای «جدایی نادر از سیمین» اتفاقاتی افتاد و توقیف موقت فیلم ختم به خیر شد. این ماجرا در این مدت بحث خطوط قرمز و ممیزی‌ در سینما را برای سینمادوستان و اهالی آن تبدیل به یک موضوع مبهم کرد. موضوعی که نمی‌توان درباره‌ی آن اتفاق نظر داشت و خیلی واضح درباره‌اش حرف زد، مثلاً به یقین نمی‌توان گفت کدام موضوع خط قرمز است.

آرامش وحشت‌زای پس از طوفان

امیر محمد بهرامی نوا: پس از یک هفته‌ی پرالتهاب در سینمای ایران و احضار بسیاری از دست اندرکاران سینمای ایران به دادستانی و وزارت اطلاعات، هفته‌ی گذشته هفته‌ی آرامی در این سینما بود. فیلم‌های جدید اکران شدند و به ظاهر اتفاقی نیفتاد، اما اگر کمی حس ششم خود را به کار اندازید، می‌بینید که این آرامش پس از طوفان بسیار وحشت زا تر از آن جنجال‌هاست. کسانی که قدرت دستشان است سعی دارند برای دیگرانی که از سر صدق وارد قضیه شده‌اند، خط و نشان بکشند و آنها را رسماً تهدید کنند.

اکسپرسیونیسم انتزاعی در موزه‌ی هنر مدرن نیویورک

بیژن عمادی: اکسپرسیونیسم انتزاعی اولین جریان هنری آمریکایی بود که نقاشی جهان را تحت تأثیر خودش قرار داد. در موزه‌ی هنر مدرن نیویورک اکنون نمایشگاه عظیمی از نقاشی اکسپرسیونیسم انتزاعی برگزار شده است. در این نمایشگاه، در سه طبقه بیش از ۲۵۰ تابلوی نقاشی، عکس‌ها و فیلم‌های گوناگون به نمایش گذاشته شده است. مارک راسکو، بارنت نیومن، و ویلم دکونیگ از نام‌های شاخصی هستند که آثارشان در موزه‌ی هنر مدرن نیویورک به نمایش گذاشته شده است.

قربانی

امیرمحمد بهرامی‌نوا: هفته‌ی گذشته پس‌لرزه‌های همان اتفاقاتی که دو هفته‌ی پیش سینمای ایران را به حاشیه برد، در صورتی که اصل اتفاق را نهایتاً هزار نفر فهمیدند چه بود، اما با بی‌تدبیری و قدرت‌طلبی بیش از حد معاون سینمایی بیابانگردهای آن سوی دنیا هم حالا می‌دانند اصغر فرهادی در جایی حرف‌هایی زده و ابراز امیدواری کرده که همکارانش بتوانند دوباره به ایران برگردند و در اینجا فیلم بسازند، و به همین خاطر پروانه‌ی ساخت فیلمش لغو شد.

ستارگان سینما در کشتاری بزرگ

نادر افراسیابی: رومان پولانسکی در حبس خانگی در سوییس، بر اساس نمایشنامه‌ی «خدای کشتار» اثر یاسمینا رضا فیلم‌نامه‌‌‌‌ی فیلم تازه‌اش را نوشت. او اکنون موفق شده است موافقت کیت وینسلت، جودی فوستر و کریستف والس را برای بازی در این فیلم جلب کند. هر سه این هنرپیشگان جایزه‌ی اسکار را در کارنامه‌ی خود دارند. قرار است که فوریه‌ی سال آینده، (اسفند ماه) فیلم‌برداری این فیلم در فرانسه و در شهر پاریس آغاز شود.

ورشکستگی، بیخ گوش سینمای ایران

امیر محمد بهرامی‌نوا: هفته‌ی عجیب سینمای ایران در حالی سپری شد که «درباره الی» بهترین فیلم جشن چهاردهم شد، «بدرود بغداد» به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی امریکا برای مراسم اسکار ۲۰۱۱ معرفی شد و شورای عالی تهیه‌کنندگان ورشکستگی سینمای ایران را رسماً اعلام کرد. جشن چهاردهم خانه سینما در حالی برگزار شد که بر خلاف دوازده جشن قبل تقریباً هیچ مقام دولتی از معاونت سینمایی و بنیاد سینمایی فارابی در آن حضور نداشت.


راه‌اندازی صنعت سينما

علی امینی نجفی: در تابستان ۱۳۶۲ دولت سياست سينمايی تازه‌ای اعلام کرد که برآمدی از کشمکش‌های درونی حاکميت بود و عقب‌گردی آشکار از ديدگاه‌های جزم‌آلود پيشين را نشان می‌داد. در این برنامه تا حدی به شرايط و نيازهای واقعی جامعه توجه شده و فکر برپایی «سينمای اسلامی» به آينده‌ای دور موکول گشته بود. نکته کلیدی در برنامه تازه اين بود که وظيفه سينما را تنها تبليغ و موعظه نمی‌دانست، بلکه به تفريح و سرگرمی نيز توجه داشت.

بهشتی بین من و تو

نادر افراسیابی: در حالی‌که جشنواره‌ی فیلم ونیز همچنان ادامه دارد، نیکلاوس کیج در یک فیلم تخیلی و داستانی مهیج بازی کرده، یک کمدی مردم‌پسند که بر اساس تضاد شخصیتی دو مرد شکل گرفته در سینماهای غرب به نمایش درآمده و همچنین دومین فیلم جاسمیلا زبانیک، کارگردان مطرح سینمای بوسنی با موضوع تأثیر مخرب تعصبات مذهبی در رابطه‌ی زناشویی اکران شده است. گزارشی از مهم ترین فیلم‌های این هفته را می‌خوانیم.

سينمای زيرسلطه

علی امینی نجفی:"وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی" که پس از انقلاب به جای "وزارت فرهنگ و هنر" نشست، وظيفه کنترل زندگی معنوی جامعه را به عهده گرفت. "ارشاد" بايد مراقب باشد که هيچ فعاليت فرهنگی در مخالفت با نظام صورت نگيرد. هرگونه اثر چاپی، نوارهای موسيقی و کاست‌های ويدئويی پيش از پخش به اجازه اين وزارتخانه نياز دارند. تخلف از اين اصل نه تنها مجازات دارد، بلکه تقريباً غيرممکن است، زيرا همه چاپخانه‌ها، انتشاراتی‌ها و استوديوهای صدا و تصوير زير نظر دولت هستند.

مدیران بی‌سوادی که محاکمه نمی‌شوند

امیر محمد بهرامی نوا: در حالی که مدیریت قبلی بنیاد سینمایی فارابی همه‌ی هم و غمش را گذاشت تا «ملک سلیمان» را به عنوان یک اثر فاخر در سینمای ایران معرفی کند، رییس جدید این بنیاد این حرف را از اساس قبول ندارد. گزارشی درباره‌ی این موضوع و همچنین خبرهایی از مخالفت با گلشیفته فراهانی، طرح اذان تا اذان در ماه رمضان، فروش خوب یک فیلم خارجی و قاچاق دی وی دی‌ فیلم‌های ایرانی را می‌خوانیم.

سینمای ایران به کدام ساز می‌رقصد؟!

امیر‌محمد بهرامی‌نوا: بلبشویی که این روزها در سینمای ایران برقرار است در هیچ مقطع دیگری نظیر ندارد. جالب اینجاست که هنوز هم فیلمسازانی مثل مسعود ده‌نمکی که این اعتبار را از تک فیلم دو قسمتی‌اش «اخراجی‌ها» کسب کرده و بر سر همان فروش ناجوانمردانه‌ای که در یک رقابت نابرابر داشته، حالا مدعی فیلمساز بودن است و نسخه‌های نو به نو برای سینمای ایران می‌پیچد.

هنر در نظامی دين‌سالار

علی امینی نجفی:خيزش گسترده مردم بر ضد رژيم شاه سرشت ملی و آزاديخواهانه داشت. ميليون‌ها مردمی که از آغاز سال ۱۳۵۷ به انقلاب پیوستند، پیش از هر چیز به دنبال آزادی‌های اساسی و مشارکت در زندگی سیاسی بودند. نیروهای سياسی جامعه به‌خاطر سلطه ديرپای اختناق، بسیار ضعیف بودند و نتوانستند نقش مهمی در هدايت جنبش ایفا کنند. در این شرایط آيت‌الله خمينی، که در تبعيد به سر می‌برد، توانست رهبری جنبش را به دست گيرد.

روا و ناروا در سینمای ایران

علی امينی نجفی: کتاب «روا و ناروا در سینمای ایران» که به شکل مجموعه مقالاتی در تارنمای رادیو زمانه منتشر خواهد شد، سیر سینمای ایران را در پرتو نبرد سنت و مدرنیته پی می‌گیرد، به ویژه در دوران حاکمیت جمهوری اسلامی که مرحله‌ی حاد این کشمکش است. از این نظر کتاب تحولات سیاسی جامعه را با دقتی بیشتر کاویده است. این کتاب یک بار در سال ۲۰۰۱ به همت آقای داوود نعمتی توسط «نشر نیما» (در اسن آلمان) منتشر شد.