علت‌های‌ بروز خشونت در کودکان

ترجمه: زویا ممکن

باز هم بچه شما در مدرسه بغل دستی اش را گاز گرفته؟ در کلاس جیغ کشیده؟ معلمش از رفتار نامطلوبش جلوی والدین دیگر شکایت کرده؟ پدرمادرهای دیگر به شما بد نگاه کرده‌اند؟ و احتمالاً وقتی از مدرسه خارج می شوید به خودتان می‌گویید هفته پیش هم به یک پسربچه لگد زده بود، آیا این بچه در آینده، آدم لاتی نخواهد شد؟

بهتر است این مشکلات را خیلی بزرگ نکنید. بروز رفتارهای خشن در میان کودکان اغلب به دلیل احساسات نامطلوبی است که نتوانسته‌اند در محیط خانه آنها را نشان دهند.

به گفته یک روانپزشک اطفال (Pierre Douiellet)، خشونت یک کودک اغلب زمانی بروز می‌کند که وی نمی‌تواند احساسات نامطلوبش را به گونه‌ای دیگر بیان کند.

خواهر کوچکی به دنیا آمده و دیگر هیچکس مانند سابق به او توجه نمی‌کند، پدر و مادر مرتب با هم جر و بحث می‌کنند، مادربزرگ در بیمارستان بستری است، کودک از ترس ناراحت کردن والدین، جرات سوال کردن ندارد، از حس حسادتی که به خاطر شور و شعف اطرافیان برای نورسیده از خود نشان می‌دهند، شرم دارد یا از برادرنمونه‌اش متنفر است، ولی نمی‌تواند احساسش را بیان کند.

از سوی دیگر ممکن است کودک در محیطی رشد می‌کند که در آن به هیچوجه اجازه بروز احساسات نامطلوب را نداشته و از او انتظار می‌رود همواره با دیگران تفاهم و توافق داشته باشد. چنین کودکی اغلب به همین دلیل ازهمکلاسی‌هایش، به خصوص از کودکان ضعیف‌تر، انتقام می‌گیرد.

برای اینکه نگرانی‌های یک کودک موجب بروز رفتار خشونت‌آمیز در محیط مدرسه نشود، باید قبل از هر چیز باب گفتگو را با او باز کرد. نقش والدین پیش از هر چیز دادن حس امنیت به کودک و کمک کردن به او در بیان احساسات نامطلوبش است، به ویژه آنهایی که ریشه در وقایع سخت و درناک دارند.

امکان دارد کودکی که اغلب با همسالانش درگیر شده و اقدام به ضرب و شتم همکلاسان خود می‌کند، فرد خشنی است که قادر به مهار خشنونت خود نیست و هنوز نتوانسته قوانین اجتماعی را درک و بپذیرد.

این مشکل در میان پسربچه‌ها که فکر می‌کنند با رفتار خشن، مردانگی خود را ثابت می‌کنند بیشتر رایج است. در چنین شرایطی والدین باید وجود قوانین اجتماعی را به او یادآوری کنند و از او بخواهند آنها را رعایت کند. مثلاً به او بگویند برای پیش بردن حرف خود و یا حل اختلافاتش نباید دیگران را کتک بزند.

تشویق کودک به احترام به دیگران و خود را به خطر نینداختن، دو ضابطه مهمی هستند که والدین باید بر آنان تاکید کنند.

گاهی نیز بروز رفتار خشن و اقدام به ضرب وشتم می‌تواند تنها راه حل یک دانش‌آموز باشد که به دلایل مختلف مورد تمسخر و آزار قرار می‌گیرد. کودکانی که به دلیل چاق بودن، قد کوتاه داشتن، شاگرد زرنگ نبودن، درسخوان‌تر ازدیگران بودن و مواردی از این قبیل، تمسخر می‌شوند، گاه خشونت را به عنوان یک وسیله دفاعی در پیش می‌گیرند.

در هر صورت والدین باید برای کسب اطلاعات لازم با معلم و مسوولان مدرسه تماس گرفته و آنان را در جریان مشکلات فرزندانشان قرار دهند و از آنان بخواهند به نوبه خود، کودکان را به اجرای قوانین و مقررات ترغیب کنند.


برگرفته از ماهنامه روانشناسی