Dec 2009


گفت‌وگو با شیرین عبادی درباره‌ی دستگیری خواهرش
شیرین عبادی: از فعالیت‌هایم دست نمی‌کشم

مریم محمدی:دستگیری‌های وسیعی‌ که پس از روز عاشورای امسال صورت گرفت، ابعاد بی‌سابقه‌ای گرفته و در یکی از اشکال خود به بازداشت اعضای خانواده‌ی فعالان سیاسی ‌ـ اجتماعی و حقوق بشری منتهی شده است. نوشین عبادی خواهر شیرین عبادی، حقوق‌دان و برنده‌ی جایزه صلح نوبل، یکی از آماج‌های این دستگیری‌ها است. با شیرین عبادی در این مورد گفت‌وگویی کرده‌ام.



گفت‌وگو با نسرین ستوده و آسیه امینی از فعالان حقوق زنان
«به هرکسی که بتوانند دست‌بند می‌زنند»

مریم محمدی: در حالی که فعالان زن در ایران همیشه آماج فشارهای امنیتی و دستگیری بوده‏اند، پس از حوادث روز عاشورا، بازداشت آنان در سطح بسیار گسترده‌ای صورت گرفته است؛ از زنان فعال در عرصه‏‌های سیاسی، اجتماعی، حقوق بشری گرفته تا زنان روزنامه‏نگار و «مادران صلح» و «مادران عزادار». برای بررسی این پدیده با خانم آسیه‏ امینی، روزنامه‏نگار و فعال حقوق زنان و هم‏چنین خانم نسرین ستوده گفت‏وگوهایی کرده‏ام.



کمیسیون آشتی ملی در ایران امکان‌پذیر است؟

آتنا پژوهش: هرچند که مقایسه‌ی آقای خامنه‌ای با کلرک و موسوی با نلسون ماندلا، مقایسه‌ای منطقی به نظر نمی‌رسد. اما پیش‌نهاد افشین ایلیان مبنی بر انتقال صلح‌آمیز قدرت و برپا کردن یک «کمیسیون حقیقت‌جویی، آشتی و بخشش» را می‌توان یکی از راه‌حل‌های موجود و عقلانی در دنیای امروز دانست و بار دیگر مطرح کرد.



گفت‌وگو با فرزند مرحوم چنگیز بخت‌آور

روز گذشته در تبریز مراسم خاک‌سپاری چنگیز بخت‌آور فعال مدنی آذربایچان که به طرز مشکوکی فوت کرد به خشونت کشیده شد. شرکت‌کنندگان در این مراسم مورد ضرب و شتم قرار گرفته و بیش از بیست نفر از آنان بازداشت شدند....



گفت‌وگو با فریده غیرت و پروین اردلان در باره‌ی دیدگاه‌های آیت‌الله منتظری در مورد حقوق زنان
«آیت‌الله منتظری به حقوق زنان توجه کامل داشت»

شیرین فامیلی: در روزهای اخير، نظرات و مواضع آيت‌الله منتظری، نه فقط از زاويه‌ی دفاع از حقوق بشر، بلکه از جنبه‌ی دفاع از حقوق شهروندی و گروه‌های اجتماعی، مورد توجه تحليل‌گران و فعالان جنبش مدنی در ايران قرار گرفته است. با فریده غیرت و پروین اردلان در باره‌ی دیدگاه‌های آیت‌الله منتظری در مورد حقوق زنان، گفت‌وگو کرده‌ام.



شیطان زندگی ما را بر باد داد

ترجمه‌ی ونداد زمانی: در سال ۱۹۹۴ هوتوها دست به کشتار یک میلیون توتسی زدند. دولت رواندا در سال ۲۰۰۳ با اعلام عفو عمومی و آزادی عاملین این کشت و کشتار، نزدیک به ۵۰ هزار زندانی هوتو را آزاد کرد. جین هافتزفلد تازه‌ترین مصاحبه با بازماندگان توتسی و قاتلین هوتو را با عنوان «آنتالوپ آنتالوژی» در فرانسه به چاپ رساند.



اعدام مصلح زمانی در پرده‌ای از ابهام
جزای رابطه با یک دختر اعدام نیست

اردوان روزبه: مصلح زمانی نوجوانی کرد بود که به اتهام رابطه‌ی نامشروع با دوست‌دخترش دستگیر و بعد از شش سال زندان و انتقال از سنندج به کرمانشاه، اعدام شد. اعدام مصلح زمانی در پرده‌ای از ابهام است. بر اساس قوانین جاری ایران نه تنها افراد زیر هجده سال نباید اعدام شوند بلکه اصولا هیچ‌گاه مجازات رابطه‌ی نامشروع اعدام نیست. در این باره با کاوه کرمانشاهی گفت‌و‌گو کرده‌ام.



در پی دستگیری پنج عضو کمیته‌ی گزارش‌گران حقوق بشر
سنگینی سایه‌ی دستگیری بر سر همه

اردوان روزبه: دهم آذر ماه امسال دو تن از اعضای شورای مرکزی کمیته گزارش‌گران حقوق بشر به نام‌های سعید کلانکی و سعید جلالی دستگیر شدند. سه عضو دیگر آن‌ها نیز در روز خاکسپاری آیت‌الله منتظری دستگیر شدند. کوهیار گودرزی، سعید حائری و شیوا نظر آهاری، که به قید ضمانت آزاد بود، هم دستگیر شده‌اند که تاکنون از وضعیت‌شان خبری در دست نیست. در باره‌ی دستگیری این افراد با نوید خانجانی گفت‌وگو کرده‌ام.



گفت‌وگو با بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران
«مرجعی برای تظلم‌خواهی وجود ندارد»

مریم محمدی: تازه‌ترین موج فشار بر مطبوعات که در آستانه‌ی برگزاری مراسم ۱۶ آذر آغاز شده بود، با رحلت آیت‌اله منتظری تشدید شده است. طی دو هفته‌ی اخیر روزنامه‌های بسیاری بارها از وزارت ارشاد تذکر گرفته‌اند. همچنین روز گذشته اعلام شد که جمع وسیعی از روزنامه‌نگاران روزنامه‌ی «فرهیختگان» اخراج شده‌اند. در مورد مجموعه‌ی این وضعیت با خانم بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران گفت‌وگو کرده‌ام.



گذشته‌ای که نمی‌گذرد

شادی صدر: آیت‌الله منتظری با نامه‌ای که در مخالفت با کشتار گسترده‌ی زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ نوشت که در همان سال از رادیوی بی‌بی‌سی پخش شد، و نیز در جزییاتی که بعدها در خاطرات خود منتشر کرد، نه‌تنها واقعیت این نسل‌کشی سیاسی را به‌عنوان یکی از بلندپایه‌ترین مقامات جمهوری اسلامی، مسجل ساخت، بل‌که نام آمران و تصمیم‌گیرندگان کمیسیون‌های مرگ را فاش کرد.



گزارشی از برخورد با مادران عزادار در گفت‌وگو با بهنار حضرتی
«به ما بگویند چرا فرزندان‌مان کشته شده‌اند؟»

شیرین فامیلی: ۱۴ آذر ماموران انتظامی و لباس شخصی حدود ۲۸ نفر از گروه مادران عزادار را در پارک لاله بازداشت کرده و دو روز بعد، هم‌زمان با تظاهرات ۱۶ آذر آن‌ها را آزاد کردند. بهناز حضرتی، از اولین اعضای گروه مادران عزادار، که هفته گذشته او نیز به همراه تعداد دیگری از مادران بازداشت شده بود در گفت‌وگو با رادیو زمانه از نحوه بازداشت خود و از مقاومت مادران در زندان می‌گوید.



بخش سوم
وسایل شکنجه در قرون وسطی

حمید حمیدی: شکنجه دردهای جسمانی یا روانی است که به متهم و مظنون حادثه وارد می‌شود، تا برای اثبات یا ادله اثبات یا به دست آوردن اطلاعات یا اقرار از سوی مظنونین و متهمین مورد استفاده قرار گیرد. در این قسمت شیوه ها و ابزار های شکنجه در قرون وسطا نشان داده خواهد شد.



قهرمانان خاموش ما

معصومه ابراهیمی: من زن‌های زیادی در کابل دیده‌ام که نه اینترنت و کتاب را می‌شناسند و نه رسانه‌های جمعی را و اگر هم بشناسند تمایلی به دیده شدن در آنها وجود ندارد، چرا که کارهای مهم‌تری دارند؛ دفاع از خود و خانواده‌شان در برابر دنیایی که نادیده‌شان می‌انگارد. ممکن است دنیا آنها را نادیده بگیرد، اما فرزندان آنها، آنان را به یاد خواهند آورد.



گفت‌و‌گویی با یک دانشجوی پناه‌جوی در هلند
این جا مرز انتظار و دلهره است

اردوان روزبه: جنبش‏های دانشجویی و رنج‏هایی که پیش روی آن‏ها است، سابقه‏‏ای طولانی در ایران دارد. شاید تکرار مکررات باشد که از دانشجو و روزهای سخت دانشجویی بگوییم. اما وجه دیگری از این فعالیت‏ها هزینه‏های سنگینی است که این فعالان برای خرد جمعی‏شان می‏پردازند. بیشترین هزینه‏ها را نیز همین گروه‏های روشن‌فکری و دانشجویی پرداخته‏اند و نباید فراموش کرد که ما فقط بخشی از آن را می‏بینیم.



مبارزات مدنی و نظریه‌ی درگیری بدون خشونت

کریم احمد: مقایسه‌ی وضعیت کنونی در هند، آمریکا و آفریقای جنوبی (سه کشوری که راه صلح و بخشش را برای تغییر و مبارزه انتخاب کردند) با چین و ویتنام و ایران و الجزایر و زیمبابوه و آنگولا و نیکاراگوئه و کوبا (که همگی راه خشونت انقلابی و انتقام را برگزیدند) به‌روشنی نشان می‌دهد که کدام روش به سرنوشت بهتر و آرمانی‌تری برای تحولات اجتماعی منجر می‌شود و باید مورد توجه آزادی‌خواهان عدالت‌جوی جهان به‌عنوان الگوی مبارزاتی قرار گیرد.



گفتگو با فعالان حقوق بشر و هنرمندان درباره‌ی روز جهانی حقوق بشر
«حقوق بشر، معیار مشترک‏ همه‏ی ماست»

ایرج ادیب‌زاده: دهم دسامبر، از سوی سازمان ملل متحد به عنوان «روز جهانی حقوق بشر» نام‏گذاری شده است. ۶۰ سال پیش در چنین روزی اعلامیه‏ی جهانی حقوق بشر به تصویب رسید و دو سال پس از آن، کشورهای عضو سازمان ملل از جمله ایران، این اعلامیه را امضا کردند. روز دهم دسامبر، برای فعالان حقوق بشر در سراسر جهان فرصتی پیش آورده است تا زیرپا گذاشته‌شدن اصول اعلامیه‏ی جهانی حقوق بشر توسط برخی دولت‏ها را به چالش بکشند.



بخش دوم
علت، ابعاد و اشکال شکنجه

حمید حمیدی: در طول تاریخ، عنصر شکنجه از جمله‌ی مهم‌ترین وسایل حکومت‌ها و نظام‌های مختلف جامعه‌ی بشری برای ایجاد رعب و وحشت در میان مردم بوده است که هنوز هم این روش‌های قرون وسطایی در برخی کشورهای جهان ادامه دارد. در دوران جمهوری رم، گواهی برده قبل از شکنجه ارزشی نداشت و آن برده ابتدا حتما باید شکنجه می‌گشت تا در زیر شکنجه به واقعیت اعتراف کند و بعد ممکن بود از شهادت‌اش در دادگاه استفاده شود.



گفت‌وگو با شهلا شفیق، از فعالان جنبش زنان و رضا هیوا، شاعر و فعال حقوق بشر در پاریس
«کارزار نجات زینب»

ایرج ادیب‌زاده: هم‌زمان با سال‌روز صدور اعلامیه‏ی جهانی حقوق بشر، فعالان حقوق بشر در ایران خبر از تأیید احکام اعدام‏ جدیدی می‏دهند. در پاریس گروهی از فعالان حقوق بشر با به راه ‏انداختن کارزاری بر علیه این اعدام‏ها و فراخوان برای جلب توجه افکار عمومی دنیا خواهان آن شدند که با فشار آوردن بر حاکمیت، از اجرای این احکام جلوگیری شود. در این زمینه گفت‌وگویی داشتم با شهلا شفیق و رضا هیوا هماهنگ کننده این کارزار.‌



گفت‌وگو با مهدی فتاپور درباره‌ی دستگیری مجید توکلی
«سرکوب‌های خشن مذموم است؛ نه پوشش زنانه»

مریم محمدی: در میان اخبار مرتبط با ۱۶ آذر، گزارش‏های مربوط به دستگیری مجید توکلی، دانشجوی منتقد پلی‏تکنیک، موضوع تبلیغات جدیدی از جانب رسانه‏های حامی دولت شده است. در گفت‏وگوهایی با حسین نقاشی، دانشجوی علوم پزشکی و هم‏چنین مهدی فتاپور، از فعالان مبارزه‏ی مسلحانه پیش از انقلاب، این نکته را بررسی می‏کنیم که چنین عملی چه معنا و مفهومی در عُرف مبارزه با نیروهای امنیتی دارد.



گفتگو با نعمت احمدی و محمدعلی دادخواه، از حقوق‌دانان سرشناس
«اراده‌ای فرا قضایی در قوه قضاییه وجود دارد»

مریم محمدی: بیش از پنج ماه است که اخبار مربوط به دستگیری، احضار، بازداشت، دادگاه و احتمالا آزادی از مهم‏ترین اخبار روزمره‏ی رسانه‏های ایران است. هر مناسبت و حرکت جدیدی نیز به این خبرها دامن می‏زند. مبنای این دستگیری‏ها، بازداشت‏ها و آزادی‏ها کدام است؟ در ارتباط با موج دستگیری‏های اخیر، و نیز سخنرانی اخیر رییس قوه‏ی قضاییه، با محمد علی دادخواه و نعمت احمدی از حقوق‏دانان سرشناس، گفت‌وگو کرده‌ام.