انتخابات کنگره آمریکا: دمکرات‌ها یا جمهوری‌خواهان؟

حسین علوی

انتخابات ميان دوره‌ای کنگره آمريکا روز هفتم نوامبر و در شرايط مبارزات انتخاباتی فشرده دو حزب دمکرات و جمهوری‌خواه آغاز شده است. بر اساس آخرين نظرسنجی‌ها، پيش‌بينی قطعی نتايج اين انتخابات دشوار است.

در اين انتخابات، مردم آمريکا تمام ۴۳۵ عضو مجلس نمايندگان و يک‌سوم از يکصد نماينده مجلس سنا و نيز برخی فرمانداران ايالت‌ها را برخواهند گزيد. هر عضو مجلس نمايندگان برای دو سال و هر عضو مجلس سنا برای شش سال انتخاب می‌شود و به همين دليل آن دوره‌های انتخاباتی کنگره که با انتخابات چهار ساله رياست جمهوری همزمان نيست، انتخابات ميان دوره‌ای ناميده می‌شوند.

در ايالات متحده آمريکا نهاد رياست‌جمهوری پرقدرت‌ترين نهاد سياسی است. به همين دليل اهميت آن دوره از انتخابات کنگره که با انتخابات رياست‌جمهوری همراه است دارای اهميت ويژه‌ای است زيرا که با تصميمات و سياست‌گذاری‌های رئيس‌جمهور جديد گره می‌خورد. اما انتخابات ميان دوره‌ای نيز از آن جهت مهم است که حزب پيروز در اين انتخابات بر سياست‌های جاری و بويژه انتخابات دور آينده رياست جمهوری تاثيری سرنوشت ساز خواهد گذارد.

محوری‌ترين مسئله در انتخابات کنونی که هر دو حزب دمکرات و جمهوری‌خواه رقابت‌های خود را بر آن متمرکز کرده‌اند، مسئله عراق است.

حزب دمکرات می‌گويد که سياست کاخ سفيد تحت رهبری جرج بوش درعراق به شکست انجاميده و نه تنها به اعتبار آمريکا لطمه زده بلکه در هدف اعلام شده خود يعنی تامين امنيت آمريکا و مبارزه با تروريسم به نتايج معکوس رسيده است. دمکرات‌ها بدون اينکه جزئيات سياست جايگزين خود در مورد عراق را مطرح کنند، می‌گويند که نسبت به ادامه ماموريت نيروهای آمريکا در عراق و طرح‌های مبارزه با تروريسم تجديد نظر خواهند کرد.

جرج بوش و ديگر همراهان سياسی او در حزب جمهوری‌خواه نيز ادعا می‌کنند که دمکرات‌ها مسئله امنيت ملی آمريکا و خطر تروريسم را درنيافته‌اند و جسارت لازم برای تصميم‌گيری جدی در اين مورد را نداشته و ندارند. آنها تاکيد می‌کنند که خروج ناگهانی از عراق در شرايط کنونی و بدون تامين نيروی جايگزين عراقی، اين کشور را ماوای تروريست‌ها خواهد کرد. جرج بوش برای جلب نظر رای دهندگان به چند سفر انتخاباتی نيز دست زده و برخی آگاهان، اين انتخابات را گران‌ترين انتخابات آمريکا از نظر هزينه‌های تبليغاتی ارزيابی می‌کنند.

از ديگر محورهای مهم در مبارزات انتخاباتی اين دوره، جوانب مختلف سياست های اقتصادی دولت بويژه افزايش بهای بنزين و نيز نوع برخورد با موج گسترده مهاجرت به آمريکاست. دمکرات‌ها گرچه برخی سياست‌های اقتصادی جمهوری‌خواهان را زير سئوال می‌برند اما انتقادهای آنان کل‌گرايانه است و خود برنامه جايگزين متفاوت و مشخصی ارائه نمی‌کنند. پيچيدگی مسائل مربوط به اقتصاد و مهاجرت که ناشی از پيوند روز افزون آنها با وضعيت و بحران‌های بين‌المللی است، برنامه‌ريزی و تبليغات انتخاباتی احزاب سياسی آمريکا و تاثيرگذاری پايدار بر ذهنيت رای دهندگان را با مشکلات بيشتری روبرو کرده است. به همين دليل است که در آخرين فرصت‌های تبليغاتی، هر دو طرف بار ديگر توجه خود را معطوف به مسئله عراق کرده‌اند.

نظرسنجی‌های متعدد ماه‌های اخير نشان می‌دهد که درصد بالائی از مردم آمريکا نسبت به ادامه خشونت‌ها درعراق و بويژه کشته شدن حدود سه هزار سرباز آمريکائی ظرف سه سال گذشته خشمگين هستند و اين مسئله در صدر مسائل سياسی برای رای‌دهندگان آمريکائی قرار دارد. به همين دليل اکثر پيش‌بينی‌ها تا کنون با احتمالی قوی ناظر بر پيروزی دمکرات‌ها در هر دو مجلس يا دست کم در مجلس نمايندگان است. اما گروهی از ناظران نيز برآنند که حساسيت و نارضايتی مردم نسبت به سياست آمريکا در عراق، الزاما و به طور مستقيم تبديل به رای برای دمکرات‌ها نخواهد شد. بعضی نظر سنجی‌های شتاب زده طی روزهای اخير نيز حاکی از بهبود نسبی جايگاه جمهوری‌خواهان در برخی ايالت‌هاست. اگرچه اين بهبود در حد پيش‌بينی پيروزی نيست.

اما ناظران بی صبر نتايج انتخابات کنگره آمريکا تنها در خود اين کشور به انتظار ننشسته‌اند. در اروپا، آمريکای لاتين و بويژه در خاورميانه نيز اين انتخابات را با حساسيت دنبال می‌کنند. زيرا روندهای سياسی بسياری در جهان، بيش از پيش با سياست‌های کنونی کاخ سفيد گره خورده است. برخی منتقدان اين سياست‌ها، جرج بوش را متهم می‌کنند که برای تبليغات انتخاباتی از هر فرصتی حتی از تعيين زمان صدور رای دادگاه صدام حسين در عراق نيز بهره برداری کرده است.

آنچه درباره اين انتخابات با اطمينان می‌توان گفت اينست که نتيجه آن هرچه باشد، برای برنامه‌ها و سياست‌های جرج بوش در مدت باقيمانده دو ساله رياست جمهوری‌اش تعيين کننده خواهد بود.

برای بررسی و تحلیل بیشتر موضوع، رادیو زمانه با دکتر علی‌اکبر مهدی٬ جامعه‌شناس و استاد دانشگاه وزلین اوهایو گفت‌وگویی انجام داده است که می‌توانید اینجا بشنوید.

در همین‌باره:

نکاتی درباره انتخابات کنگره آمریکا