سياست هسته ای ايران و نارسائی سياست غرب

آغاز بهره برداری از تاسيسات توليد آب سنگين در اراک که به نظر تحليل گران سياسی، نوعی از اعتماد به نفس در سياست هسته ای ايران را به نمايش می گذارد، در کنار اولين واکنش کشورهای پنج بعلاوه يک نسبت به پاسخ ايران به بسته پيشنهادی، بعضی نارسائی های سياست غرب در قبال سياست هسته ای ايران را آشکار می سازد. از سوی ديگر برخی جزئيات پاسخ ايران به بسته پيشنهادی نيز که به بيرون درز کرده نشان می دهد که ايران پرسش های جديدی را به ميان آورده است که پيشنهاد دهندگان بسته يا قبلا به آن نينديشيده اند و يا توافق عمومی نسبت به پاسخ به اين پرسش ها ندارند.

روزنامه گاردين به نقل از ديپلمات هائی که پاسخ ايران به بسته پيشنهادی را ديده اند می نويسد که ايران پيش از اين که در مورد متوقف ساختن غنی سازی اورانيوم تصميم بگيرد خواهان تضمين های محکم تری درباره تجارت و تدارکات هسته ای و زمان بندی دقيق تری برای اجرای توافقات و تعهدات امنيتی از سوی غرب شده است. به عبارت ديگر ايرانی ها نمی خواهند غنی سازی اورانيم را در قبال وعده ها و قراردادهائی که معلوم نيست چند سال بعد تحقق پذير باشد يا نه، به تعليق درآورند. علاوه بر اين تعهدات امنيتی غرب بايد شامل کنارگذاشتن سياست تغيير رژيم در ايران نيز باشد. برخی آگاهان اين سياست هسته ای را نه سياست افراطی ترين گرايش در جمهوری اسلامی بلکه برآمده از يک اجماع سياسی در حکومت ايران می دانند که ميانه روها نقش مهمی در تدوين آن داشته اند. اين آگاهان پشتيبانی علی اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی از پاسخ ايران را دليل بر ارزيابی خود عنوان می کنند.

به همين خاطر است که اگرچه کشور های پنج به علاوه يک در واکنش های اوليه خود اعلام داشته اند که پاسخ ايران نارسا و غير کافی است و اين کشور بايد به قطعنامه شورای امنيت تمکين کند، اما در پاسخ به اين سئوال که در صورت عدم تمکين ايران شورای امنيت چه خواهد کرد، پاسخ ها متفاوت و حتی متضاد است. روسيه و چين صريحا با اعمال فوری مجازات های مندرج در قطعنامه شورای امنيت مخالفند و آنرا غير موثر می دانند. آلمان و فرانسه و حتی بريتانيا نيز اگرچه پاسخ ايران را دلسرد کننده می نامند اما دست کم يک دور مذاکراه با ايران برای ايجاد درک دقيق و مشترک از پاسخ ايران را ضرور می شمارند.

در اين ميان ايالات متحده آمريکا تلاش می ورزد تا عليرغم اختلاف نظرها، فشار سياسی و تهديدات اقتصادی در مورد ايران به قوت خود باقی بماند. بنا به گزارش روزنامه لوس آنجلس تايمز، مقامات کاخ سفيد خاطر نشان کرده اند که چنانچه شورای امنيت نسبت به اعمال تنبيهات مقرر در قبال ايران ترديد و ضعف نشان دهد، آمريکا حاضر است تا ائتلاف مستقلی را برای اجرای اين تنبيهات تشکيل دهد.همچنين جان بولتون نماينده آمريکا در سازمان ملل می گويد که اين کشور طرح قطعنامه جديدی را برای شورای امنيت در دست تهيه دارد که در آن انجماد دارائی ها و ممنوعيت سفر مقامات کليدی حکومت ايران پيش بينی شده است. اکنون بايد ديد آيا امريکا واقعا مايل است که اتحاد کشورهای پنج بعلاوه يک را که بزرگترين موفقيت سياسی دولت اين کشور در قبال پروژه هسته ای ايران نام گرفته، به خاطر پيش بردن تصميمات يک جانبه خود مورد تجديد نظر قرار دهد؟