Jul 2008


گفتگو با شخصیت رمان - احمد بن‌بن (۲)
او خودش را خبرنگار می‌خواند

بخش دوم گفت و گو: در دیداری که با شخصیت رمان تازه‌ام، احمد بن‌بن داشتم، فرصتی هم دست داد که با هم سفری داشته باشیم. او برای تهیه گزارشی به شهر ناپل می‌رفت و از من دعوت کرد که همراه او باشم. من چشم‌ها و گوش‌هایم را تیز کرده بودم که خود احمد بن‌بن را در شرایط و لحظه‌های مختلف به ذهن بسپارم. می‌خواستم ببینم آدمی که در رمانم خلق کرده‌ام، چقدر با اصلش تفاوت دارد. چه شباهت‌هایی در آن‌ها هست که ناخودآگاه بر کاغذ من آمده و نشسته.



«ایران یکی از کشورهای متوسط دنیای سومی است»

حمید صدر متولد ۱۳۲۵ تهران از سال ۱۳۴۷ راهی اروپا شده و در شهر وین اقامت گزیده است. او که تحصیلات خود را در رشته شیمی آغاز کرده بود سرانجام سر از رشته علوم سیاسی درآورد و همزمان با ادامه تحصیل داستان‌هایش را در مجلات و جنگ‌های ادبی منتشر کرد. حمید صدر در واپسین سال‌های قرن بیستم نوشتن رمان به زبان آلمانی را آغاز می‌کند. «یادداشت‌هایی برای درا»، اولین رمان او به این سیاق است که همین کتاب در ایران نیز به زبان فارسی ترجمه و چاپ شده است. در فستیوال بین‌المللی رنسانس دوم شهر میلان، چند روزی را با هم گذراندیم. از او پرسیدم،‌آقای حمید صدر، ایران یعنی چه؟



گفتگو با شخصیت رمان - احمد بن‌بن (۱)
«بچه‌ها تا وقتی بن‌بن می‌خورند به جنگ فکر نمی‌کنند»

تا به حال ندیده‌ام یا نخوانده‌ام که نویسنده‌ای با شخصیت رمان یا داستانش گفتگو کند و به او بگوید که من نام دیگری بر تو نهاده‌ام و می‌خواهم تو را به جامعه این‌گونه بشناسانم. این درست که نام تو احمد رأفت است، ولی بدان و آگاه باش که اگر رمان من خوانندگان زیادی پیدا کند مردم تو را به اسم احمد بن‌بن می‌شناسند. تلاش من در رمان «تماماً مخصوص» این بوده که شخصیت احمد بن‌بن را جوری بسازم که کسی قبلا نساخته؛ آدمی خاص و روزنامه‌نگاری تماماً مخصوص. برای همین به رم رفتم، به دیدار احمد بن‌بن و با او رودررو نشستم و حرف زدم. گفت و شنودی که بین یک نویسنده و شخصيت رمانش اتفاق می‌افتد.



اين‌سو و آن‌سوی متن (۵) کتاب در محاق
«من با توقیف روزنامه بزرگ شدم»

در طول ۲۹ سال حکومت جمهوری اسلامی، پدیده سانسور یکی از اصلی‌ترین مساله‌‌های اهل قلم بوده است. نویسندگان، روزنامه‌نگاران و همه‌ی کسانی که با ترویج افکار سر و کار دارند؛ هنوز نتوانسته‌اند راهی بیابند که از فلج سانسور در امان بمانند. به این خاطر در برنامه‌های کتاب در محاق، از این پس سعی می‌کنم با چهره‌های آشنا، با فعالان عرصه قلم و ادبیات درباره سانسور حرف بزنم و این‌بار برنامه این‌سو و آن‌سوی متن را با احمد رأفت پی می‌گیرم، روزنامه‌نگاری با ۳۳ سال تجربه و کار و پشتکار.



اين‌سو و آن‌سوی متن، اندرزهایی به یک نویسنده‌ی جوان (۳)
قصه یک راه فرار برای رسیدن به آرزوهای ناکام

جستجو در کتاب‌های مختلف و یافتن تعریف‌های دقیق از داستان کوتاه و رمان وقت زیادی می‌برد. اما لازم است و کافی نیست. کافی نیست که آدم تعریف‌ها را بخواند و داستان‌نویس شود. اما لازم است که با دانستن این تعریف‌ها و جملاتی که ادیبان بر اثر تجربه سالیان به عنوان دستاورد در اختیار ما نهادند، پا به درون این دریا گذارده و قدم به قدم به عمق آن نزدیک‌تر شویم. این هفته درباره داستان کوتاه حرف می‌زنم.



خط فارسی، رابطه نسل‌های بعد با ادبیات و فرهنگ ایران

هفته گذشته، وقت و دقت من تماماً مصروف یک فستیوال ادبی فرهنگی در شهر میلان بود که رنسانس دوم نام داشت. همینطور که نظرهای خوانندگانم را می‌خواندم، دیدم بهتر است که یک تیر و دو نشان یک طوری حرف‌هایم را تنظیم کنم که هم بگویم چه چیزهای جالبی دیدم و هم پاسخی داده باشم به نوشته‌های شما.



بحث ایران از حاشیه به متن

در مطلب هفتاد ثانیه با چهره‌ها در گفتگو با مهدی خلجی نظرهای زیادی داشتیم که بحث اصلی ما را کشانده به زبان رسمی در ایران. ماجرای پان‌ترکیسم و در نهایت مساله یکپارچگی کشور ایران. به نظر من چقدر عالی می‌شد اگر کردها و ترک‌ها و عرب‌ها در ایران می‌توانستند در مدرسه به زبان مادری‌شان هم خواندن و نوشتن را بر اساس متد علمی یاد بگیرند. فکر می‌کنم باید بیشتر روی این مساله کار کنیم و نگذاریم این یکپارچگی ایران از بین برود و نگذاریم کسانی به بهانه‌های مختلف روی تكه‌تكه‌شدن ایران‌مان فکر کنند و نقشه بکشند. امیدوارم بتوانیم بحث را از حاشیه به متن بکشانیم و در همین رادیو زمانه یک میدان گفت و شنود از همین زبان فارسی برپا کنیم.



مجموعه وجودی من از ایران می‌آید

هوشنگ صناعی‌ها، عضو انجمن علمی هرمنوتیک عینی آلمان نخستین کتابش را در زمینه هرمنوتیک عینی در سال ۱۳۸۶ انتشار داد. کتابی با عنوان «تاویل متن و هرمنوتیک عینی در آثار احمد شاملو، عباس معروفی و تورات» که مروری است بر طوفان نوح در تورات. دومین کتاب او باز هم تاویل متن در آثار ادبی معاصر ایران است که به زودی منتشر می‌شود. هوشنگ صناعی‌ها در مراسم خداحافظی پروفسور اولریش اوبرمن، جامعه‌شناس مشهور از دانشگاه گوته فرانکفورت یکی از سخنرانان بود. از او پرسیدم ایران یعنی چه؟