انفجار مهاباد در هاله‌ای از ابهام

محسن کاکارش

روز گذشته بر اثر انفجار یک بمب در جریان برگزاری رژه‌ی نیروهای مسلح به مناسبت «هفته‌ی دفاع مقدس» در شهر مهاباد، دوازده نفر کشته و هشتاد نفر زخمی شدند؛ انفجاری که اکثر قربانیان آن زنان و کودکان بودند.وحید جلال‌زاده، استاندار استان آذربایجان غربی در گفت‌وگو با خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی دو نفر از كشته شدگان را همسران فرماندهان ارشد نظامى شهرستان مهاباد عنوان کرده بود.

در رابطه با این رویداد مقامات جمهوری اسلامی، عامل اصلی را «ضد انقلاب» و «عوامل رژیم صهونیستی» معرفی کرده‌اند.در واکنش به اظهارات مقامات جمهوری اسلامی، بیشتر احزاب کرد از جمله حزب کومله‌ی کردستان ایران، حزب دمکرات کردستان ایران و حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) طی بیانیه‌های جداگانه و مشترک این اقدام را محکوم کرده‌اند.

در همان حال مسعود کردپور، روزنامه نگار ضمن اشاره به «جو شدید امنیتی» در مهاباد به زمانه گفت:

«هنوز کسی مسئولیت انفجار دیروز مهاباد را به عهده نگرفته و تلاش نیروهای امنیتی برای کنترل بیشتر شهر ادامه دارد.»هم‌چنین برخی از صاحب نظران سیاسی، این انفجار را در ادامه‌ی درگیری‌های مسلحانه‌ی چند روز اخیر در شهر سقز، ارزیابی می‌کنند. طی این درگیری‌ها چند مأمور انتظامی و یک کودک جان خود را از دست داده‌اند.

مسعود کردپور، روزنامه نگار

سالار پاشایی، عضو کمیته‌ی مرکزی حزب کومله‌ی کردستان ایران، در گفت وگو با زمانه چنین وقایعی را «مشکوک و سازماندهی شده» می‌داند و می گوید:

«درست برخلاف تصریح مقامات دولتی در این منطقه که این فاجعه را به گروه‌ها و احزاب مخالف جمهوری اسلامی در کردستان، تحت نام ضد انقلاب نسبت داده‌اند، بیشتر شک بر این است که مقامات امنیتی سپاه پاسداران در راستای تشدید فضای امنیتی در میان مردم کردستان و تلاشی بیهوده در جهت خدشه‌دار کردن چهره‌ی مقبول اپوزیسیون کرد در میان افکار عمومی، این عمل شنیع و ضد انسانی را سازمان داده‌اند.»

سالار پاشایی، عضو کمیته‌ی مرکزی حزب کومله‌ی کردستان ایران

مسئولان جمهوری اسلامی احزاب کردستان را تروریست و خشونت‌طلب عنوان می‌کنند و رویداد روز گذشته را نیز به آنان نسبت داده‌اند.وحید جلال‌زاده، استاندار استان آذربایجان غربی گفته است:

«متاسفانه آنچه از ظاهر امر پیداست این بار نیز ضد انقلاب با نفوذ در بین مردم و بانوان حاضر در مراسم سان و رژه‌ی نیروهاى مسلح چهره كریه خود را نشان داد.»

در همان حال به گفته‌ی فخرعلی نیکبخت، مدیر کل سیاسی و انتظامی این استان، مسئولان اطلاعاتى استان اقدامات خود را براى یافتن «گروهگ مغرض» آغاز كرده‌اند ولى هنوز در این ارتباط اطلاع موثقى پیدا نکرده‌اند.

کمال کریمی، عضو دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید:

«جمهوری اسلامی طی سی‌سال گذشته سعی کرده جنبش سیاسی و ملی کرد را مخدوش کند. درواقع تلاش بر این دارد که این جنبش را متهم به اعمال تروریسی و ضد انسانی کند.»

کمال کریمی، عضو دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان

کریمی هم‌چنین گفت: «سابقه‌ی سی ساله‌ی مبارزات مردم کردستان نشان داده که تمام حقوق انسانی را حتی در میدان‌های مبارزه‌ی مسلحانه رعایت کرده و در اوج قدرت‌شان که هزاران پیشمرگ در شهر و روستاهای کردستان داشتند دست به چنین اقدامی نزده‌اند.»

در ادامه‌ی اظهارات مقامات جمهوری اسلامی، رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه رویداد شهر مهاباد را واکنشی به موفقیت‌های جمهوری اسلامی در روزهای اخیر در نیویورک می‌داند.مهمان‌پرست در گفت‌وگو با ایرنا گفت:

«این اقدام تروریستی هم‌زمان با حضور تاثیرگذار هیئت جمهوری اسلامی ایران به ریاست دكتر احمدی نژاد در نیویورك و دیپلماسی عمومی موثر وی در روشن كردن افكار عمومی ملت‌های دنیا و دفاع از حقانیت كشورمان بود.»

دکتر مهرداد خوانساری، تحلیلگر سیاسی و عضو مرکز مطالعات خاورمیانه در لندن، در این رابطه به زمانه گفت:

«نکته‌ای که آقای مهمان‌‌پرست گفتند بعید می‌دانم وجود داشته باشد و موفقیتی در نیویورک حاصل نشده است. در ضمن شعارهایی که آقای احمدی‌نژاد یا نظام می‌دهد نزد هیچ‌کس جز خود آنها نوعی موفقیت محسوب نمی‌شود. دلیلی هم دیده نمی‌شود که به قول آنها دولت صهیونیستی بخواهد دست به چنین اقداماتی در چنین شرایطی بزند.»

دکتر مهرداد خوانساری، تحلیلگر سیاسی و عضو مرکز مطالعات خاورمیانه در لندن

این تحلیلگر سیاسی بر این باور است که بیشتر سازمان‌های سیاسی که به‌هرحال مخالف نظام جمهوری اسلامی هستند و حاکمیت آنها را در گذشته متهم به ارتباط با عوامل مختلف بیگانه کرده، خودشان را از این ماجراها دور نگه داشتند.خوانساری هم‌چنین گفت:

«این نوع اقدامات توسط خود عوامل جمهوری اسلامی صورت می گیرد؛ به‌خصوص که سازمان‌های کرد در سی‌سال گذشته خودشان را از هر نوع مبارزه‌ی مسلحانه دور کرده‌اند. لذا من ارزشی برای اظهاراتی که از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی ایران شده ارزش قائل نیستم.»

طی سال‌های اخیر چندین انفجار در مناطق سیستان و بلوچستان نیز رخ داده که کارشناسان و فعالان سیاسی علت اصلی بروز چنین حوادثی را تبعیض و اختلافات مذهبی و ملی می‌دانند.سالار پاشایی بر این باور است که علت عمده و تاریخی وقوع خشونت و تشدید فضای امنیتی در مناطقی چون کردستان و بلوچستان، عملکرد سران حکومت اسلامی است که به نوعی سیاست‌هایی برآمده از نگاه امنیتی به مناطق اقلیت‌های قومی، ملی و مذهبی را اتخاذ و اجرا کرده‌اند.

مسعود کردپور اما به عدم مدیریت صحیح در این مناطق اشاره می‌کند و می‌گوید:

«مدیرت سیاسی، امنیتی و اقتصادی سالم در کردستان وجود ندارد که جامعه را به سوی توسعه سوق بدهد. همین مسئله هم می‌تواند یکی از دلایل بروز خشونت‌ها باشد.»پاشایی در پایان می‌گوید: «چالش اقوام و ملیت‌های ایران با اتخاذ چنین سیاست‌های بی‌راهبرد و مذموم، بیش از پیش به شکاف دولت مرکزی با ساکنان این مناطق دامن می‌زند و بیشتر از هر زمانی جامعه را به سمت مسیری نامعلوم و خطرناک سوق خواهد داد.»