خانواده‏ام را آزاد کنید

شکوفه منتظری

به‏تازگی «کمپین خانواده‏‌ی بزرگ زندانیان سیاسی» با شعار «خانواده‌ام را آزاد کنید»، آغاز به‏کار کرده است.

به سراغ علی عبدی، از اعضای کمپین خانواده‏ی بزرگ زندانیان سیاسی رفتم و از او درباره‏ی انگیزه‏های ایجاد این کمپین پرسیده‌ام:

انگیزه‏ی شکل‌گیری و آغاز این کمپین، فشاری زیادی است که روی خانواده‏های زندانیان سیاسی وجود دارد. آنها از مصاحبه با رسانه‏ها منع شده و تهدید شده بودند که اگر در مورد عزیزان‏شان صحبت کنند، با آنها برخورد خواهد شد.

این فشارها جرقه‏‌ای شد که کمپین خانواده‏ی بزرگ زندانیان سیاسی تشکیل بشود. به این معنا که ما هم برادران و خواهران زندانیان سیاسی‏ هستیم و می‏توانیم صدای رسای آن زندانی و خانواده‏اش باشیم.

یکی از فعالیت‌‏های خانواده‏های زندانیان سیاسی، مطرح کردن نام و بیان وضعیت زندانی، از طریق رسانه‏های عمومی است. این رسانه‏ها هم‌چنین نیاز به منابع مشخصی دارند تا بتوانند به آنها استناد کنند. خانواده‏ی زندانی، یکی از اصلی‏ترین این منابع است. از علی عبدی پرسیدم: آیا امیدوار است که کمپین بتواند به عنوان صدای رسمی خانواده‏ی زندانیان سیاسی در برابر رسانه‏ها ایفای نقش کند؟

کمپین تلاش خود را در این جهت می‏کند. منتها چون شکل کار، کمپینی است، هر عضوی از این کمپین، یکی از زندانیان سیاسی را به عنوان برادر و خواهر خود انتخاب کرده ‏است، یا خود را پدر یا مادر آن زندانی می‏داند و تلاش می‏کند تا صدای خانواده‏ی آن زندانی رساتر شود.

مثلاً کسی که عضو کمپین می‏شود، می‏تواند با خانواده‏ی آن زندانی در ایران تماس بگیرد و حرف‏های آنها را منتقل کند. اگر خارج از کشور است و با رسانه‏های خارج از کشور ارتباط دارد، می‏تواند آن صدا را منتقل کند.

هرکسی در داخل کمپین، خود یک کمپین است. هر عضو کمپین خانواده‏ی بزرگ زندانیان سیاسی، می‏تواند یک کمپین برای زندانی‏اش و کسی که به‏ عنوان عضو خانواده‏اش انتخاب کرده، راه بیاندازد. می‏تواند نامه بنویسد، کارت‏پستال بفرستد، کمپین‏های جدا راه بیاندازد، کلیپ بسازد، هربار به خانواده‏ی زندانی در ایران زنگ بزند و با آنها حرف بزند و خیلی کارهای دیگر.

کمپین حدی برای فعالیت افراد عضو عضو نمی‌گذارد که چه‏کار بکنند یا چه‏کار نکنند. تنها نکته آن است که شما یک زندانی را به عنوان عضو خانواده‏تان می‏پذیرید و به عنوان یک عضو خانواده‏، برای او تلاش می‏کنید. گو اینکه برادر خودتان یا خواهر خودتان توی زندان است.

در بند دوم بیانیه‏ی کمپین، یکی از اهداف این مجموعه، همبستگی جهانی با زندانیان سیاسی و خانواده‏های آنها عنوان شده است.

تمام افراد، چه ایرانی و چه غیر ایرانی، می‏توانند عضو کمپین بشوند. یعنی محدودیتی برای ملیت وجود ندارد. بعد از اینکه عضو کمپین شدند، دیگر بستگی دارد به اینکه خود اعضای کمپین چه کارهایی انجام بدهند. چون کمپین سخنگو و یا دفتری ندارد.

علی عبدی

اعضای کمپین می‏توانند با فعالیتی که برای زندانیان سیاسی، برای اعضای خانواده‏ی خودشان انجام می‏دهند، این همبستگی جهانی را ایجاد کنند. این هدفی است که ما گذاشته‏ایم؛ به این معنا که تمام اعضای کمپین برای اعضای خانواده‏هاشان فعالیت کنند.

یکی دیگر از اهداف یاد شده در بیانیه‌ی کمپین، تقویت روحیه‏ی مسئولیت‏پذیری و دیگردوستی در میان شهروندان است. علی عبدی معتقد است که ایجاد ارتباط میان اعضا و زندانیان، به این شکل که هر فرد، یک زندانی یا زندانیانی را به عنوان اعضای خانواده‏اش انتخاب کند، به بالا رفتن روحیه‏ی مسئولیت‏پذیری در آنها کمک می‏کند. او می‌گوید:

مسلماً شما برادر یا خواهر خودتان را که در زندان است، هیچ‏وقت تنها نمی‏گذارید. حالا خانواده‏های زندانیان سیاسی را در ایران درنظر بگیرید. مثلاً همسر یک روزنامه‏نگار در زندان، همیشه مسئول باقی می‏ماند. به‏ این خاطر که همسرش در داخل زندان است. برای همسرش نامه می‏نویسد، با رسانه‏ها مصاحبه می‏کند و پیش دادستان تهران می‏رود.

وقتی ما زندانیانی را به عنوان اعضای خانواده‏ی خودمان انتخاب می‏کنیم، این باعث می‏شود که مسئولیت‏پذیری ما نیز افزایش پیدا کند. به این‏خاطر که آنها دیگر صرفاً آدم‏های غریبه برای ما نیستند؛ آنها برادران و خواهران ما هستند.

از علی عبدی پرسیدم: تا به‏امروز بیشترین اعضای کمپین در داخل ایران هستند یا خارج از کشور؟ یا به عبارتی کدام طرف می‏تواند بازدهی بیشتری، متناسب با اهداف کمپین داشته باشد؟

دشوار است که الان بتوانم به این سئوال پاسخ بدهم. منتها در این یک روز و نیمه‏ای که از آغاز رسمی کمپین گذشته، حدود ۲۴۰ نفر به عضویت کمپین درآمده‏اند. بیشتر این افراد هم در خارج از ایران زندگی می‌کنند. منتها من امیدوارم که کمپین بتواند در داخل ایران هم همان بردی را داشته باشد که در خارج از ایران دارد.

در کل اما اینکه در ایران بیشتر فعالیت می‏شود یا در خارج از آن، فقط زمان مشخص می‏کند. من خیلی طرفدار نظر دادن در مورد اینکه فعالیت در کجا کمتر است و در کجا بیشتر، نیستم. به‏نظر من هر فعالیتی صورت بگیرد، ارزشمند است. چه گفتن یک شعر باشد از خانه‏ای وسط شهر مشهد، یا کمپینی باشد مانند کمپین شیوا نظرآهاری در خارج از کشور. به‏نظر من، هردوی اینها ارزشمند است.

آیا مخاطب کمپین شما افکار عمومی است یا قدرت سیاسی؟

کسانی که عضو کمپین می‏شوند، همان‏طور که گفتم، شهروندان جهان هستند. شعار کمپین هم هست: «خانواده‏ام را آزاد کنید.» ما می‏خواهیم از طریق فشار به افکار عمومی جهان، تلاش کنیم که زندانیان سیاسی آزاد بشوند. یکی از اهداف چهارگانه‏ی کمپین، تلاش برای آزادی زندانیان سیاسی از طریق جلب افکار عمومی است. من می‏توانم به این مسئله، فشار ناشی از انجام این امر را که به حاکمیت می‏آید اضافه کنم.

در هفتمین بند این بیانیه آمده است: «اگر نام زندانی سیاسی‏ای که شما می‏شناسید، در فهرست از قلم افتاده باشد، تنها با ارسال نام و نام خانوادگی او به یک آدرس ای‏میل، نام او در میان نام دیگر زندانیان قرار خواهد گرفت.»

در بند ۱۷ اما تعریفی از زندانی سیاسی داده می‏شود: «کسانی که به‏خاطر اندیشه و بیان و عمل سیاسی مسالمت‏آمیز خود، به زندان افتاده‏اند.» از علی عبدی پرسیدم که مسالمت‏آمیز را چگونه تعریف می‏کند و آیا نام کسانی که به عنوان مثال به اتهام ارتباط با پژاک یا سازمان مجاهدین خلق ایران به زندان افتاده‏اند، در فهرست زندانیان سیاسی کمپین شما آورده نمی‏شوند؟

برای پاسخ به این سئوال، باید به دو نکته اشاره کنم: نکته‏ی اول این‏که من یکی از اعضای کمپین هستم و دارم به عنوان عضو کمپین صحبت می‏کنم و کمپین شاید صدای مشخصی، به‏جز همان متنی که خواندید، نداشته باشد.

نکته‏ی دوم این‏که در مورد دو مصداقی که مطرح کردید، در فهرستی که روی وب‏سایت کمپین هست، اسامی زندانیان پژاک و سازمان مجاهدین هم قرار دارند.

عمل سیاسی مسالمت‏‌آمیز، به نظر من، تنها حدش آن است که عملیات تروریستی نباشد و شهروندی جانش را به واسطه‌ی آن از دست نداده باشد. اگر کسی تعریف من را قبول ندارد، نام زندانی‏ سیاسی‏‏‌اش را می‏تواند بفرستد. این مسئله در میان تمام اعضای کمپین به بحث گذاشته می‏‌شود و اگر اکثریت موافق بودند، به فهرست زندانیان اضافه می‏‌شوند.

در پیوند با این سؤال، نکته‏‌ی دیگری را هم باید توضیح بدهم: در صفحه‏‌ی اول وب‏سایت کمپین، عکس‏‌هایی که آن بالا قرار دارند، هرکدام معرف گروهی هستند. عکس‏‌های خانم‌ها زینب جلالیان، پروین جوادزاده، نسرین ستوده، بهاره هدایت و ... آقایان ارژنگ داودی، اسانلو، تاج‌زاده، عیسی سحرخیز، یکی از رهبران بهایی، طبرزدی، بهروز جاوید تهرانی و ... در این صفحه قرار دارند.

این را به این منظور گفتم که ما سعی کرده‏ایم، دست‏کم پیامی که می‏فرستیم، این باشد که زندانی‏های سیاسی مهم نیست چه اندیشه‏ای داشته باشند؛ مهم نیست به کدام گروه سیاسی متعلق باشند. تا زمانی که فعالیت‏های تروریستی انجام نداده‏اند، اسم‏شان در این فهرست قرار دارد. منتها بازهم تاکید کنم که حتی کسانی هم که آن رفتار را انجام داده‏اند، اگر اسم‏شان بیاید، درباره‌ی آن بحث خواهد شد.

شکل اجرای کمپین به این صورت است که هر فرد می‌تواند یک تا سه زندانی سیاسی را به عنوان عضوی از خانواده‏اش انتخاب می‏کند و تا زمان آزادی او، برایش فعالیت می‏کند. علی عبدی می‏گوید:

آن‏چه در کمپین اهمیت دارد و آن‏چه کمپین را می‏تواند همیشه زنده نگاه دارد، خلاقیت کسانی است که به عضویت کمپین درمی‏آیند. این کمپین متکی به عمل‏کرد تک تک کسانی است که عضو آن هستند. چون کمپین دفتر مشخص و سخنگویی ندارد و تمام اعضا در یک رابطه‏ی افقی و برابر با هم هستند. مسلماً کسی که بیشتر فعالیت می‏کند، زندانی‏ای را که انتخاب کرده، بیشتر مطرح می‏کند.

من امیدوارم کسانی که به عضویت کمپین درآمده‌‏اند،‏ همان‏‏قدر برای زندانی سیاسی منتخب خود فعالیت کنند که انگار عضوی از خانواده‏ی خودشان در زندان است. امیدوارم زندانیان سیاسی‏ای را که به عنوان عضو خانواده‏شان انتخاب کرده‏اند، مانند برادر تنی و خواهر تنی خودشان بدانند که قطعاً می‏دانند. من خیلی امیدوار هستم که ما بتوانیم از این طریق به اهداف کمپین برسیم.