علمی

ما باید با نیل آرمسترانگ حرف بزنیم

ترجمه‌ی اکبر فلاح‌زاده: در میان کسانی که کاری را برای نخستین بار انجام داده‌اند، آرمسترانگ شاید از همه کم‌حرف‌تر باشد، ولی یقیناً او یکی از متواضع‌ترین‌هاست. او در یکی از مصاحبه‌های نادرش گفته است: «من لایق شهرت نبوده‌ام»، و منظورش از این حرف در این شب روشن می‌شود. کسی به سوی ماه رفت که بر خلاف همه‌ی کاشفان و پژوهندگان قبل از خود، این احساس را داشت که او به سمت ماه نراند، بلکه رانده شد، این‌که او برنگزید، بلکه برگزیده شد.

اول خانم‏ها، حتی آی‏فون چهار!

امید حبیبی‌نیا: اپل از روز جمعه، عرضه‌ی آی‌فون چهار خود را در سوئیس و شانزده کشور جهان آغاز کرد و به این ترتیب یکی از وسوسه برانگیزترین و در عین حال بحث برانگیزترین محصولات رسانه‌ای سال‌های اخیر، پس از آی‌فون سه و مک‌بوک در دسترس میلیون‌ها مشتری بالقوه‌ی کشورهای توسعه یافته قرار گرفت. اما نکته‌ی جالب آن بود که اولین روز عرضه را به خانم‌ها اختصاص داشت. از خانم‌های حاضر با قهوه، کواسان و هدایای مختلف پذیرایی شد، اما مردان تنها همراه یک خانم حق حضور داشتند!

از مرگ چه خبر؟!

ترجمه‌ی ونداد زمانی: دست علم جدید درد نکند که هرچند هنوز چاره‌ای برای جاودانگی پیدا نکرده است، ولی قول همیشه «جوان ماندن» را کمابیش در دسترس آمریکایی‌های طبقه‌ی متوسط قرار داده است؛ آن‌هم با زنبیلی پر از داروهای جوان‌ساز و ترمیم‌کننده. «شما می‌توانید دوباره جوان شوید، مادامی‌که هنوز نمرده‌اید».

آنفلوآنزای خوکی، کابل را هم به تکاپو انداخت

لینا آریا: سازمان بهداشت جهانی هشدار داد که افغانستان نیز در معرض خطر شیوع بیماری آنفلوآنزای خوکی قرار دارد. آنفلوآنزای خوکی علایمی چون تب، سرفه، سردرد و گلودرد را به همراه دارد. بیش از یک هفته می‌شود که این بیماری شماری از شهروندان کشورهایی چون مکزیک، آمریکا، کانادا، اسرائیل و زیلاند نو را مبتلا ساخته است. با اینکه تاکنون نشانه‌هایی از این بیماری در افغانستان دیده نشده است، اما مسؤولین سازمان بهداشت جهانی در کابل، می‌گویند: عدم استفاده گوشت خوک و پرورش آن در افغانستان نمی‌تواند دلیلی باشد که این بیماری به این کشور انتقال نیابد.

هیپنوتیزم درمانی و کاربردهای آن

مژگان کاهن: بیشتر تئوری های روانشناسی بر این باورند که اغلب عادات بد و مشکلات فردی و ارتباطی ما، ریشه در ناخودآگاه دارند. هیپنوتیزم درمانی، ناخودآگاه فرد را دعوت به شکستن این عادت های نادرست و جای‌گزینی آن‌ها با ایده‌هایی که با ارزش‌های او بیشتر تطابق دارند، می‌کند. هی‍پنوتیزم درمانی برای مداوا و بهبود ناراحتی‌هایی چون اضطراب، فوبی، افسردگی، مشکلات جنسی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.

اصلاح پارگی رباط صلیبی در سگ، برای اولین‌بار

مینو صابری:‌ در روزهای اخیر، دو عمل جراحی بی‌سابقه روی دو قلاده سگ برای اولین بار در ایران انجام شد. در این جراحی که توسط یک تیم هشت نفره به سرپرستی دکتر حمیدرضا فتاحیان انجام شد، درمان پارگی رباط صلیبی توسط مواد پلی استری صورت گرفت. سرپرست این تیم جراحی می‌گوید: «تا قبل از آن‌که این‌گونه جراحی‌ها در ایران انجام شود، حیواناتی که از این عوارض مثل شکستگی‌های ستون مهره، یا مشکلاتی که در لگن این‌ها اتفاق می‌افتاد رنج می‌بردند، به روش انسانی و با داروهای بیهوشی با میزان خیلی بالا از درد خلاص می‌‌شدند.»

صنعت چاپ در اروپا و ایران

حسین نوش‌آذر: پیش از آن که گوتنبرگ ماشین چاپ را اختراع کند، نوعی صنعت چاپ قالبی با حروف چوبی در اروپا پیدا شده بود. هر حرف را روی تکه چوبی کنده‌کاری می‌کردند و از حروف مُهر می‌ساختند و با مهر کردن و نشاندن حروف کنار یک‌دیگر، می‌توانستد با زحمت بسیار کتابی را در شمارگان اندک منتشر کنند. اما مشکل اینجا بود که نه تنها این کار، بسیار وقت‌گیر و پرهزینه بود، بلکه شکل حروف، بسته به سلیقه و مهارت مهرساز تغییر می‌کرد. گوتنبرگ برای حروف، قالب سربی ساخت و نوعی خط چاپی واحد را ابداع کرد.

شب‌ادراری کودکان جای نگرانی ندارد

بر خلاف آن‌چه تا مدت‌ها تصور می‌شد، شب‌ادراری علت روانی ندارد. متخصصان ریشه این مشکل را عدم بلوغ مثانه و اختلال در خواب معرفی می‌کنند. کارشناسان به والدین توصیه می‌کنند این مشکل را لاینحل نپندارند و به کودک احساس گناه ندهند. به گفته آنان شب‌ادراری نه تقصیر آن‌هاست و نه تقصیر فرزندشان؛ و به همین دلیل نباید به هیچ وجه کودک را تنبیه و تحقیر کرد.

تشخیص بیماری از بزاق دهان

ترجمه‌ی زویا ممکن: محققان می‌گویند پروتئین‌های موجود در بزاق دهان می‌توانند برای تشخیص بیماری‌های مزمن مورد استفاده قرار گیرند. نتایج تحقیقاتی که دو روز پیش مارس منتشر شده، نشان می‌دهد از این پس بزاق دهان (که حاوی بیش از هزار پروتئین مختلف است) می‌تواند به جای آزمایش خون برای تشخیص سرطان، بیماری‌های قلب و عروق و دیگر بیماری‌های عفونتی مزمن مورد استفاده قرار گیرد.

نوزادن پسر از دختران آسیب پذیرترند

خبرگزاری فرانسه / زویا ممکن: به گفته محققان دلیل دیگر آسیب‌پذیری نوزادان پسر وجود خطر جراحت‌پذیری و مرگ هنگام تولد، به دلیل بلندتر بودن قد و بزرگ تر بودن سر آنها نسبت به نوزادان دختر است. افزایش بخش‌های مراقبت ویژه در بیمارستان‌های کشورهای توسعه یافته بخت زنده ماندن نوزادان پسر نورس را به‌شدت بیشتر کرده است. نوزادان پسر بدون در نظر گرفتن وزنشان هنگام تولد آسیب پذیرتر از نوزادان دختر هستند.

نوزادان هم به روانپزشک نیاز دارند

فیگارو/ترجمه‌ی زویا ممکن: برای نخستین بار در فرانسه، بیمارستانی در شهر لیون، بخشی را به روانپزشکی اطفال اختصاص داده که به مشکلات روحی نوزادان زیر دو سال رسیدگی می‌کند. به گفته خانم ماری تیتوکا این بخش تخصصی کلینیک مونپلزیر، که در آن او و دیگر همکاران روانپزشک، روانشناس، پرستار، ماما و کودکیارش به کار مشغولند؛ در نوع خود در فرانسه بی‌نظیر است.

علت‌های‌ بروز خشونت در کودکان

ترجمه‌ی زویا ممکن: باز هم بچه شما در مدرسه بغل دستی اش را گاز گرفته؟ در کلاس جیغ کشیده؟ معلمش از رفتار نامطلوبش جلوی والدین دیگر شکایت کرده؟ پدرمادرهای دیگر به شما بد نگاه کرده‌اند؟ و احتمالاً وقتی از مدرسه خارج می شوید به خودتان می‌گویید هفته پیش هم به یک پسربچه لگد زده بود، آیا این بچه در آینده، آدم لاتی نخواهد شد؟ بهتر است این مشکلات را خیلی بزرگ نکنید. بروز رفتارهای خشن در میان کودکان اغلب به دلیل احساسات نامطلوبی است که نتوانسته‌اند در محیط خانه آنها را نشان دهند.

قرص خوشبختی را کنار بگذارید

مجله روانشناسی، برگردان زویا ممکن: با وجود اینکه داروهای ضد افسردگی اغلب برای تنظیم احساسات به‌کار می‌روند، در مواردی باعث بروز رفتارهای خشونت آمیز، همچون اقدام به خودکشی در افراد می‌شوند. حال این سوال مطرح است که آیا باید این داروها را دور ریخت و آیا این داروها بی‌فایده و خطرناک هستند؟

زنان بیش از مردان درد می‌کشند

ماهنامه «روانشناسی»/ برگردان زویا ممکن: آزمایش‌هایی که بر روی زنان و مردان انجام شده نشان می‌دهد که هنگام وارد آمدن درد، زنان سریع‌تر آن را حس کرده و تحملشان در مقابل آن کمتر از مردان بوده است. به این ترتیب زنان بیش از مردان درد می‌کشند. درد در آنها زودتر، طولانی‌تر و شدیدتر احساس می‌شود. تجربه درد در زنان از دوران بلوغ آغاز می‌شود. ۲۰ درصد دختران محصل گفته‌اند به‌خاطر عادت ماهیانه دردناک مجبور به غیبت از کلاس‌های درس می‌شوند. ۹۰ درصد زنان بزرگسال از عادت ماهیانه درناک رنج می‌برند. این زنان به مرور زمان به انواع دیگر درد نیز حساس‌تر می‌شوند.

زود حامله شوید تا سرطان سینه نگیرید

روزنامه فیگارو، برگردان زویا ممکن: محققان می‌گویند پایین آوردن سن نخستین حاملگی، تشویق مادران به شیر دادن از سینه خود و محدود کردن دوره‌های درمانی هورمونی می‌تواند به میزان زیادی احتمال ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهد. کارشناسان همچنین معتقدند استفاده از هورمون‌ها در دوران یائسگی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند.

ساخت خودروی زیردریایی جیمز باند در سوئیس

پس از سه دهه، رویای ساخت خودروی جیمز باند در فیلم «جاسوسی که عاشقم بود» توسط یک کمپانی سوئیسی به تحقق پیوست و اولین خودروی زیردریایی جهان تولید شد. این خودروی لوتوس اسپریت که در دهمین فیلم جیمز باند، ایده اصلی فیلم بود، اینک سر از دنیای واقعی درآورده است. خودرویی که این شرکت سوئیسی ساخته است، قادر است که به یک زیردریایی بدل شود که البته برخلاف خودروی راجر مور نیازی به اژدر و موشک ندارد.

پیش جویدن غذای فرزند: عامل انتقال ویروس اچ‌آی‌وی

زویا ممکن: به گفته محققان، در صورتیکه دهان مادر، به خصوص در ناحیه لثه‌ها زخم باشد، این روش تغذیه که در کشورهای در حال توسعه رواج دارد، می‌تواند عامل انتقال ویروس بیماری ایدز به نوزاد باشد.

چرا نوجوانان خود ـ جرحی می‌کنند؟

مجله روانشناسی / زویا ممکن: دوره نوجوانی دوره بروز اقدام به اعمال خطرناک، زد و خورد وانجام ورزش‌های خطرناک است. این دوره همچنین دوره پیدایش خود ـ جرحی است که طبق آمار در میان دختران رواج بیشتری از پسرا ن همسال خود دارد.

واکسنی برای پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر

زویا ممکن: این واکسن برای سیستم دفاعی بدن، ماده مخدر را به‌عنوان یک ماده خارجی معرفی کرده و در جریان خون به آن حمله می‌کند. این‌ عمل با تزریق نسخه تغییر یافته ماده مخدر که به یک پروتئین متصل شده و بدن آن را به عنوان تهدید می‌شناسد، صورت می‌گیرد

آلبرت بندورا، روان‌شناسی برای همه فصول

جایزه سال ۲۰۰۸ گراومیر به آلبرت بندورا روان‌شناس کانادایی ساکن آمریکا تعلق گرفت. وی در رده‌بندی که در سال ۲۰۰۲ انتشار یافت، چهارمین روان‌شناس برجسته تاریخ این علم پس از ب.اف.اسکینر، ژان پیاژه و زیگموند فروید نام گرفت. او با نظریه «یادگیری اجتماعی» خود به پرسش‌هایی کلیدی در روان‌شناسی پاسخ گفت که اکنون پس از چند دهه به یکی از پایه‌های روان‌شناسی نوین بدل شده است.