لبنان در آستانه جنگ خانگی

وارژ میناسیان

با نزدیک شدن 12 نوامبر، سومین زمان مقرر برای برگزاری نشست پارلمان لبنان جهت تعیین ریاست جمهوری، باز ‌هم شواهد نشان می‌دهد که این نشست نیز نمی‌تواند سرنوشتی بهتر از دو نشست قبلی داشته باشد.

اولین نشست پارلمان لبنان برای انتخاب ریاست جمهوری در سوم مهر، به سبب تحریم آن از طرف نمایندگان طیف مخالف دولت (هشت مارس) به حد نصاب نرسید و برگزار نشد. دومین نشست نیز پیش از موعد برگزاری، به سبب قابل پیش‌بینی بودن شکست آن به تاخیر افتاد.

تحولات سیاسی حاکم بر لبنان نشان می‌دهد که این کشور باید خود را برای سومین شکست پارلمان که می‌تواند پیامدهای خطرناکی داشته و این کشور را در یک بحران سیاسی واقعی فرو ببرد، آماده کند. موعد مقرر برای انتخاب ریاست جمهوری لبنان 25 سپتامبر تا 24 نوامبر در نظر گرفته شده است. با آن که بیش از نیمی از این زمان سپری شده، اما هم‌چنان گروه‌های سیاسی مؤثر این کشور در گام‌های اولیه حل اختلافات در زمینه انتخاب رییس‌جمهوری در مانده‌اند.

به رغم مذاکرات طولانی میان رهبران طرفدار و مخالف دولت در لبنان، دو طرف هنوز نتوانسته‌اند به پیشرفتی درباره انتخاب یک رییس‌جمهور جدید با هدف جلوگیری از خلاء قدرت در این کشور دست یابند.

به نظر می‌رسد این انتخابات به نمایش قدرت میان ایران و سوریه از یک سو (که حامی مخالفان در لبنان هستند) و آمریکا و متحدان اروپایی‌اش از سوی دیگر (که حامی جناح ضدسوری پارلمان و دولت فؤاد سینیوره نخست‌وزیر لبنان هستند) تبدیل شده است. به همین خاطر جناح ایران وسوریه با پشتیبانی از حزب‌الله، دست به مانوری شبه‌نظامی در خاک لبنان زدند تا قدرت خود را به رخ رقبای سیای بکشند.

هزاران نفر از نیروهای حزب‌الله لبنان، بزرگ‌ترین مانور نظامی خود را در برابر نیروهای بین‌المللی در جنوب لبنان برگزار کردند تا قدرت قاهره خود را به رقبای داخلی و خارجی نشان دهند. در این مانور از کلیه نیروهای حزب‌الله در تمام واحدها خواسته شد به صورت کاملاً مخفیانه، غیرعلنی و بدون سلاح مانور جنگ شهری برگزار کنند.

این مانور در حالی برگزار شد که بسیاری از مخالفان این نیروی شبه‌نظامی ایدولوژیک معتقدند که حزب‌الله در فقیر کردن مردم لبنان گام بر‌می‌دارد و به اقتصاد این کشور و وحدت ملی آن لطمه می‌زند.

نوع تمرین نظامی حزب‌الله، گستردگی آن، انتخاب محلی چون جنوب رود لیتانی و اجرای آن در برابر نیروهای یونیفل، نه تنها پیامی است به تل‌آویو، بلکه هشداری بود به رقبای سیاسی لبنان که در صورت بحرانی شدن اوضاع سیاسی این کشور، حزب‌الله آماده رویارویی نظامی در سطحی گسترده است.

آتش زیر خاکستر
با به نتیجه نرسیدن رایزنی‌ها و طرح‌هایی که تا کنون برای حل بحران لبنان به ویژه انتخاب رییس‌جمهور جدید این کشور مطرح و پیگیری شده از یک سو، و برگزاری بزرگ‌ترین مانور نظامی حزب‌الله در لبنان از سوی دیگر، احتمال بروز جنگ داخلی در این کشور بالا رفته است.

به نظر می‌رسد طرف‌های لبنانی به این نتیجه رسیده‌اند که این کشور پس از 24 نوامبر (سوم آذرماه) و پایان دوره قانونی ریاست جمهوری امیل لحود، بدون رییس‌جمهور خواهد ماند. چرا که هیچ توافقی در مورد نامزد گروه‌های سیاسی این کشور حاصل نشده و چشم‌انداز روشنی هم پیش روی نیست.

برخی تحلیل‌گران معتقدند امیل لحود قصد دارد در روز‌های پایانی ریاست جمهوری خود، اقدام به تشکیل دولت انتقالی به ریاست میشل عون نماید که بی‌‌تردید گروه حاکم (14 مارس) این امر را نخواهد پذیرفت و اقدام به انتخاب رییس‌جمهور براساس حد نصاب نصف به علاوه یک خواهد کرد که در این صورت، مخالفان نیز دست به مقابله به مثل زده و ممکن است دو رییس‌جمهور در لبنان روی کار آید. از سوی دیگر سران سیاسی به علت این که وقوع درگیری‌های داخلی را محتمل می‌دانند، عملیات مسلح شدن و آموزش افراد خود را در لبنان شدت بخشیده‌اند.

مانور حزب‌الله اولین گام در تغییر فاز رقابت‌های انتخاباتی در لبنان بود. در واکنش به چنین رویکرد تهدید‌آمیزی، بدون تردید، حزب سوسیالیست ترقی‌خواه (به رهبری ولید جنبلاط ) حزب نیروهای لبنانی (به رهبری سمیر جعجع) کتایب ( به رهبری امین جمیل) جریان آینده (حریری) جنبش امل (نبیه بری) گروه طلال ارسلان (رقیب جنبلاط میان دروزی‌ها) حزب آزاد ملی ( میشل عون ) و جریان المرده (سلیمان فرنجیه) خود را برای رویارویی با رقبای سیاسی آماده خواهند کرد.

حرکت احزاب و گروه‌های سیاسی به سمت رویارویی نظامی، اوضاع نسبتاً آرام لبنان را شکسته و بیروت را درگیر جنگی تمام‌عیار خواهد کرد.