تاریخ انتشار: ۱۱ فروردین ۱۳۸۸ • چاپ کنید    
گفت و گو با دکتر علیرضا نامور حقیقی، پیرامون کنفرانس افغانستان

«منافع مشترک ایران و آمریکا در افغانستان»

نیک‌آهنگ کوثر
nikahang@radiozamaneh.com

سی‌ و یک مارس، کنفرانس افغانستان در شهر لاهه هلند برگزار می‌شود. گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی نحوه‌ی تعامل یا تقابل ایران و آمریکا در این کنفرانس شروع شده است.

همایشی یک روزه با حضور بیش از ۷۵ کشور که برای بررسی مسایل امنیتی افغانستان با پشتیبانی سازمان ملل متحد برپا می‌شود. در لاهه حدود دو هزار اتاق در هتل‌های گوناگون برای اقامت مهمانان و شرکت‌کنندگان همایش آماده شده است.

مراسم با حضور بان‌‌کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل افتتاح می‌شود. حدود ۱۰ روز پیش هم خانم هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی ایالات متحده از ایران دعوت کرد که در کنفرانس افغانستان شرکت کند.

در همین رابطه با دکتر علیرضا نامور حقیقی، تحلیلگر مسایل سیاسی مقیم کانادا گفت و گو کرده‌ام.

Download it Here!

برگزاری کنفرانس افغانستان در هلند با حضور مشترک ایران و آمریکا، اما و اگرهای زیادی را سبب شده است. به نظر شما آیا ممکن است که با وجود اختلافات بسیار زیاد میان دو کشور در طول ۳۰ سال گذشته نتیجه‌ی این کنفرانس همدلی بیشتر لااقل در حوزه‌ی افغانستان باشد؟

با توجه به نقش و اهمیتی که مسأله‌ی افغانستان و ظهور مجدد نیروهای طالبان در افغانستان برای آمریکا دارد، استراتژی آقای اوباما در این راستا قرار گرفته که با این ظهور مجدد مقابله‌ی جدی شود.

اینجا حوزه‌ی مشترکی با ایران پدیدار شده که ایران هم به شدت از ظهور مجدد طالبان احساس خطر می‌کند و آن را خطری متوجه‌ی امنیت ملی خودش می‌داند.

بنابراین دو کشور منافع بسیار مشترک و نزدیک دیگری دارند که مسأله‌ی ثبات در افغانستان و مقابله با طالبان را در دستور کار قرار بدهند. علاوه بر این، هم آمریکا و هم ایران به مسأله‌ی افزایش تولید مواد مخدر در افغانستان توجه دارند و آن را متوجه‌ی امنیت و مسایل اجتماعی خودشان می‌دانند.

بنابراین این موضوع دومی است که به هر حال در حال رسیدگی است. آمریکا به خوبی می‌داند که وضعیت پاکستان شکننده است. بنابراین نیرویی که می‌تواند برای مسأله‌ی افغانستان روی آن تکیه کند همانند جنگ اول آمریکا علیه القاعده ایران است و ایران هم به خوبی می‌داند برای این‌که افغانستان به صلح و ثبات برگردد همکاری نیروهای آمریکایی و ناتو را لازم دارد.

بنابراین بعد از فترتی که ایجاد شده، به نظر من دو کشور آماده هستند که حداقل در مورد افغانستان با هم تعامل نزدیک‌تری را داشته باشند. و این شاید به طور کلی روزنه‌ای در افق حوزه‌ی روابط ایران و آمریکا باشد.


دکتر علیرضا نامور حقیقی، مدرس دانشگاه تورنتو و تحلیل‌گر سیاسی

و آیا رسیدن به نقطه‌ی مشترکی در مسأله‌ی افغانستان می‌تواند به تجدید رابطه بعد از این دوره‌ی فترت ۳۰ ساله کمک بکند؟

طبیعی است و این‌ها مانند زنجیره هستند؛ اگر هر بخش از مسایلی که میان دو کشور وجود دارد، بهبود پیدا کند قطعاً در حوزه‌های دیگر تأثیر دارد. افغانستان یکی از این حوزه‌ها هست و مسایل هسته‌ای و مسایل خاورمیانه هم جزیی از این‌هاست.

بنابراین بخشی از این تغییرات می‌تواند در حوزه‌های دیگر هم تأثیر بگذارد. هر چند ایران مایل است مسایلش را یک جا سر میز حل کند ولی به هر حال با استراتژی قسمتی به این مفهوم که موقتاً در مورد افغانستان با هم گفت‌ و گو کنند و سعی کنند نقاط مشترکشان را با هم نزدیک کنند، سیاستی است که ایران هم دنبال می‌کند.

به خصوص در مورد افغانستان که ایران از ظهور مجدد طالبان به شدت نگران است. به هر حال طالبان نیرویی است که قساوت و ایدئولوژی را با هم درآمیخته و این نیرو را در گذشته هم علیه ایران و هم علیه شیعیان افغانستان با بی‌رحمی کامل به کار برده است.

و نهایتاً سوالی که به وجود می‌آید این است که آمریکا با وزیر خارجه‌ی خودش در این اجلاس شرکت می‌کند. اما ایران معاون وزیر خارجه، آقای آخوندزاده را به آن اعزام می‌کند. تفسیر شما از اعزام معاون وزیر خارجه به جای وزیر خارجه‌ی ایران به این اجلاس چیست؟

در هر حال سوء ظن و عدم اعتماد در روابط دو کشور سابقه‌ی ۳۰ ساله دارد. ایران معتقد است در گذشته هر وقت کار آمریکا با بن‌بست مواجه شده، از ایران استفاده کرده و بعد از این‌که مشکلاتش حل شده نه تنها ایران را فراموش کرده و نه تنها پاداش نداده بلکه او را با مارک‌های متعدد مورد خطاب قرار داده است.

نمونه‌اش مسایل مربوط به افغانستان در گذشته است که ایران همه کار برای آمریکا انجام داد. و کابل را برای آمریکاییان فتح کرد و در عین حال در سمیناری که می‌خواستند رهبر آینده‌ی افغانستان را انتخاب کنند ـ برخلاف آن چیزی که مطرح می‌شد ـ بیشترین مساعدت از سوی ایران انجام شد که آقای کرزای به قدرت برسد و نماینده‌ی آمریکا هم این را تایید کرد.

ولی متأسفانه بعد از آن با بی‌مهری و سیاست مخرب جورج بوش مواجه شد و طبیعی است که این نوع بی‌اعتمادی هنوز وجود داشته باشد. جناح‌هایی که مخالف بهبود رابطه‌ی ایران و آمریکا هستند معتقدند که آمریکاییان در این رابطه فقط از ما استفاده می‌کنند و بعد از این‌که کارکرد ایران در حل موضوع تمام شد سیاست ضد ایرانی پیشه می‌کنند.

باید توجه کرد که سیاست محدود‌سازی آمریکا در مورد شرکت‌های اقتصادی ایرانی در افغانستان باز هم ادامه پیدا می‌کند یا نه. این‌ها باز هم از آن نشانه‌هاست که می‌تواند زمینه‌های همکاری را افزایش بدهد.

علاوه بر این از جنبه‌ی فرهنگی، آمریکاییان محدودیت سازی‌هایی در مورد مسأله‌ی کتاب‌هایی به زبان فارسی ایجاد کرده‌اند که باید بررسی شود.

به هر حال در مجموع مشکلاتی وجود دارد. طبیعی است که ایران گام‌هایش را با احتیاط برمی‌دارد و نمی‌خواهد وارد بازی شود که بعداً متوجه شود بیش از این‌که چیزی را بگیرد چیزهایی را از دست داده باشد.

Share/Save/Bookmark

در همین رابطه:
«ایران در بازسازی افغانستان مشارکت می‌کند»
آغاز کنفرانس «آینده افغانستان» در هلند
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

Mottaki az safari door az amrika o afrigha baz migasht!be in khater shayad Akhoonzade raft Lahe.amma hagh ba aghaye Namvar ast.amrika va NATO be Iran niaz darand.iran dar afghanestan ,dar sazandegi naghshe mosbati dasht va khoob ast laaghal dar bazsaziye gharb afghanestan hamkari karde va zamineye mavadde mokhadder ra barchinad;zemnan iran mitavand dar amoozesh nezamian va polce dar afghanstan sherkat konad,chon bishtar in afrad farsi midanad;amrika rahi joz hamkari nadarad;va faramoosh nakonim ke dar gereftan Kabol,iran az tarighe ettehad shomal,Shah Masood,naghshe mohemmi dasht.vali amrika be ma naro zad.dar Aragh ham in joor ast;amrika az hozoor jeddiye iran dar bazsazi jologiri mikonad.iran khoob ast bishtar az tarighe Nato kar konad va amrika ra dor bezanad.che bekhahim he nakhahim in keshvarha hozeye farhangi-siasiye iran ast.hatta naser eddin shah dar gharn 19 hokmran Harat ra tayin mikard.hozoor chandin million afghan dar iran chance bozorgi baraye iran baraye hozoor bishtar ,che az nazare tejari va che farhangi o siasi dar afghanestan ast.amrika va gharb bayad in ra dark konand!

-- بدون نام ، Mar 31, 2009

استاى شما يك انسان بسيار تحقيقي هستي اما اين سخن راست ميباشت

-- muafaq ، Apr 26, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)