دولت و مجلس در آستانه تقابل

مریم محمدی

تعطیلات تابستانی مجلس به پایان رسید و اولین جلسه علنی رسمی آن برگزار شد. در همین ‌مدت، کشور شاهد رویدادهای سیاسی مهمی بود که یا به‌طور مستقیم با مجلس ارتباط داشت، یا از اهمیتی برخوردار بود که در صورت تشکیل جلسات مجلس، محل بحث و گفت و گوی فراوان می‌شد.

در گفت و گو با خانم اعظم ویسمه، خبرنگار پارلمانی در تهران که در جلسه روز یک‌شنبه مجلس حضور داشت، به مسایل مطرح شده در مجلس پرداختم.

یک‌شنبه اولین جلسه علنی مجلس بعد از تعطیلات دو هفته‌ای تابستانی برگزار شد. با توجه به اتفاقاتی که در طول این دو هفته افتاده بود، انتظار می‌رفت که موضع‌گیری‌هایی در مجلس در ارتباط با این اتفاقات روی دهد، که همین‌طور هم شد. به نظر من پیش‌بینی‌هایی که در رابطه با اختلافات میان ‌احمدی‌نژاد‌ و ‌لاریجانی‌ می‌شد، دارد اتفاق می‌افتد.

برخورد مجلس با تمدید سرپرستی آقای صمصامی در وزارت اقتصاد با حکم حکومتی، چگونه بود؟

آقای لاریجانی از دولت به خاطر عدم معرفی وزیر اقتصاد در مهلت سه ماه، انتقاد کردند. گرچه گرفتن حکم حکومتی از رهبر را یک اقدام مناسب در چهارچوب قانون تفسیر کردند، اما در کنار آن مطرح کردند که آقای احمدی‌نژاد باید وزیر اقتصاد را پیش از پایان مهلت سه ماه ‌معرفی می‌کردند و یاد‌آوری کردند که مجلس ازایشان خواسته بود.

آقای لاریجانی همچنین انتقاد کردند‌ که آن‌گونه نبوده که‌ آقای احمدی‌نژاد علت عدم معرفی به موقع وزیر اقتصاد را تعطیلات تابستانی مجلس عنوان کرده‌اند و همان‌طوری که قبل از تعطیلات گفته بودند، اگر دولت وزیر را معرفی می‌کرد، مجلس حاضر بود جلسه فوق‌العاده تشکیل دهد.

مطبوعات ‌این حرکت آقای احمدی‌نژاد را این‌گونه تفسیر کردند که ایشان با گرفتن حکم حکومتی، نقش مجلس را نقض کردند. آیا مجلس از این زاویه با مساله هیچ‌ نوع برخوردی نکرد؟

انتقاد به گرفتن حکم حکومتی نبود. چون قانون در مورد این‌که پس از پایان مهلت سه ماهه، یک وزارت‌خانه چگونه باید اداره شود، سکوت کرده است‌ و خود آقای ‌توکلی‌ و آقای ‌نادران‌ عنوان می‌کردند که وزارت اقتصاد از این به بعد باید زیر نظر رهبری اداره‌ شود.

به نظر می‌ رسد تقابل احمدی‌نژاد و لاریجانی علنی شده است

اما چهره‌های شاخص مجلس، مثل آقای لاریجانی و آقای ‌باهنر‌ به شدت از دولت گله کردند که موظف بوده در این سه‌ماهه وزیر خودش را به مجلس معرفی کند.

آقای ‌قنبری، عضو فراکسیون اقلیت مجلس، در یک ‌انتقاد شدیدتر عنوان کرد وقتی ‌رییس‌جمهور، توانایی معرفی یک وزیر را در مهلت قانونی به مجلس ندارد، چگونه می‌خواهد طرح‌های مهم اقتصادی را در کشور اجرا کند.

ایشان، این را نشانه ضعف دولت دانست که نتواند گزینه مناسبی در یک مهلت قانونی سه ماهه برای وزارت مهمی چون اقتصاد معرفی کند.

برخورد مجلس با تحولاتی که در پرونده هسته‌ای در این مدت اتفاق افتاده بود، چگونه بود؟

موضوع پرونده هسته‌ای هم‌چنان در رأس امورمجلس قرار دارد. آقای لاریجانی نطق‌شان را به مباحثات هسته‌ای هم اختصاص دادند و در این ارتباط، راه حل سومی ارائه دادند که از دل دو بسته پیشنهادی ایران و غرب، به ‌نتیجه مثبتی که دو طرف روی آن توافق دارند، برسند.

پیشنهاد ایشان چه بود؟

ایشان پیشنهاد یک مدل سومی را برای مذاکرات ‌دادند که به نفع هر دو طرف باشد. به این شکل که از دل بسته‌ای که غرب ارائه داده است و بسته پیشنهادی ایران، به یک مدلی برسند که راه‌حلی به نفع هر دو طرف از آن استخراج شود. این مساله قبلاً هم در صحبت‌های آقای آقازاده در دیدار اخیرشان با آقای البرادعی عنوان شده بود.

در مورد حضور نماینده امریکا در مذاکرات ژنو، مشخصاً چه برخوردی در مجلس شد؟

در این مورد در صحبت‌های آقای لاریجانی موضع‌گیری خاصی نبود. نماینده‌ها هم موضع‌گیری منفی نداشتند، بلکه استقبال کردند و معتقد بودند که به حل اختلافات فی‌مابین ‌کمک می‌کند.

با توجه به اعتراضاتی که مجلس به دولت داشت، آیا هیچ نماینده‌ای از سوی دولت در جلسه یک‌شنبه مجلس شرکت نکرد؟

امروز قرار بود که‌ یک جلسه غیرعلنی با حضور آقای ‌جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی‌ برگزار شود. هیات رییسه هم اعلام کرد که مجلس از ساعت ۱۱ به بعد وارد جلسه غیرعلنی با حضور آقای جلیلی می‌شود. اما به‌طور ناگهانی در پایان جلسه، اعلام شد که آقای جلیلی یک‌جانبه و یک‌طرفه، جلسه را کنسل کرده‌اند و به مجلس نیامده‌اند.

آیا ایشان هیچ دلیلی به هیات رییسه ارایه نداده بود‌؟

خیر، دلیلی ارایه نداده بود‌ و آقای باهنر از این‌که ایشان یک‌طرفه و یک‌جانبه این جلسه را کنسل کرد، به شدت گلایه‌مند بود‌. به همین خاطر جلسه مجلس زودتر هم تعطیل شد. چون برای آن یک ساعت برنامه‌ریزی دیگری نشده بود.

اما تحلیلی که صورت گرفت‌ این بود که شب قبل از نشست یک‌شنبه، آقای متکی و معاونان ایشان با آقای لاریجانی جلسه‌ای داشته‌اند. به نظر می‌رسد که در آن جلسه، در رابطه با اتفاقات اخیر و نشست ژنو صحبت‌هایی صورت گرفته است و آقای لاریجانی توصیه‌هایی را در این رابطه برای آقای متکی داشته‌اند.

آیا شما خبر این جلسه را از قبل داشتید؟ یا آقای لاریجانی در جلسه ‌‌گفتند؟ دقیقاً چه کسانی در جلسه دیشب شرکت داشتند؟

ساعت‌های آخر، خبری در تلکس‌ها درج شد که جلسه‌ای تشکیل شده است. اما درمورد این که چه کسانی در آن شرکت کرده‌اند و چه مسائلی رد و بدل شده است‌، خبری نیامده بود.

اما آن‌گونه که من ‌در راهروهای مجلس پیگیری کردم، مشخص شد که جلسه با حضور آقای لاریجانی، آقای بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی، و آقای کاظم جلالی، مخبر این کمیسیون، تشکیل شده است. از طرف وزارت خارجه هم خود آقای متکی و معاونان ایشان حضور داشته‌اند.

این‌گونه جلسات گویا خیلی خوشایند دولت نیست و آقای احمدی‌نژاد قبلاً هم بارها مخالفت خودشان را با این نوع رفتارها و این که افراد دیگری در این مسایل دخالت کنند، نشان داده‌اند.

به نظر می‌رسد، ‌نیامدن آقای جلیلی به مجلس، تاحدی بازتاب و آشکار شدن مخالفت‌های آقای احمدی‌نژاد با دخالت و نقش مجلس در پرونده هسته‌ای باشد.

شیوه برخورد آقای لاریجانی با پرونده هسته‌ای در این جلسه چگونه بوده است که خوشایند دولت نبوده‌؟

ظاهراً آقای لاریجانی مباحثی را در مورد نقش مجلس در این مورد مطرح کرده‌اند‌ و گفته‌اند که مجلس می‌تواند از طریق رفت و آمد نمایندگان به کشورهای اروپایی و مذاکره، در حل موضوع هسته‌ای به مسوولان این پرونده کمک کند.

از مسایلی که در روزهای تعطیل مجلس روی داد، به جز مسأله پرونده هسته ای و عدم معرفی وزیر اقتصاد (و هم‌چنین دو وزیر دیگر) به مجلس، مسأله دیگری مطرح نشد؟

موضوع دیگری که طرح شد، انتقادهای شدیدی بود که برخی از نمایندگان، از جمله خود آقای لاریجانی، به اظهارات آقای مشایی داشتند.

آقای مشایی در رابطه با دوستی میان ملت ایران و ملت اسرائیل ‌و ملت امریکا اظهاراتی کرده بودند که بازتاب‌های منفی برای ایشان داشت.

آقای کامران، نماینده اصفهان، نیز در نطق پیش از دستورشان، شدیداً به آقای مشایی اعتراض داشتند و از دستگاه دیپلماسی خواستند برای مسوولانی که این‌گونه اظهار ‌نظر می‌کنند، کلاس‌هایی برگزار کنند تا آن‌ها متوجه نحوه سخن گفتن خود باشند‌ و از آقای مشایی خواستند بیشتر به امور فرهنگی و امور مربوط‌ به‌ میراث فرهنگی و گردشگری بپردازند و از این نوع اظهار نظرها بپرهیزند.