Mar 2010

به سوی دنیای عاری از کشتار دولتی

ایرج ادیب‌زاده: بر پایه‌ی گزارش عفو بین‌الملل در سال گذشته‌ی میلادی ۳۸۸ نفر در ایران اعدام شده‌اند به این ترتیب به طور متوسط هر روز بیشتر از یک نفر به دار آویخته شده‌اند و جمهوری اسلامی، رکورددار احکام اعدام در سراسر جهان در سال گذشته بوده است. این گزارش نشان می‌دهد که صرف نظر از چین، بیش از ۵۵ درصد از احکام اعدام جهان در جمهوری اسلامی صورت گرفته است. در همین زمینه با مینا احدی، سخن‌گوی کمپین بین‌المللی علیه اعدام گفت‌وگو کرده‌ام.

رنج‌نامه‌ی روزهای بند و اسارت

اردوان روزبه: علی کانطوری، از فعالان دانشجویی چپ است که پس از چندین ماه بازداشت، اخیراً با حکم سنگین پانزده سال حبس مواجه و ناچار از کشور گریخت و در خاک ترکیه اعلام پناهندگی سیاسی کرد. با او در باره‌ی روزهای بازداشت و زندان در این چند ماهه و شرایطی که در زندان تجربه کرده‌اند گفت‌وگو کرده‌ام. او به‌ویژه از شرایط دشوار زندانیان در زندان قزل‌حصار می‌گوید.

تشدید فشارها بر فعالان مدنی و زندانیان سیاسی

حسن زارع‌زاده اردشیر: با آغاز هفته گذشته که همزمان بود با آغاز سال نو ، تعدادی از خانواده‌های زندانیان سیاسی در برابر زندان اوین تجمع کردند تا با پهن کردن سفره هفت سین شان جلوی زندان، در هنگام تحویل سال در کنار عزیزان خود باشند که نتوانستند از مرخصی نوروزی بهره مند شوند. تجمع خانواده‌های زندانیان سیاسی در برابر زندان اوین که قبل از تحویل سال شروع شده بود، با حضور گسترده نیروهای انتظامی روبرو شد.

در جرایم سیاسی، مرخصی حق زندانی است

حسین علوی: نهصد نفر از فعالان مدنی و فرهنگی با انتشار بیانیه‌ای خواهان آزادی امید منتظری شده‌اند. او جوانی ۲۳ ساله و دانشجوی ترم آخر مقطع کارشناسی رشته حقوق در دانشگاه علامه طباطبایی است که بدون حضور وکیل مدافع در دادگاه به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» به شش سال حبس تعزیری محکوم شده است. محمد سیف‌زاده در مورد حقوق متهمان جرایم سیاسی در قوانین ایران می‌گوید

پرونده‌های دموکراسی در سالی که گذشت

مریم محمدی: سالی که گذشت، سال ۱۳۸۸، برای ایران سال پرتنش و پرفراز و نشیبی بود و تقریباً تمام گروه‏های اجتماعی، به‏خصوص طیف‏های مختلف جامعه‏ی روشنفکری ایران و از جمله روزنامه‏نگاران، دانشجویان، دانشگاهیان و به‏ویژه وکلای دادگستری با آن درگیر بودند. آن دسته از وکلای دادگستری که معمولا وکالت متهمین سیاسی را می‏پذیرند، سال گذشته را چگونه دیده‏اند؟

اضطراب‌ها و دشواری‌های یک تبعید ناخواسته

ایرج ادیب‌زاده: بسیاری از روز‌نامه‌نگاران ایرانی که پس از انتخابات در شرایط تهدید، کار کردند و خبر‌ها را انتشار دادند، مجبور به ترک ایران شده‌اند. آن‌ها اکنون در کشور‌های ترکیه، عراق و اروپا در وضعیت بدی به سر می‌برند. با خانواده‌های‌شان در اتاق‌های چند نفره‌ی موقت و بدون کار منتظر رسیدگی به پرونده‌شان هستند. احسان ملکی، عکاس، خبرنگار و یکی از همین روزنامه‌نگاران است. از او خواسته‌ام از چگونگی حضور و کارش در رویداد‌های اعتراضی و آمدنش به تبعید بگوید.

پناهجویان ترکیه در میان امید و ناامیدی

پانته‌آ بهرامی: پس از انتخابات خرداد ٨٨ و سرکوب مخالفان، موج جدیدی از مهاجرت اجباری از ایران بالا گرفت. این موج ترک ناخواسته‌ی ایران، شامل فعالان مدنی، حقوق بشر، زنان، روزنامه‌نگاران، دانشجویان، کارگران و حتی افرادی که در تظاهرات خیابانی شرکت کردند، می‌شود. به دلیل هم‌مرز بودن کشور ترکیه با ایران، طبیعتاً بسیاری از این پناه‌جویان از طریق این کشور پرونده‌ی خود را دنبال می‌کنند. گزارشی در این باره تهیه کرده‌ام و به شرایط این پناه‌جویان پرداخته‌ام.

دغدغه‌های نوروزی خانواده‌های زندانیان سیاسی

حسن زارع زاده اردشیر: بسیاری از خانواده های زندانیان سیاسی و عقیدتی شرایط سختی را در روزهای پایانی سال ۱۳۸۸ گذراندند. در هفته‌ی آخر سال گذشته، در حالی که عده زیادی چشم به درهای زندان‌ها دوخته بودند تا سال نو را با عزیزان خود در کنار سفره هفت‌سین تحویل کنند، پخش صدور حکم اعدام برای تعدادی از معترضان به نتایج انتخابات، نگرانی عده زیادی از خانواده های زندانیان سیاسی را تشدید کرد.

قفس‌هایی طلایی، اما تنگ

ایرج ادیب‌زاده: روز دوشنبه ۱۶ مارس، در باشگاه مطبوعات، پرس کلاب پاریس، ده‌ها روزنامه‌نگار و چهره‌ی رادیو تلویزیونی فرانسه گرد آمده بودند. بعد از معرفی کتاب تازه‌ی شیرین عبادی که نخستین رمان او نیز هست، روزنامه‌نگاران حاضر در این جلسه، ساعت‌ها به پرسش‌هایی در مورد مسائل سیاسی و اجتماعی امروز ایران از شیرین عبادی پرداختند. در پایان نشست مطبوعاتی، شیرین عبادی در گفت‌و‌گوی ویژه با رادیو زمانه شرکت کرد.

در آستانه نوروز؛ شروع اعتصاب غذای عیسی سحرخیز

مریم محمدی: دیشب از طریق مهدی سحر‌خیز، فرزند ایشان با‌خبر شدیم که پدرش اعتصاب خود را آغاز کرده است. همچنین به خاطر میزان داروهایی که آقای سحر‌خیز مصرف می‌کند و وضعیت نامناسب جسمانی، خانواده‌اش سعی کرده‌اند که از اعتصاب غذای او جلوگیری کنند. مهدی سحر‌خیز می‌گوید که مادرش در تماس با مقامات زندان این مسئله را بار‌ها توضیح داده است. در این زمینه با مهدی سحرخیز گفت وگو کرده‌ام.

پرونده اکبر کرمی، چهار ماه در انتظار مطالعه

حسین علوی: دکتر اکبر کرمی، پزشک و پژوهش‌گر مسائل دینی، حدود چهار ماه است که در قم بازداشته شده‌ ولی همچنان بلاتکلیف است و بازپرس او می‌گوید هنوز فرصت نکرده پرونده او را بخواند. شیرین فیروزی همسر این پژوهش‌گر هم، نامه سرگشاده‌ای به مقامات قضایی نوشته و خواهان رسیدگی به وضعیت همسرش شده است. در این باره با محمد سیف‌زاده، وکیل مدافع اکبر کرمی گفت‌وگو کرده‌ام.

کمیته‌های حقیقت‌یاب کسی را نمی‌بخشند

شکوفه منتظری: بسیاری معتقدند موضع‏گیری ماندلا در آن زمان، به انتقال مسالمت‏آمیز قدرت در آفریقای جنوبی کمک بسیار زیادی کرد. عده‏ی دیگری هم این جمله را بی‏معنا می‏دانند. به سراغ چند تن از بازماندگان کشتارهای ۳۰ سال اخیر در ایران رفتیم و نظر آنان را نیز در این باره پرسیدیم. این که آیا آن‏ها می‏توانند ببخشند؟ و اگر نمی‏توانند، چرا؟ گلناز خواجه‏گیری، مرجان، سارا دهکردی، فرح محمدی، و سهراب مختاری میهمان من بوده‌اند.

شرایط نگران‌کننده‌ی پناهندگان ایرانی در ترکیه

لیدا حسینی‌نژاد: در دوران پس از انتخابات، موج مهاجرت پناهجویان ایرانی به ترکیه و درخواست پناهندگی آن‌ها دوباره افزایش پیدا کرده است. «شهلا باورصاد» عضو کمیته‌ی «اتحاد برای ایران آزاد» در آلمان چندی پیش تصمیم گرفت برای کمک به پناه‌جویان ایرانی در ترکیه اقدام به جمع‌آوری کمک‌های مالی کند و به این منظور وبلاگی ایجاد و شماره حسابی را نیز اعلام کرده است.

با وجود وثیقه‌های سنگین؛ خانواده‌ها چشم به‌راهند

شیرین فامیلی: در حالی که خانواده‌های زندانيان در آستانه نوروز انتظار آزادی بستگان خود را دارند دادستان تهران اعلام کرده است شش نفر از متهمان حوادث روز عاشورا به اعدام محکوم شده‌اند. اگرچه تعدادی از زندانيان در روزهای گذشته با قيد وثيقه‌های گاه سنگين به مرخصی نوروزی آمده‌اند، اما هنوز شمار زيادی از آن‌ها در زندان به سر می‌برند و تعداد ديگری نيز بازداشت شده‌اند. در همین زمینه با محمد سیف‌زاده گفت‌وگویی انجام داده‌ام.

«تهمت، بی‌قانونی، بی‌اخلاقی؛ فقط برای پرونده‌سازی»

مریم محمدی: یکشبنه، ۲۳ اسفند در خبرگزاری فارس و برخی دیگر از رسانه‏های منتسب به دولت، گزارشی تحت عنوان «نبرد سایبری سپاه پاسداران با گروه‏های فعال در پروژه‏ی بی‏ثبات‏سازی» منتشر شد. در این گزارش از «کانون مدافعان حقوق بشر» و خانم نرگس محمدی، نایب رییس این کانون هم نام برده شد. برای بررسی این موضوع با نرگس محمدی گفت‏وگو کرده‌ام.

مجازات اعدام؛ جلوگیری از جنایت یا ترویج خشونت؟

پانته‌آ بهرامی: سال‏هاست که عفو بین‏الملل ۲۶ فوریه تا ۷ مارس را «هفته‏ی لغو مجازات اعدام» نام نهاده است. موضوعی که مخالفان و موافقان فراوانی دارد. موافقان استدلال می‏کنند که مجازات اعدام از جنایت جلوگیری می‏کند و وسیله‏ی خوبی برای دادستان است. در مقابل، مخالفان بر این باورند که مجازات اعدام جلوی جنایت را نمی‏گیرد و در ذات خود، عملی به شدت وحشیانه است. این بحث را با دو تن از کارشناسان این موضوع پی گرفته‌ام.

روزهای پایانی سال و تداوم نقض حقوق بشر

حسن زارع زاده اردشیر: وزارت امورخارجه آمريکا در گزارش سالانه‌ی خود درباره‌ی وضعيت حقوق بشر جهانی در سال ۲۰۰۹، اعلام کرد که وضعيت حقوق بشر در ايران پس از انتخابات رياست جمهوری بدتر شده است. هيلاری کلينتون در يک کنفرانس مطبوعاتی در خصوص اين گزارش گفت: «اين گزارش، وسيله‌ای است برای روزنامه‌نگاران و پژوهشگرانی که موارد تجاوز به حقوق بشر را به‌صورت سند ثبت و ضبط می‌کنند.»

وضعیت دشوار روزنامه‌نگاران گریخته از ایران

حسین علوی: فشار و اعمال محدودیت علیه روزنامه‌نگاران در ایران ادامه دارد. نه فقط بیش از ۵۰ روزنامه‌نگار به احکام زندان دراز مدت محکوم شده و یا همچنان بلاتکلیف در بازداشت بسر می‌برند، بلکه خیل روزنامه‌نگارانی که به اجبار از ایران گریخته‌اند نیز در کشورهای همسایه ایران وضع نامطلوبی دارند. در این زمینه با رضا معینی، مسئول بخش ایران گزارش‌گران بدون مرز گفت‌وگو کرده‌ام.

نافرمانی مدنی، مبارزه‌ای مسالمت‌آمیز یا خشونت‌زا

شکوفه منتظری: نافرمانی مدنی در واقع شکلی از مشارکت سیاسی در عرصه‌ی سیاست مردم است که می‌شود ریشه‌هایش را حتی در دوران آنتیک و یونان باستان هم دنبال کرد. در خصوص موضوع نافرمانی مدنی به سراغ عده‌ای از فعالان جوان در خارج از کشور رفتم و نظر آن‌ها را در این مورد جویا شدم. از آن‌ها در باره‌ی برداشت‌شان از نافرمانی مدنی پرسیدم و این‌که اکسیون‌هایی از این دست را در رده‌ی مبارزات غیر خشونت‌آمیز بررسی می‌کنند یا نه؟

شرایط سخت روزنامه‌نگاران پناه‌جو؛ تاوان یک انتخاب!

شکوفه منتظری: دولت آلمان به نشانه‌ی همبستگی با اعتراضات مردمی در ایران قصد دارد به تعداد مشخص از ایرانیان فراری، پناهندگی بدهد. سخن‌گوی وزارت کشور آلمان اعلام کرده است که تصمیم‌گیری در مورد این‌که کدام پناه‌جو را بپذیرد با مشورت کمیساریای عالی پناهندگی صورت می‌گیرد. به همین بهانه با آیدا سعادت، روزنامه‌نگار که به تازگی ایران را ترک کرده و ساکن ترکیه شده است، گفت‌وگو کرده‌ام.