«اکثریت ایرانی‌های آمریکا، به اوباما رای می‌دهند»

مریم محمدی

کمتر از چهار روز روز دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا برگزار می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با فضای کلی و شرایطی که بر این دوره از انتخابات آمریکا حکم‌فرماست با علی شاکری، پژوهشگر سیاسی و مشاور هیأت مدیره‌ی مرکز صلح در دانشگاه کالیفرنیا شهر ارواین گفت و گو کردم.

در جو کنونی انتخابات آمریکا، مردم دنبال یک تغییر جدی هستند و لذا پاسخ مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا شخصی به نام باراک‌اوباما خواهد بود و این بار انتخابات را با مانداتای بسیار، یعنی نه فقط ۲۷۰ الکترال‌کالج مورد نیاز بلکه احتمالاً با ۳۵۰ الکترال کالج خواهد برد.

آقای شاکری، به هر حال برای ایرانی ها تا حدودی این پروسه شناخته‌شده نیست. ممکن است درباره‌ی تفاوت الکترال‌کارت‌های مورد اشاره توضیحاتی ذکر کنید که مقصود چیست و به کدام مکانیزم اشاره دارید؟

در تمام ایالات‌های آمریکا ۴۳۵ نماینده در مجلس نمایندگان است و ۱۰۰ نماینده هم در سنا است و دو نفر هم از منطقه‌ی واشنگتن دی‌سی‌ که مجموعاً شامل ۵۳۷ نفر می‌شود.

این تعداد تقسیم بر دو که بشود می‌شود ۲۶۸.۵. یک نفر باید یک رأی بیشتر بیاورد که برنده‌ی انتخابات شود یعنی بشود ۲۷۰.

این قانون از سال ۱۷۸۹ در قانون اساسی آمریکا تنظیم شده است.

در انتخابات‌هایی که تاکنون شما شاهد آن بودید این نسبت چگونه بوده است؟

من خودم، عملاً از ۱۹۷۲، (زمان ریچارد نیکسون) در جریان برگزاری انتخابات آمریکا بوده‌ام.

یک بار در دوره‌ی دوم ریاست جمهوری آقای رونالد ریگان، علیه آقای ماندل، این برد بزرگ را داشت - بردی که برای اوباما تصور می شود - ولی از نظر تاریخی در سال ۱۹۳۲ بعد از بحران بزرگ، به آقای فرانکین روزولت، پرزیدنتی که مردم نیاز داشتند تا بر بحران‌های جامعه‌ی آمریکا غلبه بکند؛ با آرای بسیار زیادی رأی دادند.

مردم آمریکا با انتخابات کنونی از دو جهت بر‌خورد می‌کنند. از نظر اقتصادی امروز را با شرایط بحران با زمان ۱۹۳۰ که رکود بزرگ جهانی بود‌ و آمدن روزولت مقایسه می‌کنند؛ و دوم از نظر عدم محبوبیت رییس‌جمهور سابق‌ که با سال ۱۹۷۴ با آقای ریچارد ‌نیکسون مقایسه می‌کنند که غیر‌محبوب بود و آقای جیمی‌ کارتر، انتخابات را از ایشان برد.

در دو دوره انتخاب آقای بوش این تفاوت چگونه بود؟

تفاوت‌ها با فاصله‌ی ۱۰ تا ۱۲ الکترال‌کالج‌کارت بود. ولی این بار چون آقای بوش به عنوان پرزیدنت غیر‌محبوب ارزیابی شده است و پرزیدنتی که از آن طرف در مقابل او قرار می‌گیرد؛ بعد از ۳۴ سال مجبورند که ماندت‌های بزرگی به او بدهند تا او بتواند بر مسایل بزرگ درونی و بیرونی فایق آید.

یعنی در واقع مصلحت را در این می‌بینند که ایشان با یک پشتیبانی قوی وارد شوند که قدرت اجرایی بیشتر داشته باشند. مفهوم این است؟

دقیقاً و به چند دلیل است که من به یکی از آن‌ها اشاره کردم. یکی‌ بازگشت پرستیژ برونی آمریکا و دومی خبر دادن به مردم آمریکا که به حکومت اعتراض کنند.

در مورد نکته‌ی سوم عرض کنم که مشکل بزرگ آمریکا، فقط اقتصادی نیست، عدم اعتماد مردم به حاکمیت آمریکا و سخنانی درباره‌ی مسایل مالی و چه در بخش سیاست‌های خارجی انجام می‌شود هم هست.

از این جهت به خاطر اعتماد بازگرداندن سیاستمداری را در رأس قرار می‌دهند که بتواند با قول مخالفت جدی با رییس‌جمهور سابق عمل کند.

آقای شاکری، با این وجود آقای اوباما و مک‌کین در مورد مسایل مختلفی با مردم آمریکا صحبت می‌کنند: مسایل اقتصادی،حضور آمریکا در عراق، افغانستان مسأله‌ی اسراییل و فلسطین. به نظر شما کدام یک از این موارد برای مردم آمریکا اهمیت دارد تا در دادن رأی آن‌ها به آقای مک‌کین یا اوباما تاثیر داشته باشد؟

اولاً دلیل بزرگ مردم آمریکا در انتخابات‌شان در این سه چهار ماه گذشته، بیشتر مسایل اقتصادی،اقتصادی و اقتصادی است. مردم آمریکا اصولاً انسان‌های ناسیونالیستی هستند.

مردم آمریکا به رهبرانشان اجازه می دهند که برای بعضی از کارها و برای دیکته کردن بعضی از ارزش‌ها به کشورهای دیگر بروند.

با این اندیشه مردم آمریکا نسبت به بد کاری‌های سیاست‌های خارجی خودشان درخارج حساسیت‌شان به اندازه‌ی نان و زندگی داخلی‌شان نیست. پس انتخابات آمریکا در این مقطع زمانی، مسأله‌ی درونی است.

در مورد مسأله‌ی برونی، علتی که به اوباما اعتماد می‌شود این است ‌که اوباما در حرکت‌های خارجی مخصوصاً در مقابل موضع مک‌کین که می‌گفت روسیه را از کنفرانس رهبران بزرگ جهان بزنیم و بیرون بیاندازیم؛ متعادل‌تر است.

چون آقای اوباما نشان داده است که در این مورد، انسانی عجول و احساساتی نیست؛ و در مداراجویی به ویژه در مورد صحبت با سوریه و ایران به عنوان دو کشوری که‌ آمریکا نسبت به مذاکره با آن‌ها کوتاهی کرده است، موضع بازتری دارد.

اوباما در مورد مسأله‌ی فلسطین و اسراییل هم موضع بازتری دارد و می‌گوید که‌ آمریکا‌ باید به عنوان یک واسطه عمل کند. چون در گذشته متاسفانه آمریکا به عنوان یک واسطه عمل نکرده و یک‌طرفه عمل کرده و تخلفات یک طرف مثل اسراییل را ندیده است.

در سال های گذشته همیشه شنیده‌ایم که نقش سیاست اسراییل و دوستان اسراییل در انتخابات آمریکا برجسته است. در صورتی که آقای اوباما انتخاب شود رابطه‌ی آقای اوباما با اسراییل و توقعات اسراییل از آمریکا کجا قرار می‌گیرد؟

اولاً رهبران آمریکا و رؤسای ‌جمهور زمانی که در کاخ سفید هستند، نه زمانی که از کاخ سفید خارج شده‌اند، مثل جیمی کارتر، موضعشان نسبت به مسایل جهانی عموماً با انحراف زیادی پیدا نمی‌کند؛ مخصوصاً در مورد کشوری مثل اسراییل.

به اعتقاد شاکری، اکثریت ایرانیان مقیم آمریکا به اوباما رای می‌دهند/ عکس از رویترز

مردم فکر می‌کنند که دفاع آمریکا از اسراییل در خاورمیانه، به خاطر اعراب و نفت خاورمیانه است؛ در حالی که به نظر من چنین نیست. بخش بزرگ رابطه‌ی تنگاتنگ اسراییل و آمریکا داشتن بزرگ‌ترین نیروی اتمی در آن منطقه در مقابل اتحاد جماهیر شوروی سابق و روسیه‌ی کنونی است.

این مسأله آن‌چنان جدی است که به هیچ قیمتی خریداری ندارد. لذا‌ باراک ‌اوباما حتی در در زمانی که در رقابت‌های درون‌حزبی با هیلاری کلینتون بود، ‌هیلاری کلینتون بر روی اورشلیم مورد مذاکره اعراب و اسراییل صحبت می‌کرد؛ اما ایشان در مورد اورشلیم تفکیک‌ناپذیر صحبت کرد که البته بعد آن را تصحیح کرد. ولی در مجموع آقای اوباما تغییری جدی در مورد اسراییل نخواهد داشت.

نکته‌ای که لازم است اشاره کنم این است که در برخورد با کشورهای دیگر که تضاد‌هایی با اسراییل داشتند، برخوردها همیشه قهری و زدن برچسب‌های مختلف و از میدان به در کردن آن‌ها و ساختن چهره‌ای منفی از آن‌ها در افکار عمومی بوده است.

اغلب از داخل ایران از سیاست‌مدارها و از مردم عادی می‌شنویم که حضور خانم آلبرایت و اظهاراتی که در مورد ایران کرد، فرصتی بود در رابطه با آمریکا که ایران از دست داد. به نظر شما آیا حضور اوباما در کاخ سفید، یک فرصت دوباره برای ایران است؟

آرزوی من بوده و هنوز هم هست که تا زمانی که بوش، در کاخ سفید است و آقای احمدی‌نژاد هم رییس‌جمهور ایران است، این مذاکرات انجام شود.

منافع ایران و منافع آمریکا در این است که مذاکره به بعد از انتخابات آینده موکول نشود.

اما فکر می‌کنم که اوباما موضع روشن‌تر‌، بازتر و در عین حال موضع قدرتمند‌تری نسبت به ایران دارد و به ایرا‌ن فرجه‌ای خواهد داد که اگر نسبت به بوش بدبینی‌های بوده، این بدبینی ازبین برود و با چهره‌ای که اوباما در جهان و آمریکا نشان داده، راه مذاکره بیشتر و بیشتر باز شود.

آخرین سؤال من در رابطه با جامعه‌ی ایرانی مقیم آمریکا است. به طور کلی فضای ایرانیان در آمریکا متمایل به کدام یک ازکاندیداها‌ست و چرا؟

جامعه‌ی ایرانی در آمریکا به دو بخش بزرگ تقسیم می‌شود. یکی در منطقه ی جنوب کالیفرنیا که من هم در آن‌جا ساکنم و دیگری در شرق آمریکا و واشنگتن و نیویورک است.

این بار در مجموع مثل زمان آقای کلینتون، اکثریت ایرانی‌ها به اوباما رأی می دهند.

آن‌زمان هم اکثریت ایرانی‌‌ها به آقای کلینتون رأی دادند؛ و به نظر من به خاطر این‌که ایرانی‌های نسل جدید، بیشتر در محاسبات اقتصادی و اجتماعی و مسأله‌ی فرهنگی و غیره، رابطه‌ی دو ملت ایران و آمریکا را می‌خواهند، و تضاد آنتوگونیستی را طلب نمی‌کنند؛ جو عمومی نسبت به کسی است که در رهبریت آمریکا، مدافع زبان دیالوگ و ارتباطات است و به نظر من بیشتر به اوباما رأی خواهند داد.